«Բատկայի» և «չոջուխի» թունդ «սիրո» հետևանքները
Մեկօրյա պաշտոնական այցով Բաքու ժամանեց Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն: Հանդիպման օրակարգում էին առևտրատնտեսական կապերի, ներդրումների, գյուղատնտեսության, ինչպես նաև սպորտի բնագավառներում համագործակցության թեմաները: Ճիշտ մեկ տարի առաջ Իլհամ Ալիևն է այցելել Մինսկ: Բաքվում Բելառուսի ղեկավարը քննարկում էր ադրբեջանական նավթի մատակարարման հարցը, երկու երկրների ռազմաարդյունաբերական համալիրների համագործակցության հեռանկարը: Բացի այդ, Բելառուսը ցանկանում է Ադրբեջանից վարկ ստանալ: Հայտնի է, որ Բելառուսում ի հայտ են եկել ֆինանսական խնդիրներ: Մինսկը Եվրահանձնաժողովին դիմել է կես միլիարդ դոլարի վարկ տրամադրելու խնդրանքով, այս տարվա դեկտեմբերին կամ 2017-ի հունվարին էլ Արժույթի միջազգային հիմնադրամի տնօրենների խորհուրդը պետք է որոշի Բելառուսին վարկ տրամադրելու հարցը: Լուկաշենկոյի ադրբեջանական այցը պետք է դիտարկել մեկ այլ կտրվածքով` ադրբեջանա-բելառուսական ռազմատեխնիկական համագործակցությունը և Մինսկի դիրքորոշումը ՀԱՊԿ-ի գործունեության ու, մասնավորապես, կառույցի նոր գլխավոր քարտուղարի խնդրում, քանի որ, ըստ նախնական պայմանավորվածության, այդ պաշտոնը հերթագայության կարգով պետք է ստանձներ Հայաստանի ներկայացուցիչը: Բացի այդ` Բաքու կատարելիք այցի նախօրեին Լուկաշենկոն ադրբեջանական «Թրենդ» գործակալությանը տված հարցազրույցում արծարծեց ղարաբաղյան խնդիրը. «Անկեղծ ասեմ, ինչպես բելառուսցիներն անտարբեր չեն Դոնբասում տեղի ունեցող իրադարձությունների նկատմամբ, այնպես էլ մեր սիրտը Ղարաբաղի համար է ցավում, չէ՞ որ մենք՝ ուկրաինացիները, ռուսները, բելառուսցիները, հայերն ու ադրբեջանցիները, ինչպեսև շատ ուրիշ ժողովուրդների ներկայացուցիչներ, դուրս ենք եկել մի մեծ երկրից, բարեկամների մեծ ընտանիքից, որը անունը Խորհրդային Միություն է: Ուստի, մենք ջանք չենք խնայի խաղաղություն հաստատելու, բնականոն կյանքը, մարդկանց անդորրը վերականգնելու համար՝ որտեղ էլ որ լինի»,- ասել է Բելառուսի նախագահը: Այսպիսով, Լուկաշենկոն Բաքվում վստահեցրել է՝ Ադրբեջանը Բելառուսին կարող է համարել իր ամենամտերիմ բարեկամը։ «Դուք կարող եք մեզ վրա՝ ինչպես ձեր ամենամտերիմ ընկերների, հույս դնել։ Եթե մենք կարողանանք ինչ-որ բանով օգտակար լինել Ադրբեջանին, ապա դա անպայման կանենք։ Մեր հնարավորությունները լավ գիտեք, դուք Բելառուսի մեծ բարեկամն եք», - Ալիևի հետ հանդիպմանը հայտարարել է Բելառուսի նախագահը և հավելել. - «Մենք փակ թեմաներ չունենք, համագործակցում ենք բոլոր ուղղություններով և շարունակելու ենք նույն կերպ։ Մենք մեր համագործակցությամբ որևէ մեկին չենք վնասում, մենք բաց ենք և կշարունակենք լինել բաց, մեր իրականության ամենաարդիական հարցերը քննարկելիս էլ հրապարակային ենք»։ Ալիև-Լուկաշենկո բանակցություններում չի շրջանցվել նաև ղարաբաղյան հակամարտության հարցը։ «Բելառուսն ու Ադրբեջանը հանդես են գալիս ղարաբաղյան հակամարտության՝ միջազգային իրավունքի նորմերին համապատասխան կարգավորման օգտին՝ տարածքային ամբողջականության, ինքնիշխանության և պետությունների սահմանների անքակտելիության սկզբունքների հիման վրա», - ասվում է երկու երկրների ղեկավարների համատեղ հայտարարությունում: Նրանք հայտարարության տեքստում հատուկ ընդգծում են, որ ղարաբաղյան հիմնախնդրի լուծման ընթացքում անհրաժեշտ է հաշվի առնել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բանաձևերն ու ԵԱՀԿ որոշումները: «Մեր հարաբերությունները ռազմավարական գործընկերության մակարդակում են: Քիչ թվով պետություններ կան, որոնց հետ մենք նման հարաբերություններ ունենք: Մեր տեսակետները գործնականում համընկնում են գրեթե բոլոր ասպարեզներում: Մենք բարեկամանական հարաբերություններ ունենք և դա չենք էլ թաքցնում: Միջազգային օրակարգի առումով ևս տարաձայնություններ չկան: Մենք արդյունավետորեն համագործակցում ենք միջազգային բոլոր կազմակերպություններում`աջակցելով միմյանց: Որտեղ Ադրբեջանը ներկայացված չէ, կա Բելառուսը, որտեղ Բելառուսը չկա և ներկայացված է Ադրբեջանը, մենք միմյանց մշտապես աջակցում ենք և պաշտպանում»,- Բաքվում ասել է Լուկաշենկոն: Հաճոյախոսությունների առումով Իլհամ Ալիևը Լուկաշենկոյից հետ չի մնացել`անգամ իր բելառուս գործընկերոջ խոսքն ընդհատելու գնով: «Ես հազվադեպ եմ խախտում արարողակարգը, բայց սա այն դեպքն է, երբ դա անհրաժեշտ է անել: Նախևառաջ, ես ցանկանում եմ ադրբեջանցի ժողովրդի անունից երախտագիտություն հայտնել այն խոսքերի համար, որ մեր ժողովրդի հասցեին հնչեցրեց Բելառուսի նախագահը: Միշտ էլ հաճելի է դա լսել բարեկամի շուրթերից, հատկապես՝ եթե այդ հայտարարություններն անկեղծ բնույթ ունեն: Կրկնակի հաճույք է նման հայտարարություններ լսել մի մարդուց, ով կարողացել է կառուցել ժամանակակից, դինամիկ զարգացող, ինքնաբավ և արդյունավետ մի պետություն, որին շատերը կարող է և պետք է նախանձեն»,- նշել է Ադրբեջանի նախագահը: Ահա, Բատկային էլ գրավեց ադրբեջանական նավթի բույրը: Նավթի մատակարարումները Մինսկի համար կենսական նշանակություն ունեն, քանի որ հնարավորություն կտան ապահովել երկրում առկա երեք նավթամշակման գործարանների անխափան աշխատանքը: Ռուսաստանից մատակարարվող նավթի ծավալների նվազեցման ֆոնին այդ գործարանները հայտնվել են հարկադիր պարապուրդի իրական վտանգի առջև: Լուկաշնեկոյի` Բաքու կատարած այցի ամենավառ դրվագներից մեկն էլ, իհարկե, նրա պատվին կազմակերպված ընդունելությունն էր, որի ընթացքում Իլհամ Ալիևն իր բելառուս գործընկերոջն է շնորհել իր հոր` Հեյդար Ալիևի անունը կրող շքանշանը: Բատկան ադրբեջանական շքանշանի արժանանալու փաստից ակնհայտորեն հուզվել է: Նա անգամ համբուրել է Հեյդար Ալիևի` շքանշանի վրա պատկերված կիսադեմն` ասելով. «Իլհամ Հեյդարովիչ, ես երախտապարտ եմ քեզ մեր ընկերության համար: Ես այն շատ բարձր եմ գնահատում, այս մեդալի համար էլ վարձահատույց կլինեմ»: Մի խոսքով, դաշնակիցներ ունենք, աշխարհը չունի... ԵԱՏՄ-ում, ԱՊՀ-ում Հայաստանի դաշնակից Բելառուսն, այսպիսով, հուզիչ հարաբերությունների ու համագործակցության հիմքեր է գցում Ալիևի հետ: Եվ ամենակարևորն այն է, որ Հայաստանի դաշնակից Բելառուսի տնտեսական, էներգետիկ «փորացավերը» կապվում են Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի հետ: Ինչպես համոզվում ենք արդեն որերորդ անգամ Հայաստանը տնտեսական և քաղաքական այնպիսի կառույցների մեջ է գտնվում, որտեղ շուրջբոլորը ականներ են և ամեն վայրկյան դրանք կարող են պայթել` հենց Ղարաբաղի հարցում: Թամար Բագրատունի