Պուտինը դեռ համբերում է. Թուրանական պրոյեկտը ձգվում է հետխորհրդային տարածքով

Ադրբեջանն ու Թուրքմենստանը համաձայնության եկան Կասպից ծովում երկու երկրների սահմանին ընկած ածխաջրածնային խոշոր հանքավայրի շահագործման հարցում, որը ավելի քան երեք տասնամյակ վիճաբանության առարկա էր։ Այս հանքավայրի պաշարները գնահատվում են 50-ից 100 միլիոն տոննա նավթ և 30 միլիարդ խորանարդ մետր գազ։

Բաքուն և Աշխաբադն օրերս փոխըմբռնման հուշագիր ստորագրեցին` համատեղ հետախուզել ու շահագործել այդ հանքավայրը։ Փաստաթուղթը ստորագրեցին երկու երկրների արտգործնախարարները։

Հուշագիրը ստորագրելու կապակցությամբ Ադրբեջանի ու Թուրքմենստանի նախագահներ Իլհամ Ալիևն ու Գուրբանգուլի Բերդիմուհամեդովը հեռավար տեսակոնֆերանս ունեցան` ջերմորեն շնորհավորելով միմյանց։ Պատմական գնահատելով փաստաթղթի ստորագրումը` Բերդիմուհամեդովն ասել է, որ այն սկզբունքային նոր փուլ է Կասպից ծովում Թուրքմենստանի ու Ադրբեջանի էներգետիկ համագործակցության համար, որը արտասահմանյան խոշոր ներդրումների նոր հոսքեր կբացի, ուժեղ թափ կհաղորդի երկու երկրների տնտեսության զարգացմանը, նոր աշխատատեղեր կբացվեն։

Նա հիշեցրել է, որ այդ հանքավայրը համատեղ շահագործելու հարցի շուրջ համաձայնության էին եկել 2020-ի մարտին Բաքու կատարած իր այցելության ընթացքում և որոշել էին հանքավայրի անունը Դոսլուգ դնել, հայերեն թարգմանած՝ բարեկամություն։ Նախկինում այդ հանքավայրին Ադրբեջանը Քյափազ էր անվանում, իսկ Թուրքմենստանը՝ Սերդար։

Իլհամ Ալիևը ևս հուշագրի ստորագրումը պատմական է համարել, Թուրքմենստանի նախագահին եղբայր է ասել, ափսոսանք հայտնել, որ համավարակի պատճառով ֆիզիկապես ներկա չեն փաստաթղթի ստորագրման արարողությանը։ Նա նշել է, որ Ադրբեջանն ու Թուրքմենստանը Կասպից ծովում առաջին անգամ համատեղ աշխատանքի են անցնում էներգետիկ հանքավայր շահագործելու համար, որը կնպաստի երկու երկրների և հարևանների էներգետիկ անվտանգությանը, արտահանման մեծ հնարավորություններ կբացի, կբարձրանա թուրքմեն ու ադրբեջանցի ժողովուրդների բարեկեցության մակարդակը։

Ըստ «Ազատության», այս հանքավայրը հայտնաբերվել է դեռ 1959 թվականին, 1986-ին այստեղ հորատման աշխատանքներ են կատարվել, բայց Խորհրդային Միության փլուզումից հետո երկու անկախ երկրների միջև տարաձայնություններ էին առաջացել: 1997 թվականին Ադրբեջանը հանքավայրի համատեղ շահագործման շուրջ պայմանագիր էր ստորագրել ռուսական «Լուկօյլ» և «Ռոսնեֆտ» ընկերությունների հետ, որը, սակայն, կյանքի չէր կոչվել պաշտոնական Աշխաբադի գործողությունների հետևանքով։ 1998 թվականին արդեն Բաքվի բողոքների արդյունքում նույն ճակատագրին էր արժանացել Թուրքմենստանի կառավարության և ամերիկյան Mobil ընկերության միջև կնքված պայմանագիրը։

2008-ին Բաքուն և Աշխաբադը համաձայնագիր էին ստորագրել, ըստ որի` մինչև կարգավիճակի որոշումն այդ հանքավայրում երկրաբանական-հետախուզական աշխատանքներ չեն կատարվելու։ Կողմերի տարաձայնությունները երբեմն վերաճում էին լարվածության։ 2008-ի ամռանն պարեկություն անող ադրբեջանական ռազմանավը նախազգուշացել էր վիճելի տարածք մուտք գործած թուրքմենական նավին։ Բաքուն պաշտոնապես բողոքի նոտա էր հղել Աշխաբադին` պնդելով, որ թուրքմենական նավը հետախուզական աշխատանք էր կատարում, Աշխաբադը խախտել է նույն թվականին կնքված համաձայնագիրը։ Թուրքմենստանն իր հերթին Ադրբեջանին մեղադրել էր իր նավի դեմ անօրինական գործողությունների դիմելու համար, հայտարարել էր, որ նավը սեյսմիկ աշխատանքներ էր կատարում Ադրբեջանին չպատականող շրջանում և զգուշացրել, որ պատրաստ է անհրաժեշտ քայլերի դիմել, եթե Ադրբեջանը շարունակի սադրիչ գործողությունները։

Հիմա, փաստացի, Ադրբեջանն ու Թուրքմենստանը համաձայնության եկան համատեղ հետախուզել ու շահագործել հանքավայրը, այլ մանրամասներ դեռևս հայտնի չեն, մասնավորապես, թե ինչ խողովակաշարերով, ինչ ուղղությամբ են նախատեսվում արտահանել այդ հանքավայրի բնական ռեսուրսները:

Առհասարակ, ուշագրավ է դիտարկել, թե ինչպես են Ադրբեջանն ու Թուրքիան կլանում հետխորհրդային հանրապետություններն ու ինչպես են մեծացնում իրենց ազդեցությունը, որը, կարծես թե, բոլորովին չպետք է ընդունելի լիներ Ռուսաստանի համար:
Սակայն մենք տեսնում ենք, որ այսօրվա Ռուսաստանը լուռ ու հանդարտ հետևում է Էրդողանի թուրանական պրոյեկտի իրագործմանը...

Անցյալ տարի գարնանն, օրինակ` հայտնի դարձավ, որ Թուրքիան Ղազախստանին հեռակառավարվող ռազմական մոդուլներ կմատակարարի: Թուրքական խոշորագույն ռազմարդյունաբերական ընկերությունը՝ «Aselsan»-ը, զինտեխնիկայի մատակարարման նոր պայմանագիր է կնքել Ղազախստանի հետ։ Պայմանագիրը վերաբերում է «Aselsan»-ի կողմից արտադրվող «Sarp Dual» հեռակառավարվող ռազմական մոդուլների մատակարարմանը։ Այն կարող է տեղակայվել ամենաբազմազան ցամաքային և ծովային հարթակներին։

Թուրքական մամուլի համաձայն՝ «Sarp Dual»-ն արդեն իսկ տեղ է գտել շուրջ 20 երկրների զինանոցում։ Թուրքական «Aselsan»-ը և Ղազախստանում նրա գործընկեր «Aselsan Engineering» ընկերությունը նախատեսում են ընդլայնել արտադրության ծավալները, որպեսզի կարողանան Ղազախստանին ապահովել բավարար քանակությամբ ռազմական մոդուլներով։

2019թ. գարնանը Ղազախստանի ու Թուրքիայի միջև ռազմական համագործակցության հուշագիր է ստորագրվել, խոսքը գնում էր հուշագիր մեկամյա ռազմական համագործակցության մասին։ Հուշագիրը ստորագրվել էր երկու երկրների պաշտպանության նախարարությունների հանդիպումից հետո։

Ի դեպ, ռազմական համագործակցության ոլորտում ներառվեց նաև ռազմական հետախուզությունը, կիբերանվտանգությունը և այլն։

Թե վերջին տարիներին ինչ ազդեցություն է ամրապնդել Թուրքիան Ղազախստանում՝ դա էլ առանձին թեմա է: Փաստն այն է, որ Պուտինի համբերությունը, կարծես, անսպառ է: Այլ բացատրություն, նրա դրսևորած այս հանդուրժողականությունը, պարզապես չունի:

Մետաքսյա Շալունց

դիտվել է 11414 անգամ
Լրահոս
ԶՊՄԿ-ն շարունակում է անտառվերականգնման աշխատանքները (video) Նիկոլը տավուշեցիներին ասել է՝ հլը չտաք, ձեր վրա գործեր եմ հարուցել տալու․ Վարդուհի Գևորգյան (video) ԱՀԱԶԱՆԳ․ Նիկոլը Տավուշի հնարավոր զոհերն ուզում է բարդել տավուշեցիների վրա․ պատերազմի մասնակից (video) Տավուշ են մտնելու ադրբեջանցիները․ ի՞նչ 4 գյուղ․ գիտե՞ք՝ ինչեր են հանձնելու․ Տիգրան Աբրահամյան (video) Փաշինյանին ցեխն ենք կոխել ու հանել, ես վախենալու բան չունեմ․ զենք կճարեմ, կխփեմ իրան․ ոսկեպարցի (video) Տեղի է ունեցել ՀՀ վարչապետի և ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի առանձնազրույցը Առանց ներկայիս դե-ֆակտո իշխանությունների մենք կարող ենք դիմադրել և հաղթել. Վարուժան Գեղամյան Այսօր Հայաստանին և հայ ժողովրդին պատերազմով սպառնում են երկու հոգի՝ Իլհամ Ալիևը և Նիկոլ Փաշինյանը Տավուշի այդ 4 գյուղերն ադրբեջանական են, ՀՀ-ին չեն պատկանում, պետք է վերադարձնել․ ՔՊ-ական պատգամավոր «Եթե գիտեք՝ Ոսկեպարով կինոն կվերջանա, ասեմ, որ կինոն նոր ա սկսելու» «Տավուշի համայնքների հարևանությամբ հայտնվելու են ադրբեջանական զինված ծառայողներ. ռազմավարական օբյեկտներ հայտնվելու են ադրբեջանական թիրախի կամ վերահսկողության ներքո». Թաթոյան Զախարովան՝ Փաշինյանի՝ պատերազմ սկսվելու հայտարարության մասին ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը ժամանեց Երևան ՔՊ-ականն ու էրոտիկան (video) ԵՄ արտգործնախարարները վերահաստատել են իրենց աջակցությունը Հայաստանին. Ստանո Փաշինյանի շանտաժը ոսկեպարցիներին (video) Հայաստանում զինվորականներ կա՞ն... Այս ու՜ր ենք հասել... Վարչապետի եւ ԱԺ նախագահի եղբայրները բիզնեսմեններ են. Փաշինյանը խաբել է. մաս 184 Սյունիքում հիվանդանոց տեղափոխվելիս շտապօգնության ավտոմեքենայում մահացել է Կապանի թիվ 3 միջնակարգ դպրոցի զինղեկը Դավիթ Կարապետյանը երդմամբ ստանձնեց պատգամավորական մանդատը Սարսռել կարելի է այն մտքից, թե տավուշցիները ինքնապաշպանական խմբեր կստեղծեն պաշտպանվելու համար. Հովհաննիսյան Ոսկեպարցիները Փաշինյանին ասել են՝ դու ստեղ ամագ ունե՞ս, որ ուզում ես տարածք զիջես. Գառնիկ Դանիելյան (video) Որտեղի՞ց լինի ՀՀ, երբ երկրին դավաճանածը գյուղացուն համոզում է, որ պետք է ձեր հողերն էլ տանք թշնամուն. Զաքարյան Պետք է հիշել ԲԴԽ անդամների անունները, ովքեր կողմ քվեարկեցին Բորիսին կալանավորելու միջնորդությանը․ Արթուր Ղամբարյան Որպես ազգ և պետություն մենք գոնե գիտակցո՞ւմ ենք, որ «քննարկում ենք» Հայաստանի մաս-մաս հանձնումը թշնամուն. Ոսկանյան
Ամենաընթերցվածները
Շուտով
Մարտի 19-ին՝ ժամը 16։30-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Աննա Այվազյանը/ Արցախ/ Մարտի 19-ին՝ ժամը 13։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Վարդուհի Գևորգյանը Մարտի 19-ին՝ ժամը 15։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Թաթուլ Պետրոսյանը Մարտի 19-ին՝ ժամը 16։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Մանուել Մանուկյանը Մարտի 18-ին՝ ժամը 12։30-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Հովհաննես Իշխանյանը Մարտի 18-ին՝ ժամը 14։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Սարգիս Ավետիսյանը Մարտի 18-ին՝ ժամը 11։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Էդգար Ղազարյանը Մարտի 18-ին՝ ժամը 16։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Դավիթ Սահակյանցը Մարտի 18-ին՝ ժամը 15։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն էՍուրեն Սուրենյանցը Մարտի 15-ին՝ ժամը 16։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է վաստակավոր մանկավարժ Գյուլնարա Ալեքսանյանը
Հետևեք մեզ Viber-ում https://cutt.ly/5wn8sJBS
Hayeli.am