Ռուսաստանից ժամանածներն ու դոլարի կուրսը․ ԿԲ նախագահի բացահայտումը
ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահ Մարտին Գալստյանը լրագրողների հետ հանդիպմանն անդրադարձել է դոլարի փոխարժեքի անկմանը և դրամի արժևորմանը։ Գալստյանն ասել է, թե հասկանալու համար դրամի արժևորման պատճառը, պետք է հասկանալ՝ որոնք են փոխարժեքի հետեւում կանգնած գործոնները։
«Եթե մենք հասկանանք գործոնների ամբողջականությունը, որոնք բերում են փոխարժեքի որոշակի դրսեւորումների, ավելի հեշտ կլինի հասկանալ հետագիծը, բնականաբար, այդ հետագիծն իր մեջ ներառում է նաև անորոշություններ»,- ասել է նա։
ԿԲ նախագահը նշել է , որ դոլար-դրամ փոխարժեքի վերջին զարգացումները որոշակիորեն կապված են վերջին շրջանում Հայաստանում նկատելիորեն ավելացած միջազգային այցելուների թվի հետ։
«Մեր ծառայությունների նկատմամբ կա որոշակի պահանջարկի աճ, որը ենթադրում է, որ դրանք դարձել են արտահանելի։ Եթե Հայաստան այցելած մարդիկ հանգստի վայրերում, ռեստորաններում որոշակի ծախսեր են իրականացնում, դա, Հայաստանի վճարային հաշվետվության տեսանկյունից, արտահանման աճ է։ Այս իրավիճակի արդյունքում մենք ունենք արտարժութային միջոցների առաջանցիկ աճ՝ առաջարկի տեսանկյունից պահանջարկի նկատմամբ, որն իր հետ հանգեցրել է նաեւ դրամի որոշակի ամրապնդման։ Պետք է հասկանալ՝ երեւույթը, որին մենք բախվել ենք, որքան հիմնարար է, եւ այն մարդիկ, ովքեր Հայաստանում են, որքան են պլանավորում մնալ։
ԿԲ՝ տոկոսադրույքն անփոփոխ թողնելու որոշման հիմքում այդ մարտավարության էլեմենտն է, որ մենք պետք է դեռեւս տեսնենք այդ մարդկանց վարքագիծը եւ դրանից դրդված տնտեսական հետեւանքները, որոնք կլինեն Հայաստանի տնտեսությունում եւ որի արտացոլումը կտեսնենք փոխարժեքի մեջ»,- ասել է Մարտին Գալստյանը։
Ստացվում է, որ Ռուս-ուկրաինական պատերազմի հետևանքով Հայաստան այցելած մոտ 135 հազար ռուսաստանցիները ուղղակի կապ ունեն Հայաստանի տարադարամի շուկայում դոլարի կտրուկ արժեզրկման հետ։ Նրանք, ըստ էության Հայաստանում ծախսում են հենց դոլար՝ մի կողմից նպաստելով տարբեր ծառայությունների ոլորտում սպառման աճը, մյուս կողմից էլ, պատճառ են դառնում դոլարի անկմանը, քանի որ շուկայում ակամայից առաջացել է տարադրամային հավելյալ առաջարկ։
Եթե Ռուսասատանից ժամանածները ավելի երկար ժամանակով մնան Հայաստանում կամ էլ նոր մարդիկ գան Հայաստան, հնարավոր է, որ դրամր արժևորումը շարունակվի։
Սակայն, ի տարբերություն նախկինում արձանագրված դրամի արժևորման դեպքերի, այս անգամ դրամի արժևորումն ու դոլարի անկումը գնաճի վրա որևէ դրական ազդեցություն չի թողնում։ Հակառակը՝ դրամի արժևորմանը զուգահեռ շարունակվում է նաև գնաճի բարձր տեմպը։ Ընդ որում բարձր գնաճային միտումը կլինի շարունակական։
«Ռուս-ուկրաինական ռազմաքաղաքական հակամարտությունը շարունակվում է եւ պահպանվում են դրա հետ կապված անորոշությունները: Սա բացասաբար է արտահայտվում ՀՀ հիմնական գործընկեր երկրներում տնտեսական եւ ֆինանսական շուկայի զարգացումների վրա: Այդ երկրներում տնտեսական աճի տեմպերի՝ սպասվածից արագ դանդաղումն ուղեկցվում է գնաճային միջավայրի ընդլայնմամբ: Վերջինս պայմանավորված է արժեշղթաների խաթարումներով եւ միջազգային ապրանքահումքային շուկաներում գնաճի արագացմամբ: Այսպիսով՝ արտաքին հատվածից ՀՀ տնտեսության վրա գնաճային ազդեցությունը կպահպանվի»,- ասված է ԿԲ հաղորդագրության մեջ:
Հայկ Դավթյան