Ալիևի թարմ նոպաներն ընդդեմ Հայաստանի

Կիևում ընդունվել է հակահայկական բանաձևը: Սևծովյան տնտեսական համագործակցության խորհրդարանական վեհաժողովի ազգային 12 պատվիրակությունից 9-ը կողմ է քվեարկել այն բանաձևի ընդունմանը, որտեղ կան հակահայկական ձևակերպումներ: Հակահայկական բանաձևի ընդունմանը կողմ են քվեարկել Ադրբեջանը, Վրաստանը, Ուկրաինան, Մոլդովան, Թուրքիան: Քվեարկությանը չեն մասնակցել Հայաստանը, Ռուսաստանը և Սերբիան: ՍԾՏՀ ԽՎ-ի հոբելյանական քսանհինգերորդ տարում Ուկրաինայի մայրաքաղաքում տեղի ունեցած լիագումար նիստի ժամանակ անդամ պետությունների մասնակցությամբ քննարկվել է մի հարց, իսկ հայկական կողմը քննարկման հրավեր չի ստացել: Ավելի ուշ պարզվել է, որ վերոհիշյալ քննարկման արդյունքում ամփոփիչ հռչակագրի մեջ տարածաշրջաններում առկա հակամարտությունների վերաբերյալ մի փոփոխություն է մտցվել, որն ամբողջովին հակասում է միջազգային իրավունքի՝ ուժի և ուժի սպառնալիքի չկիրառման, տարածքային ամբողջականության և ժողովուրդների ազատ ինքնորոշման իրավունքի համալիր սկզբունքին: ՀՀ Ազգային ժողովի պատվիրակության հայտարարություն տարածեց, որում նշում էր ՍԾՏՀ ԽՎ-ի հոբելյանական քսանհինգերորդ տարում Ուկրաինայի մայրաքաղաքում տեղի ունեցած լիագումար նիստի ժամանակ աննախադեպ երևույթի մասին: «Վեհաժողովի հիսուներորդ հոբելյանական նիստի բացման սկզբում, երբ պատվիրակությունների անդամները մոտ մեկ ժամ սպասում էին դահլիճում, պարզվեց, որ բոլոր պատվիրակությունների ղեկավարները ՍԾՏՀ ԽՎ գլխավոր քարտուղարի և Ուկրաինայի պատվիրակության ղեկավարի նախաձեռնությամբ առանձնացել և ինչ-որ հարց էին քննարկում: Այդ քննարկմանը չէր հրավիրվել միայն Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի պատվիրակության ղեկավարը: Սա մենք որակում ենք իբրև վիրավորանք ոչ միայն հայկական պատվիրակության, այլև բոլոր պատվիրակությունների և ընդհանուր կառույցի հանդեպ: ՍԾՏՀ ԽՎ-ի քսանհինգամյա պատմության ընթացքում նման դեպք երբեք չի եղել, և մենք այդ գործելաոճը գնահատում ենք իբրև կառույցի ավանդույթների և էության ոտնահարում: Նման աշխատաոճն անընդունելի և դատապարտելի է ցանկացած խորհրդարանական վեհաժողովի համար: Իբրև բողոքի նշան՝ հայկական պատվիրակությունը լքել է Վեհաժողովի դահլիճը», ասվում էր պատվիրակության տարածած հայտարարությունում: Հետագայում պարզվել է, որ վերոհիշյալ քննարկման արդյունքում հռչակագրի մեջ տարածաշրջանում առկա հակամարտությունների վերաբերյալ մի փոփոխություն է մտցվել, որն ամբողջովին հակասում է միջազգային իրավունքի՝ ուժի և ուժի սպառնալիքի չկիրառման, տարածքային ամբողջականության և ժողովուրդների ազատ ինքնորոշման իրավունքի համալիր սկզբունքին: ՍԾՏՀ ԽՎ-ում հայկական պատվիրակությունը բոլոր պատվիրակություններին կոչ էր արել՝ «չտրվել սադրանքների, տնտեսական կառույցը չծառայեցնել որոշ պետությունների քաղաքական շահերին, դատապարտել այսօրինակ գործելաոճը և վերադառնալ կառուցողական համագործակցության դաշտ, ինչը բխում է ՍԾՏՀ ԽՎ-ի էությունից և ավանդույթներից»: Սակայն, փաստացի, հայկական պատվիրակության կոչն անտեսվեց: Ի՞նչ տեղի ունեցավ իրականում: Հայաստան-ԵՄ համաձայնագրի ստորագրումից ընդամենը մի քանի օր անց՝ «տարածքային ամբողջականության» սկզբունքի նկատմամբ հատուկ վերաբերմունք ունեցող երկրները, այդ թվում նաև՝ հարևան Վրաստանը միացան հակահայկական փաստաթղթի: Որ պաշտոնական Բաքուն դեռ երկար դուրս չի գալու շոկից՝ դա պարզ էր: Հայաստան-ԵՄ համաձայնագրի ստորագրումը և Բրյուսելում ԱլԳ գագաթնաժողովի հռչակագրի տեքստում առանձին ԼՂ հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ տարածքային ամբողջականության մասին չհիշատակումը և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի դերը շեշտելը մեծ հարված էր Բաքվին: Բայց ամենացնցողն այն է, որ Բրյուսելում Ալիևը ծպտուն անգամ չհանեց, սակայն հիմա անցնում է հարձակման: Հայկական դիվանագիտությունը պետք է պատրաստ լինի Ադրբեջանի կողմից գործընկեր պետություններին՝ ընդդեմ Հայաստանի միավորելու հարցում: Հայաստանը պետք է հետևողական աշխատանք տանի թե՛ հարևան Վրաստանի, թե՛ Ուկրաինայի հետ: Որքան էլ այս երկրները «տարածքային ամբողջականության» սկզբունքի հանդեպ ունեն ընդգծված դիրքորոշում, չպետք է հույսը կորցնել ու դադարել աշխատել այս երկրների հետ: Իսկ Ալիևի դեպքում վաղուց արդեն ամեն ինչ պարզ է. նրա հիստերիայի պոռթկումները դեռ երկար են շարունակվելու: Դրան պետք է պատրաստ լինել: Թամար Բագրատունի