Վրեժի ու պատերազմի կոչերի ներքո հանդիպում. իսկ հետևա՞նքը
Չնայած սահմանին տիրող լարվածությանը, Հայաստանի արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանն երեկ ԱԺ-ում լրագրողների հետ զրույցում նշել է, թե չի բացառում, որ այս ամիս կհանդիպի իր ադրբեջանցի գործընկերոջը: Բանակցություններն, ըստ նրա, այլընտրանք չունեն. «Հայաստանը երբեք չի հրաժարվել հանդիպումներից՝ թե՛ ամենաբարձր մակարդակով, թե՛ նախարարների մակարդակով։ Ինչպես ես ասել էի մի քանի օր առաջ, բացառված չէ, որ արտաքին գործերի մակարդակով հանդիպում լինի հուլիս ամսին»: Պաշտոնական Բաքուն մտադիր չէ հրաժարվել հուլիսին նախատեսված Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների մասնակցությամբ հանդիպումից, Երևանը նույնպես չի բացառում առաջիկայում Նալբանդյան-Մամեդյարով ձևաչափով հանդիպում։ Փաստորեն, Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցով Ադրբեջանի և Հայաստանի արտգործնախարարների մակարդակով հերթական հանդիպումը չչեղարկելու մասին Երևանից և Բաքվից հայտարարություններ են հնչում շփման գծում տիրող լուրջ լարվածության ֆոնին։ Սահմանային այս աննախադեպ լարվածությանը զուգահեռ՝ Ադրբեջանի արտգործնախարարության խոսնակ Հիքմեթ Հաջիևը հայտարարում է, թե Բաքուն չի պլանավորում չեղարկել նախարարների հանդիպումը։ «Ադրբեջանը բանակցություններին չի մասնակցում հանուն իմիտացիայի։ Մեր դիրքորոշումը հստակ է՝ մենք ցանկանում ենք բովանդակալից բանակցություններ», - Հաջիևի խոսքերն է մեջբերում «Ինտերֆաքս» գործակալությունը։ Այսպես, չի բացառում հուլիսին նախարարների հանդիպում, ինչպես հայտարարել էին ավելի վաղ։ Նկատենք, որ օրեր առաջ ռուսաստանյան լրատվամիջոցները հայտնեցին, որ ԼՂ խնդրով այդ հանդիպումն ամենայն հավանականությամբ տեղի կունենա հուլիսի 11-ին՝ Ավստրիայում։ Դա կլինի Էդվարդ Նալբանդյանի և Էլմար Մամեդյարովի՝ ապրիլից ի վեր առաջին հանդիպումը, նախորդը Մոսկվայում էր՝ ռուսական կողմի նախաձեռնությամբ, որն անցել էր եռակողմ ձևաչափով, իսկ այնուհետև արտգործնախարարներին էին միացել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներն ու ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչը։ Պաշտոնական Բաքուն սպասվող հանդիպումից առաջ հերթական անգամ քննադատել է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմամբ զբաղվող միջնորդական առաքելությանը՝ Մինսկի խմբի համանախագահներին մեղադրելով անգործության մեջ։ «Նրանք մինչև հիմա բանակցություններում որևէ արդյունքի այդպես էլ չեն հասել», Մինսկում ԵԱՀԿ խորհրդարանական վեհաժողովի 26-րդ ամենամյա նստաշրջանին ելույթ ունենալով՝ հայտարարել է Վեհաժողովի փոխնախագահ, ադրբեջանական խորհրդարանի պատգամավոր Ազայ Գուլիևը։ Այս մթնոլորտում հանդիպումը ի՞նչ կարող է տալ կողմերին: Նախևառաջ, պետք է արձանագրել, որ արտգործնախարարների հանդիպումը որևէ երաշխիք չէ, որ Բաքուն զերծ է մնալու առաջիկայում լարվածության նորանոր փորձերից: Արտգործնախարարների հանդիպումն ընդամենը փորձ է լինելու ցույց տալ, որ միջնորդները կարողացան կազմակերպել հանդիպում: Իհարկե հնարավոր է, որ արտգործնախարարների հանդիպմանը շոշափվի Սարգսյան-Ալիև հնարավոր հանդիպում կազմակերպելու հարցը, ինչը կարևոր է: Այդ հանդիպումը ոչ մի կերպ չի հաջողվում կազմակերպել, և դրանում Ալիևի մեղքն է, որը մերժել է անցյալ տարի 2 հանդիպումների ժամանակ ձեռքբերված պայմանավորվածությունների կատարումը: Բացի այդ Ադրբեջանում վրեժի ու պատերազմի կոչերի ներքո հանդիպումը Բաքվի համար ևս մեկ շանս է շանտաժի նոր ալիք բարձրացել ու միջնորդներին պահանջներ ներկայացնել: Հետևաբար` հարց է առաջանում, ի՞նչ կարող է տալ այդ հանդիպումը... Նախ` ամենակարևոր հարցը. ո՞ր փաստաթղթի շուրջ են կողմերը շարունակելու բանակցությունները, եթե, իհարկե, հաջողվի հանդիպում կազմակերպել: Առհասարակ, հայտնի չէ, թե ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո Մադրիդյան սկզբունքներ կոչվածը դեռ մնո՞ւմ են բանակցությունների սեղանին, թե՞ ոչ, կամ փոփոխվե՞լ են արդյոք: Իսկ գուցե դրանք այլևս կենսունակ չե՞ն, ինչի մասին բազմիցս բարձրաձայնել են: Ռուսաստանը կոչ է անում դադարեցնել Արցախի շփման գծում արյունահեղությունը և ձեռնարկել բոլոր քայլերը՝ իրավիճակը կայունացնելու համար: Այս մասին այսօր տեղի ունեցած ճեպազրույցում հայտարարել է Ռուսաստանի ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Մարիա Զախարովան: «Անթույլատրելի ենք համարում հետագա արյունահեղությունը և կողմերին կոչ ենք անում ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ միջոցները՝ իրավիճակը կայունացնելու համար: Պաշտպանում ենք ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հայտարարությունը, որում ընդգծվում է բռնության դադարեցման և բանակցությունների վերսկսման անհրաժեշտությունը: Զախարովան նշել է, որ Ռուսաստանն այս թեման պահում է հատուկ հսկողության տակ: «Ամեն ինչ արվում է, որպեսզի իրավիճակի սրման դեպքում հնարավոր լինի այն վերադարձնել կարգավորման գործընթաց: Այդպես ռուսական կողմը կշարունակի նաև հետագայում»,- ասել է նա: Անգամ Լուկաշենկոն է առաջարկում քաղաքակիրթ ձևով կարգուկանոն հաստատել Արցախում: ԵԱՀԿ-ն կարող է հույսը դնել Բելառուսի վրա՝ որպես անվտանգության դոնոր եվրոպական տարածությունում, ասել է Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն՝ ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողովի անդամների հետ հանդիպմանը. «Մեր հնարավորությունները դուք լավ գիտեք: Դուք մեզ վրա միշտ կարող եք հույս դնել, հատկապես երբ խոսքը վերաբերում է մեր եվրոպական տարածությունում անվտանգության դոնորությանը»,- ասել է Լուկաշենկոն` հավելելով, որ հակամարտություններ կան այնպիսի տարածաշրջաններում, ինչպիսիք են Ուկրաինան, Լեռնային Ղարաբաղը և Մերձդնեստրը: «Դրանք շատ կարևոր տարածաշրջաններ են, որտեղ մենք պետք է եվրոպական՝ քաղաքակիրթ կերպով կարգուկանոն հաստատենք»: Իսկ ժամանակը չէ՞, որ միջազգային հանրությունը` միջնորդների օգնությամբ կարգավորման այնպիսի տարբերակ մշակեն, որը վերջնական խաղաղություն կարող է ապահովել` Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հստակ սահմանմամբ: Թամար Բագրատունի