Անհաղորդ ու մեկուսացած մնալու մոլուցքով
Վրացական, թուրքական և ադրբեջանական լրատվամիջոցները հուլիսի 20-ին հաղորդեցին, որ գործարկվել է Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղին: Փորձնական առաջին գնացքը Թուրքիայից մեկնել է Վրաստան: Առաջին ուղևորների կազմում են եղել Թուրքիայի տրանսպորտի, նավագնացության ու հեռահաղորդակցության նախարարը, Ադրբեջանի, Վրաստանի, Ղազախստանի երկաթուղային ընկերությունների ղեկավարները: Նրանք իրենց առաջին ուղևորությունն են կատարել Բաքու-Թբիլիսի-Կարս գնացքով։ Նախարար Արսլանը նշել է, որ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը մեծ կարևորություն է տալիս երկաթուղու կառուցման նախագծին և հավելել. «Այս նախագծում 3 երկիր է աշխատել։ Հաճույքով առաջին ուղևորությունն ենք իրականացնում։ Մենք պատմություն ենք կերտում։ Երկաթգիծը կծառայի նաև բեռնափոխադրումներին»։ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթգիծը կառուցվում է Ադրբեջան-Վրաստան-Թուրքիա միջպետական համաձայնագրի հիման վրա: Նախագծի իրականացումը սկսվել է 2008 թվականին: Այսպիսով, Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղին կարևոր կապող օղակ կդառնա ժամանակակից «Մետաքսի ճանապարհի» միջնամասում՝ ամրապնդելով կապերը Ադրբեջանի, Վրաստանի և Թուրքիայի միջև: Ավելին` նախագծով կարճ ժամանակում ամբողջությամբ կիրագործվի և Եվրոպայի ու Ասիայի միջանցք հանդիսացող Մարմարա ծովն ավելի մեծ կարևորություն կունենա։ Այս երկաթուղու կառուցման գաղափարն առաջին անգամ առաջ քաշվեց 1993 թ., երբ Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերությունների վատթարացման ու սահմանի փակման պատճառով դադարեց գործել Կարս-Գյումրի-Թբիլիսի երկաթուղին: Հետագայում արեն Ադրբեջանի, Վրաստանի ու Թուրքիայի նախագահները կրկին բարձրացրեցին երկաթուղու կառուցման հարցը 2005 թ. մայիսին՝ Բաքու-Թբիլիսի-Ջեյհան նավթամուղի գործարկման պաշտոնական արարողության ժամանակ: Իսկ արդեն 2007 թ.-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, Վրաստանի նախագահ Միխայիլ Սահակաշվիլին և Թուրքիայի նախագահ Աբդուլլահ Գյուլը Թբիլիսիում հայտարարեցին նախագծի մեկնարկի մասին: Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղին կարևոր նախագիծ է տարածաշրջանի համար, որի նպատակը ասիական երկրները Եվրոպայի հետ միավորելն էր: Իսկ որո՞նք են Հայաստանի նախագծերը, որը կարող է լինել մեր տարածաշրջանում: Արդեն քանի տարի է պաշտոնական Թեհրանը հայտարարում է, որ ցանկանում են Հայաստանի տարածքով կապվել Սև ծովով Եվրոպայի հետ, և սա ոչ միայն տնտեսական լուրջ հարց է, այլև տարածաշրջանային անվտանգության տեսանկյունից` քաղաքական նշանակության ազդեցիկ ծրագիր: Բայց Հայաստանի իշխանությունները լծված են պաթետիկ ելույթներ ու բաժակաճառեր շռայլելուն: Պաշտոնական Թեհրանի հայտարարություններին ի պատասխան նշանակալի արձագանք չի հնչում: Նույն անհասկանալի լռությունն են պահպանում Խորհրդարանում հայտնված, Հայաստանի ապագան ԵԱՏՄ-ի «ծիրին մեջ» տեսնող ուժերը, առանց բացառության, իրենց ընդդիմություն համարողները: Ու այսպես, Հայաստանը դուրս է մնում տարածաշրջանային բոլոր ազդեցիկ պրոյեկտներից` մնալով աշխարհի անցուդարձին անհաղորդ ու մեկուսացած: Մետաքսյա Շալունց