Մոսկվան նախապատերազմական ռեժի՞մ է ազդարարում
Սերժ Սարգսյանը հարցազրույց է տվել «Ռուսաստանն այսօր» միջազգային լրատվական գործակալության ղեկավար Դմիտրի Կիսելյովին, որտեղ նա հայտարարել է, որ հանդես է եկել Երևանի և Բաքվի միջև «թեժ գծի» ստեղծման օգտին, ինչը թույլ կտա օպերատիվ արձագանքել Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցող զարգացումներին: «Կարելի է, եթե դա օգուտ տա, եթե մենք օպերատիվ արձագանքենք իրադարձություններին: Ենթադրենք՝ շփման գծում ինչ-որ մեկը կրակում է, և մեր տվյալներով՝ կրակողները ադրբեջանցիներն են, ես վերցնում եմ հեռախոսը, զանգում եմ Ադրբեջանի նախագահին և ասում եմ՝ «կրակում են»։ Եվ նա իսկապես ստուգում է», - պարզաբանել է Սարգսյանը՝ հավելելով. «Ես պատրաստ էի վերահսկողություն սահմանել և հստակ ասել՝ մերոնք կրակում են, թե չեն կրակում, իհարկե՝ ակնկալելով նույնպիսի վերաբերմունք նաև Ադրբեջանի ղեկավարի կողմից»: Այնուհետև Սերժ Սարգսյանը հիշեցրել է, որ 1990-ականներին նման «թեժ գիծ» բացելու փորձ արվել է: «Նման փորձ մեզ մոտ արվել է 1990-ականների սկզբին, այդ ժամանակ ես Հայաստանի պաշտպանության նախարարն էի, մենք ուղիղ կապ ունեինք Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության հետ: Նման էքստրեմալ իրավիճակներում, երբ արտահերթ կապի կարիք էր լինում, մենք կարող էինք կապվել: Բայց այժմ նման բան չկա»,- մեկնաբանել է նա: Հետաքրքիր է, թե ինչու է ռուսական քարոզչամեքենայի կարկառուն դեմքի`Կիսելյովի օգնությամբ Ռուսաստանը նման թեմա մտցնում շրջանառության մեջ: Երևանի ու Բաքվի միջև «թեժ գծի» ստեղծման գաղափարի մեջ, թերևս, ոչ մի վատ բան չկա, ավելին, եթե սահմանում իրավիճակը լարված է, իսկ դա այդպես է արդեն վաղուց, նույնիսկ նման անհրաժեշտություն էլ կա: Սակայն խնդրի «նրբությունը» կայանում է նրանում, որ Ռուսաստանով նման հարցի բարձրացումը որոշ ենթատեքստեր է պարունակում: Նախ` Մոսկվան ցանկանում է արձանագրել, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև գրեթե պատերազմական, կամ` նախապատերազմական իրավիճակ է: Հաջորդը` «թեժ գծի» գործարկումը կարող է կայանալ Մոսկվայի «դաբրոյով», իսկ սա իր հերթին նաև նշանակում է, որ Երևանն ու Բաքուն իրենց պարտավորված են զգալու սահմանային իրավիճակի պայմանները քննարկել նաև Մոսկվայի հետ: Այսինքն` եթե այս գաղափարը կյանքի կոչվի, կստեղծվի մի յուրօրինակ եռանկյունի Երևանի, Բաքվի և Մոսկվայի միջև: Այս ամենի համատեքստում կարելի է նաև այլ եզրակացություն անել. փաստորեն Մոսկվան առավելապես կենտրոնացած է ղարաբաղյան թեժ-սահմանային իրավիճակի պահպանման վրա, քան թե միջնորդների կողմից ներկայացված առաջարկները կյանքի կոչելու ուղղությամբ Ալիևին համոզելու: Այսինքն, Մոսկվան չի հավատում խաղաղ բանակցություններով իրավիճակը հանդարտեցնելու հնարավորությանը, ինչին որպես միջնորդ պարտավոր է ձգտել ու հասնել: Օրինակ` ինչու՞ Մոսկվան սահմանային միջադեպերի հետաքննության մեխանիզմների ներդրման ու Անջեյ Կասպրչիկի առաքելության անձնակազմի մեծացման գաղափարի ուղղությամբ նույնպիսի հետևողականություն չի ցուցաբերում: Մինչդեռ ակնհայտ է, որ գոնե Միացյալ Նահանգներն այս առաջարկների իրագործումը հետևողականորեն շարունակում են պահանջել կողմերից, ավելի ճիշտ` կոնկրետ Բաքվից: Ասվածի վառ ապացույց կարելի է համարել երեկ ամերիկացի բարձրաստիճան պաշտոնյայի հայտարարությունը Երևանում: Սերժ Սարգսյանն երեկ ընդունել է տարածաշրջանային այցով Հայաստան ժամանած Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարի Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով փոխտեղակալ Բրիջիթ Բրինքին: Նախագահականի պաշտոնական հաղորդագրության համաձայն` Բրիջիթ Բրինքը վստահեցրել է, որ Միացյալ Նահանգների նոր վարչակազմը շարունակելու է հետաքրքրված լինել Հարավային Կովկասի տարածաշրջանի զարգացումներով, շարունակելու է նաև հանձնառու լինել ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորման նպատակով վստահության միջոցների ամրապնդման ուղղությամբ ձեռքբերված վերջին պայմանավորվածությունների իրագործմանը: Թամար Բագրատունի