Վտանգավոր ծուղակ Ղարաբաղում` Մոսկվայի մասնակցությամբ
Հայաստանում անհասկանալի ցնծություն է, իսկ Ադրբեջանում չպատճառաբանված շոկ` Լավրովի հայտարարությունների առիթով: Բայց դրանք ընդամենը մակերեսային արված դատողություններ են` առանց փորձելու հասկանալու Լավրովի հայտարարությունների խորքերը` ենթատեքստերը: Ի՞նչ կարևոր շեշտադրումներ է արել Լավրովը: Լեռնային Ղարաբաղի հարցը բացառապես Ադրբեջանի ներքին խնդիրը չէ. այդ հարցով գոյություն ունի որոշումների փաթեթ, որոնք ամրագրված են ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հայտարարություններում և որոշումներում, երեկ իր ամփոփիչ ասուլիսում ասել է Ռուսաստանի արտգործնախարարը՝ պատասխանելով ադրբեջանցի լրագրողի այն հարցին, թե արդյոք Ռուսաստանը կմիջամտի Ադրբեջանի «ներքին գործերին», եթե վերջինս փորձի «զտումներ անցկացնել Լեռնային Ղարաբաղում և այն մաքրել ահաբեկչական և այլ քրեական տարրերից»: Այսինքն, մեկ անգամ ևս Լավրովն արձանագրել է, որ Ռուսաստանի ձեռքում է ԼՂ խնդիրը, ինչը նշանակում է, որ նա կմիջամտի, ինչպես միջամտել է ապրիլյան պատերազմի օրերին: Երբ ապրիլին 2 օր անց պարզվեց, որ Ադրբեջանն է սկսում կորուստներ ունենալ` Մոսկվան գործի անցավ, ու հիմա շարունակ վստահեցնում է, որ ՌԴ-ի ջանքերով է կասեցվել արյունահեղությունը: Իսկ ո՞վ է դատապարտել Ադրբեջանին` պատերազմ սանձազերծելու համար... Ապա` արխիվների վրա հղում կատարելով, Ռուսաստանի արտգործնախարարը նշել է, որ` «ԼՂԻՄ հարակից օկուպացված տարածքներն ազատագրելու պահանջը միշտ էլ եղել է, բայց ոչ երբեք՝ ուժի կիրառմամբ և միայն Լեռնային Ղարաբաղի վերջնական կարգավիճակի որոշման դեպքում»: Ասուլիսի վերաբերյալ համացանցում տարածված տեսագրությունում երևում է, թե ինչպես Լավրովն օգտագործում «օկուպացված» արտահայտությունը: Այնուհետև նաև նշել է, որ 2016թ. ապրիլին տեղի ունեցած արյունալի իրադարձությունները խորը տագնապի տեղիք են տալիս, և հիշեցրել է Վիեննայում և Սանկտ Պետերբուրգում ընդունված համաձայնությունները: Նա ևս մեկ անգամ նշել է, որ, «հաշվի առնելով փոխադարձ մեղադրանքները, անհրաժեշտ է մշակել միջադեպերի քննության մեխանիզմ, ավելացնել անմիջապես շփման գծում ԵԱՀԿ դիտորդների թիվը»: «Միջադեպերի քննության մեխանիզմների անհրաժեշտության մասին խոսք էր գնում դեռ 2011թ., երբ Ռուսաստանի, Հայաստանի ու Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումն ընթանում էր Աստրախանում, և, ցավոք, այնպիսի տարրական բան (իսկ դուք, ենթադրում եմ, անհանգստացած եք, որ նման իրադարձություններ այլևս չկրկնվեն), ինչպիսին է միջադեպերի քննության մեխանիզմը և ԵԱՀԿ դիտորդների թվի ավելացումը շփման գծում, չի կարողանում կյանքի կոչվել, քանի դեռ բացակայում է համաձայնությունը ԵԱՀԿ-ում: Համաձայնության բացակայության պատճառների մասին նույնպես կարելի է հետաքրքրվել այդ կազմակերպության ներկայացուցիչներից»,- ասել է Լավրովը: Նախ` Լավրովը խորամանկ քայլ է անում` ասելով, որ միջադեպերի քննության մեխանիզմը և ԵԱՀԿ դիտորդների թվի ավելացումը շփման գծում, չի կարողանում կյանքի կոչվել, քանի դեռ բացակայում է համաձայնությունը ԵԱՀԿ-ում ու մատնանշում` «Համաձայնության բացակայության պատճառների մասին նույնպես կարելի է հետաքրքրվել այդ կազմակերպության ներկայացուցիչներից...»: Հարգելիս` բայց ո՞վ է մերժում միջադեպերի քննության մեխանիզմը և ԵԱՀԿ դիտորդների թվի ավելացման գաղափարը: Բոլորը գիտեն` Ադրբեջանը: Այդ դեպքում ինչու՞ է Լավրովն անտեսում այդ փաստը, ու մեղքը գցում ԵԱՀԿ-ի վրա, որի հայաստանյան գրասենյակը փակելու ուղղությամբ լուրջ աշխատանք է տանում Բաքուն, ըստ ամենայնի` հենց Ռուսաստանի հետ միասին: Ադրբեջանի արտգործնախարար Էլմար Մամեդյարովն անմիջապես արձագանքեց Սերգեյ Լավրովին` նշելով, որ Բաքուն բարձր է գնահատում Ռուսաստանի ջանքերը 2016 թվականի ապրիլի 5-ին ռազմական գործողությունները դադարեցնելու գործում, սակայն «ապրիլյան իրադարձությունները ցույց են տվել, որ Ռուսաստանը որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ և հարևան պետությունը պետք է ավելի շատ ջանքեր գործադրի հակամարտության շուտափույթ կարգավորման համար»: Մամեդյարովը նշել է. «Համոզված եմ, որ եթե Ռուսաստանը լրջորեն զբաղվի հարցով, ստատուս-քվոն կփոխվի, տարածաշրջանում կվերականգնվի կայունությունը և կապահովվի հայկական զորքերի դուրսբերումը»: Այսինքն` Լավրով-Մամեդյարով փոխադարձ մեսիջներն ըստ արժանվույն փոխանակված են: Բաքուն` կրկին շեշտում է Ռուսաստանի առանձնահատուկ դերը ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացում, իսկ Լավրովը` չի նշում թե ում մեղքով են համանախագահների առաջարկներն արգելափակվել` գոհունակությամբ արձանագրելով, որ այո՛, Ռուսաստանն է այս գործընթացի միակ ու ամենաազդեցիկ խաղացողը: Բոլորովին էլ պատահական չէ, որ այս մթնոլորտում պաշտոնական Բաքուն կրկին խոսում է իրենց «փոխզիջումների» մասին` որպես նվեր: «Մեր պետության ղեկավարը հայտարարել է, որ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության հարցում փոխզիջում լինել չի կարող, բայց փոխզիջում կարող է լինել տեղական ինքնակառավարման, Լեռնային Ղարաբաղի ինքնակառավարման հարցում՝ որպես ինքնավար հանրապետություն»,- ասել է Մամեդյարովը: Իսկ ինչպե՞ս կպատասխաներ Լավրովը հայ լրագրողի հարցին, եթե նրան հարց ուղղվեր` եթե հերթական անգամ Ալիևը պատերազմ հրահրի ու հայկական կողմը ստիպված լինի արժանի հակահարված տալ` կրկին օգնությա՞ն եք հասնելու Ադրբեջանին` «արյունահեղությունը կանխելու» համար... Թամար Բագրատունի