Քառօրյայի հաղթանակը` դասալիքների կոկորդում
Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի հաղթանակը եւ ընդհանրապես պատերազմի թեման տեւական ժամանակ է՝ ներքաղաքական դիսկուրսի է վերածվել: Հեղափոխականներն ու հեղափոխության, այսպես կոչված, պահապանները երկար ժամանակ տանում են այն թեզը, որ ապրիլյանում հայկական կողմը ոչ թե հաղթել է, այլ պարտվել, ավելին, կասկածի տակ է դրվում ինքնին պատերազմի գոյությունը՝ ասելով, թե դա դիվերսիա էր, որին մասնակից էին նաեւ նախկինները: Սերժ Սարգսյանի ասուլիսից, համոզիչ փաստարկներից եւ հաղթանակի արձանագրումից հետո իշխանական արբայնակները կրկին ակտիվացել են, որքան էլ ցավալի է, բայց ապազգային գծի մեջ են մտել նաեւ երբեմնի զինվորականները: Պաշտպանության նախկին փոխնախարար Գագիկ Մելքոնյանն է հայտարարել, թե պատերազմ չի եղել, եղել է դիվերսիա:
Այն, որ Ադրբեջանը բավականին երկար և լրջորեն էր նախապատրաստվել Քառօրյա պատերազմին, դա ապացուցվել է անցած չորս տարիներին։ 94-ի զինադադադարից հետո, թերևս, թշնամու կողմից իրականացրած ամենալայնածավալ հարձակումն էր, որում ընդգրկված էր Ադրբեջանի ռազմական ներուժի մոտ 20 տոկոսը, նաև՝ թուրքական հետախուզությունը։ Պատերազմում, անշուշտ, լինում են նաև կորուստներ, սակայն դրանք չեն կարող ստվերել անվիճելի հաղթանակը։ Թվում էր, թե միայն թշնամին կարող է փորձել իր պարտությունը որպես հաղթանակ ներկայացնել։ Բայց պարզվեց՝ նա մենակ չէ, մենակ չէ, մենակ չէ…Հայաստանի իշխանությունը նրա դաշնակիցն է՝ ելնելով քաղաքական շահերից։
Թշնամին ծրագրել էր պատերազմի արդյունքում Ստեփանակերտում ծածանել Ադրբեջանի դրոշը, ետ վերադարձնել ազատագրված առնվազն մի քանի շրջան, այդ մասին բազմիսց խոսել են այսօր հեղափոխական դարձած արցախյան նախկին պաշտոներից առնվազն մի քանիսը։ Բայց Երևանի սրտում մեծացած հերոսը նռնակը նետելուց և զոհվելուց վայրկաններ առաջ որոտաց՝ դիրքերը հանձնողի մերը... Իսկ ազգությամբ եզդի Քյարամ Սլոյանն էլ չենթարկվեց Ուրֆանյանի հրամանին, մնաց հրամանատարի կողքին և նրա հետ միասին զոհվելով՝ կանխեց թշնամու հետագա առաջխաղացումը։ Ապրիլյանին զոհված հարյուր հերոսների մտքով չէր անցնի, որ իրենք, որ կյանքի գնով պարտադրեցին հակառակորդին խաղաղություն մուրալ, մի օր իրենց հաղթանակը նսեմացնող դասալիքների իշխանություն է գալու, ով կասկածի տակ է դնելու ոչ միայն իրենց սխրանքը, այլեւ պատերազմի փաստն ինքնին: Եթե մի օր վարչապետի տիկին Աննա Հակոբյանն է հայտարարում, թե մեր տղաները զոհվել են <<հանուն ոչնչի>>, մեկ ուրիշ օր Նիկոլ Փաշինյանն է նսեմացնում պատերազմ հաղթանակած հերոսներին՝ ասելով, թե Արցախում կան դավադիր ուժեր, որոնք պատերազմ են հրահրում կամ հետեւողականորեն առաջ է մղվում՝ «Իսկ ինչո՞ւ պետք է հայաստանցիները պաշտպանեն Ղարաբաղի սահմանը» թեզը, ապա այս ամենի նպատակը հասկանալի է դառնում:
Երեկ պղծել են ապրիլյանի հերոսներ Արմենակ Ուրֆանյանի և Ռոբերտ Աբաջյանի շիրիմները։ Այս սրբաղծությունը կրկնվում է երկրորդ անգամ, եւ քանի դեռ քաղաքական շրջանակներում շարունակվում է Ապրիլյան պատերազմի շուրջ վտանգավոր դիսկուրսը եւ դեգրադացնում է հանրային ընկալումները, պետք է սպասել նոր վանդալիզմի:
Մյուս կողմից, բնականաբար, հարց է առաջանում, թե ինչո՞ւ ՊՆ-ն կամ նրա համապատասխան ստորաբաժանումները պատշաճ վերահսկողություն չեն իրականացնում Եռաբլուրում։
Անի Սահակյան