Մի կնոպկա «ունեին», դրանից էլ կզրկվեն
Խորհրդարանն առաջին ընթերցմամբ՝ 93 կողմ, 2 դեմ, 7 ձեռնպահ ձայների հարաբերակցությամբ ընդունել է «Ազգային ժողովի կանոնակարգ օրենքը: Ըստ ԱԺ նոր կանոնակարգի նախագծի՝ ԱԺ նստաշրջանների տևողությունները և հերթական նիստերը աշնանային և գարնանային նստաշրջանների ընթացքում քառօրյա օրակարգով կլինեն: Երկուշաբթի օրը կլինի խորհրդի նիստերի օր, որտեղ խորհուրդը քննարկում և ձևավորում է օրակարգը, հարցերի քննարկման ժամանակացույցը, որից հետո՝ երեքշաբթի օրն առավոտյան 10: 00-ից կսկսեն հերթական նիստերը և կշարունակվեն մինչև 18:00: Դրանք կարող են շարունակվել մինչ օրակարգի սպառումը, բայց դա չի կարող տևել ավելի, քան երեք օր: Ամենակարևոր փոփոխությունը սակայն, որ նախատեսված է ԱԺ կանոկարգ օրենքով, վերաբերում է քվերակությունների կազմակերպմանը: Նոր կանոնակարգի նախագծով՝ խորհրդարանական խմբակցությունների ղեկավարները իրավունք են ստանում քվեարկել իրենց խմբակցության բացակա պատգամավորների փոխարեն՝ վերջինիս կողմից տված լիազորագրով: Նման պրակտիկա նախկինում երբևէ չի եղել. թեպետ բոլորին է հայտնի, որ հատկապես իշխանական պատգմավորների քվեարկությունները մշտապես եղել են ուղղորդված և հրահանգավորված: Այսքանով հանդերձ՝ բուն քվերակության պրոցեսը կատարել են իրենք՝ պատգամավորները: Խորհրդարանական կառավարման համակարգում, ինչպես հայտնի է, առավելապես մեծանում է քաղաքական կուսակցությունների դերն ու կշիռը: Սակայն դրան զուգահեռ կարծես թե սահմանափակվում են պատգամավորների գործունեության ազատությունները: Առաջարկվող օրենսդրական փոփոխություններով նախատեսվում է իրավունք վերապահել կուսակցությանը՝ խմբակցությունից դուրս եկող պատգամավորից նրա մանդատը ետ վերցնել՝ այն հիմնավորմամբ, որ եթե պատգամավորը դադարում է կիսել տվյալ քաղաքական ուժի գաղափարները, ապա այդ կուսակցության համամասնական ցուցակով ստացած մանդատը պետք է վերադարձնի: Այս գաղափարի կողմնակիցներն համոզված են, որ այդպես ավելի ազնիվ և բարոյական կլինի: Մինչդեռ այժմյան օրենսդրությամբ՝ խմբակցությունից դուրս գալուց հետո պատգամավորը կարող է հանդես գալ իբրև անկախ պատգամավոր և գործել ու քվերակել իր խղճի մտոք: Այսքանը քիչ է, հիմա էլ ուզում են քվերկության կոճակները վերցնել պատգամավորներից: Պատգամավորի մանդատն ու քաղաքական գործունությունը այնքան է արժեզրկվել, որ վաղուց արդեն ոչ ոք չի հավատում պատգամավորի խղճի և սկզբուքնների գերակայությանը: Այնուամնայնիվ կոճակ սեղմելու իրավունքը այն բացառիկ լծակն է, որով ցանկացած պատգամավոր՝ անկախ իր քաղաքական հայացքներից ազդում է գործադիր և քաղաքական իշխանության վրա: Իրականում լիազորագրով քվերակելու օրենսդրական առաջարկությունը իր մեջ լուրջ վտանգներ է պարունակում: Որևէ մեկը կարո՞ղ է երաշխիք տալ, որ կուսակցությունների ղեկավարները, խոսքը և՛ իշխանության և՛ ընդդիմության մասին է, ցուցակները կազմելիս նախապես չեն պահանջի իրենց անունով տրված լիազորագրեր, որպեսզի իրենք ցանկացած պահի կարողանան միանձնյա քվարկել, և իրենց համար անցանկալի պատգամաորներին ԱԺ-ից հեռացնել: Ստացվում է, որ ժողովրդավորության զարգացման լոզունգով մեզ հրամցված նոր սահմանադրությունը, իրականում ժողովրդավարության մեր ունեցած մակարդակը մեկ աստիճանով բարձրացնելու փոխարեն մի քանի աստճանով իջեցնում է: Պատգամավորները որևէ մեկիս աչքի լույսը չեն, բայց նրանք մարդիկ են, ում մեր հասարակությունը, համենայն դեպս ըստ ԿԸՀ տվյալների, տվել է վստահության քվե: Համամասնական ընտրակարագի դեպքում ևս վճռական է լինելու կուսակցական ցուցակներում ընդգրկված անձանց ինքնությունը: Հատկապես մեր կարգի երկրներում քաղաքական ծրագրերը ամենևին կարևոր չեն և հիմնականում ստորադասվում են անձանց: Հետևաբար, պատգամավորը, անկախ նրա անձից, պետք է գոնե քվեակոճակը տնօրինելու բացառիկ և միանձնյա իրավունք ունենա: Դավիթ Մանուկյան