Մարտի 1-ի գլխավոր հրահրողը,պետության դեմ զինված պայքար մղողը հենց Նիկոլ Փաշինյանն է եղել Լևոն Տեր-Պետրոսյանի գլխավորությամբ.թեժ բանավեճ Վոլոդյա Հովհաննիսյանի և Ազատ Արշակյանի միջև

Հարցազրույց քաղաքական գործիչ Ազատ Արշակյանի և պահեստազորի գնդապետ ,ազատամարտիկ Վոլոդյա Հովհաննիսյանի հետ:/Մաս 1-ին/

-Մի տեսակետ է հնչել,որ ապրիլյան պատերազմը համաձայնեցված է եղել Ռուսաստանի և Ադրբեջանի միջև,որպեսզի Ադրբեջանը դառնա ԵԱՏՄ անդամ:

Ազատ Արշակյան.Մի քիչ խճճված է,Ռուսաստանը ոչ մի պայմանով չի համաձանի,որ Ադրբեջանը որևէ տեղ դառնա Ռուսաստանի անդամ,քանի որ նա հիմա պրոբլեմ ունի մահմեդական բնակչության հետ:Շիա մահմեդականների այդ մեծ քանակությունը հենց դարձավ իրավահավասար մյուս քաղաքացիաների հետ,դա շատ լուրջ պրոբլեմ կլինի:Եթե Ռուսաստանին պետք լիներ,որ Ադրբեջանը որևէ բանի անդամ դառնա,Ալիևին կկանչերի Մոսկվա և մի գիշերվա մեջ նա իր համաձայնությունը կտար:Համաձայնեցվածը այսպես է՝թելադրված է ,Ադբեջանը քանի գլուխ ունի,որ ինչ-որ նախաձեռնություններով հանդես գա:Նրան հուշել են,որ կարելի է սկսել,որովհետև շանս կա վերականգնելու Լենին- Աթաթուրք դաշինքի պայմանները:

-Ռուսների՞ կողմից:

Ազատ Արշակյան.Ռուսները կուզենային դա անել,որպեսզի որպես դաշնակից իրենց հավատարիմ թուրքական զանգված ունենային,բայց ոչ որպես ֆեդերալ մարմին ,նունիսկ ԵԱՏՄ-ի մեջ:Չգիտեն ինչ անել Ղազախստանի և Ղրղզստանի հետ,Ադբեջանը որ միացավ բարդ է:
Համաձայն չեմ,որ Ռուսաստսնը ուզում է անեքսիայի ենթարկել Ադրբեջանին…

-Սա ուղղված է Հայաստանի դեմ…

Ազատ Արշակյան.Ոչ թե Հայաստանի դեմ,կախվածության մեջ պահելու Հայաստանին և Ադբեջանին և թուրքական ամբողջ միլիանոնոց զանգվածի հետ հարաբերությունները պահելու ,սա կարելի է ասել տրոցկիզմ էր:

-Այսօրվա վարչապետի հայտարարությունն էր,շատերը պատասխանատվության կանեչեցին,որ եթե այն ժամանակ մեղադրում էիք Ռուսաստանին,այժմ պետք է հետամուտ լինեք և գնաք ձեր խոսքերի ետևից:Այստեղից էլ հարց առաջ գալի՞ս է,որ եթե ստեղծվում է ապրիլյան պատերազմի հանգամանքները ուսումնասիրող հանձնաժողով ,ընդ որում ասում են,որ ընդգրկված չեն պրոֆեսիոնոլ,արդո՞ք պետք չէ Նիկոլ Փաշինայնին էլ կանչել հարցաքննության;

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Այստեղ հաղթանակած դիմադրություն է եղել մեր կողմից և ադբեջանցիները հիանալի նախապատրաստվել են և տեխնիկապես,և քանակապես,և մարդկային ռեուսրսներով ,հարձակվել են և կրել պարտություն:Նախապատարստաված պատերազմի մասին խոսք չկա:Թուրք -ռուսական հարաբերությունների կոնտեսքտում Ադրբեջանի դերակատարման մասին եթե խոսենք,ճիշտ ասացիք,որ Ռուսաստանը կվախենար Ադրբեջանը ընդունել,որովհետև դա կառաջացներ մահամեդական աշխարհի ազդեցություն Ռուսաստանի վրա և Ռուսաստանը կունենա իր իսկ ներսում հզոր մահմադական գործոն,որը ուղղափառ Ռուսաատնին պետք չէ ,այն դեպքում,որ ուկրաինական ուղղափառությունը նույնպես հեռացավ Ռուսաստանից,դակառաջացնի ռուսական ուղղափառություն հոգեբանություն:
Ապրիլյան հանձանաժողովը ստեղծել է քաղաքական մահակի տեսքով և այն իր մեջ կազմակերպված բռնության մոնոպոլիայի նիկոլփաշինյանական տարրեից մեկն,է,որով ն ա փորձում է բռնություն կիրառել բոլոր նրանց նկատմամբ,ովքեր հակառակ են իրենց և այդ բռնությունը ամրպնդվում է քարոզչությամբ,որպեսզի ժողովրդին ցույց տա,որ ինքը ինչ-որ մի բան է բացահայտում:Ապրիլյան պատերազմը մեր պատմության փառահեղ էջերից է,որը փորձում են թուրքական և սորոսյան գաղափարախոսության ազդեցության տակ ստորացնել,իջեցնել դավադրության մակարդակի:Հանձանաժողովի մասին ասեմ,որ այնտեղ մի երկու հոգու ճանաչեցի,որոնք բանակից չարակամորեն խուսափել են:Անդրանիկ Քոչարյանին հարգում եմ,բայց նա չունի այնպիսի ստրատեգիական,ռազմական մտածողություն, որ կարողնանա ըմբռնել Մարտի 1-ի ռազմաստատեգիական գործընթացների ոչ խորությունը:Իրենց հանձնաժողովում չկան նման մասնագետներ,չեն տիրապետության մարտական պատրաստության, պատրաստակամության,զորքերի մարտական պատրաստակամության տարբեր աստիճանների բերելու փորձառություններին,օպերատիվ տակտիկական ստատեգիական օղակներում կառավարման փորձառություն և գիտելիքներ չունեն ,ինչպե՞ս պետք է բացահատեն այս գործողությունը ճիշտ է եղել,թե ոչ:

Ազատ Արշակյան.Բանակային համակարգի համար և բոլոր տեսակի անվտանգային համակարգերի համար կա խնդիր:Եթե թերություններ չկան,ուրեմն կորուստեներ չեն լինում,եթե օրինակ ատոմային էներգիայի բնագավառում թերություններ չկա,վթաներ չեն լինում,նույնը բանակում,եթե թերություն չի լինում,նահանջի,մարդկային ,տեխնիկայի և տարածքների կորուստներ չեն լինում:Քանի որ մենք ապրիլյան իրադարձություններից հետո ունենք և մարդկային մեծ կորուտներ՝102 զոհ,25-30 տոկոսը երիտաարադ սպաներ,դա հերոսացնում է,ոգևորում,որ սպան մնացել է և մինչև վերջ պայքարել ,իր զինվորի հետ,կարող ենք հպարտանալ,մյուս կողմից ինչի՞ պետք է նա զոհվել,կամ ինչո՞ւ հրետանին,ավիացիան,հետախուզությունը չի աշխատել:Խիստ անհրաժեշտ է ր այս հանձնաժողովի ստեղծումը,ուսումնասիրելու համար,թե ինչ հրամաններ չեն կատարվել,որ տեղի է ունեցաել հարձակումը:

-Ի զորչո՞ւ է այդ հանձնաժողովը:Պետք է կանչե՞ն նման հայտարություն անող վարչապետին:

Ազատ Արշակյան.Ես կարծում եմ,որ բոլորը ,նախ և առաջ մենք օրինակ ունենք՝վարչապետը ներկայանում է,նախագահը կներկայանա,օրենքի նկատմամբ հարգանքը հիմա առկա է ,եթե անհրաժեշտ լինի կգնան :Նիկոլ Փաշինյանը ապրիլյան պատերազմում երկրորդ շարքերում նույնպես մասնակցել է,այսինքն նա չի կարող խուափել:Անհրաժեշտ է յուրաքանչուր քաղաքացի դատարանի,կամ ԱԺ հանձնաժողովի հրավերով անպայման ներկայա և բացատրություն տա:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Այն որ վարչապետը օրինական դաշտում է եղել,այո,դատարանները փակելու գոչյուններից հետո օրինական դաշտում է եկել,ծիծաղելի արտահայտություն է:Վարչապետը մեր երկրի այօրվա ամենաօրինախախտ և հակաօրինական դաշտում գործող քաղաքական գործիչն է,որը թքելէ ՍԴ-ի և սահմանադրության և դատական մարմինների ,և իշխանական բոլոր ոլորտների վրա և հաստատել է քաղաքական տիրանիա:Ես այօրվա
Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը համեմատում եմ Ներոնի իշխանության հետ՝ծիծաղելի,կործանարար ողջ Հռոմի համար:

Ազատ Արշակյան.Ես զարմանում եմ,որ տիրանի մասին խոսում է մարդը խոսափողի և տեսախցիկի առաջ նստած:Եթե տիրան լիներ,նման մտածող մարդը զնդանում կլիներ,տիրանը բանտ չէ,զնդան է,ես կարծում եմ,որ մեր երկիրը ժողովրդավարան է,դեկտեմբերյան ընտրությունները ցույց տվեցին,որ ժողովուրդը նաև կարող է ազատորեն ընտրել իշխանություն և եթե մեր ժողովրդի ընտրությունը համարում եք տիրանիա,բռնապետություն,ուրեմն մենք մեր ժողովրդին ենք վիրավորում: Պատճառահետևանքային կապը չպետք է մոռանանք ,երբ մենք հայհոյում ենք հայ Առաքելական սուրբ եկեղեցուն,մենք հայհոյում ենք հայ ժողովրդին,երբ հայհոյում ենք Մեսրոպ Մաշտոցին՝էլի հայհոյում ենք հայ ժողովրդին:

-Երբ ժողովրդի մի մասին սև ենք ասում ,վստահաբար էլի հայհոյում ենք :

Ազատ Արշակյան.Դա ևս շատ գեղեցիկ է, այո-ի կամ ոչ-ի ամսին է խոսքը, պետք է մեր այո-ները լինեն այո,ոչ-երը ՝ոչ,պետք է հստակ լինի,հարմարավողականության դեմ է այդ սևը և սպիտակը,մենք պետք է իմանանք ՝կամ դուք հեղափոխության կոմնակիցներ եք,բարենորոգումների,կամ դուք հնի պահպանման կողմակից եք,դրա համար ենք ասում՝ընտրեք կողմ լինել,կամ ասեք՝ոչ:

-Ստեղծվում է մի հանձնաժողով՝խնդիր կա,քննադատում ենք,ասում են՝այսպիսի հայտարարություն եք արել,վարչապետին պետք է կանչեքց,պրոֆեսիենալներ չեն,եթե բարեկամական խոսք են ասում,կարող են ասել հակահեղափոխականներ եք:

Ազատ Արշակյան.Երբ դուք ինձ հրավիրեցիք,ես գիտեի ,թե ես ուր եմ գալիս,պաշտպանում եմ բազմակարծությունը:

-Դուք ասում եք՝նրանք ,ովքեր նման կարծիք ունեն,հնի կողմնակից են:

Ազատ Արշակյան.Ես գիտեի,որ մենք տարբեր կարծիքներ ունենք ,ու ես իմ ներկայությամբ ապացուցում եմ,օգնում եմ ժողովրդավարությանը:Քանի որ մեր երկիրը ազատ խոսքի երկիր է ,կարելի է քննադատել ազատորեն է առանց սև և սպիտակ լինելու,մենք պետք է մեր կարծքիը մեր երկրում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին ազտորեն հայտնենք:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Ես միշտ խոնարհվել եմ ձեր քաղաքական կենսագրոււյան և քաղաքական մտքի առաջ, բայց Կալիգուլան ժողովրդի ուսերին բերվեց իշխանության և դարձավ Հռոմի ամենադիկտատոր և ամենակործանանր կայսրը:Ժողովուրդը, երբ Նիոկլ Փաշինայնին ընտրել էր,ընտրել էր այն մարդուն,ով պետք է բերափոխումենր կատարեր,այլ ոչ թե հաստատեր բռնության մոնոպոլիա և բռնության …

-Ինչու՞մ եք տեսնում այդ բռնության մոնոպոլիան:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Տեսնում եմ նրանում,որ նա վրեժ է լուծում այն բոլոր քաղաքական գործիչներից,որոնք կարող են իր դեմ երբևիցե պայքարել…

-Իշխանությու՞նն է այդպիսին:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Մենք մերժեցինք Սերժ Սարգսյանի իշխանությունը այն բանի համար,որ ծիծաղելի իշխանություն գա՞ր և երկիրը տանե՞ր դեպի կործանում:Մարդկային այդ նպատակները նրա համար էր,որ Նիկոլ Փաշինյանը ընտանեկան իշխանություն հաստատի և երկիրը տանի ամենախայտառակ կոռուպցիայի,ամենախայտառակ անբարոյականության և ամենախայտառակ ազգակործանությա՞ն:
Ես բացեցի Ադրբեջանի ինֆոքաղաքականության 10 սկզբունքներըից մեկը՝2-րդ սկզբունքը այն է՝ սեպ խրել հասարակության գիտակցության մեջ այն աստիճան,որ կորչի վստահությունը բանակի և պետության նկատմամբ:Արցախյան ազատամարտի միությունը պետք է խաթարել, այս հանձնաժողովով սեպ է խրվում պետության և բանակի միջև,մարդկանց փորձում են ասել՝պայմանավորված պատերազմ կարող է լինել,ազատամարտիկներ մի գնացեք կռվեք:Մանվել Գրիգորյանը մի քանի ժամվա ընթացքում 2000 երկրապահ տարավ,Ադբեջանի գեներալներից մեկը Մոսկվայում հայտարարել է,որ ահ ու սարսափ պատեց նրանց,որովհետև փորձառու կռվող ,հաղթանակած տղաներ հասան այնտեղ,Մանվել Գրիգորյանը զնդանում փտում է,ինչի համար,և ներողություն չեն խնդրել տուշանկոյի և սգուշոնկայի շոուի համար,որը ընդհանարպես քրեական գործում չկա:Ինչու պետք է մեր հաղթանակած նախագահը լինի բանտում այն դեպքում ,երբ մարտի 1-ի գլխավոր հրահրողը,պետության դեմ զինված պայքար մղողը հենց Նիկոլ Փաշինյանն է եղել Լևոն Տեր-Պետրոսյանի գլխավորությամբ:

-Հիմա կասեն՝անպատասխանատու հայտարարություն եք անում:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Ես անպատասխանատու հայտարարություն չեմ անում: Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց ՝ղզիկ ոստիկաններին ողջույններ ենք ուղարկում,ետ քաշվեք,ետ քաշվեցին և իր կանգնած տեղից կրակ եղավ անզեն ոստիկանների վրա,կադրերը կան,մոլոտովյան կոկտեյլները նետվում են,ոստիկանական այրված մեքենաներ են,վիրավոր ոստիակններ,դա է հենց բռնության մոնոպոլիայի,տիրաիայի հաստատումը և իր սև գործերը լ համար նա անմեղ մարդկանց տարբեր պատրվակներով տանում է ,հերթը ինձ էլ է հասնելու,ես այդքան հեշտ չեմ հանձնվելու:

Ազատ Արշակյան.Այսպիսի հայտարարություններով նա իր դեմ է աշխատում,պետք է չէ նրան մեկուսացնել, հարկավոր է հրավիրել ,որ հայհոյի:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Ես չեմ հայհոյում, ես երբեք չեմ հայհոյում: Իմ մանկության ընկերը Նիկոլ Փաշինյանի դեմ հոդված գրեց և հետո ազգային անվտանգությունը ձերբակալեց,սովամահության մեջ սպանեցին և սպանվեց: Մհեր Եղիազարյանի մասին եմ ասում՝Հայնյուզի խմբագրի:

Ազատ Արշակյան.Երբ դուք պաշտապանում եք Մանվելի տուշանկային,մարտի 1-ի հրահրողներին …

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Ես պաշտպանում եմ Մանվելին տուշոնկայով խայտառակ անելու սուտ և կեղծ ստորությունը,թող տուշոնկայով և սգուշոնկայով քրեական գործ հարուցվեր ,ես կլռեի:

Ազատ Արշակյան.Պաշտպանության այս ձևը և մեթոդը օգուտ է ժողովրդավարությանը և արդարադատությանը:

-Մարտի 1 որ ասում ենք,դա հետևա՞նք չէ կեղծված և խախտված ընտրությունների,հիմքերը պետք է տեսնենք ,ինչպիսի ընտրություններ են եղել,արժե,որ մենք միասին ետ գնանք ,հասնենք օրինակ 1995 թիվ,երբ դուք էլ էիք իշխանության,Լևոն Տեր-Պետրոսյանը նույնպես,Գագիկ Ջհանգիրյանը շատ ակտիվ էր:

Ազատ Արշակյան.Արժե:

-1995 թվականին ինչո՞ւ չհասնել,ինչո՞ւ ենք գալիս այս ընտրությանը ,եթե չկա դիտավորություն,անձնական խնդիր,ինչո՞ւ դուք չեք պահանջում:

Ազատ Արշակյան.Ես պահանջում եմ ,որ գնահատկան տրվի 1920 թվականի դեպքերին, 1928 թվականի դեպքերին…,

-Նորանկախ պետության մասին ենք խոսում:

Ազատ Արշակյան.Գալիս եմ 1991 թվական,այն ամենը ինչ տեղի է ունենցել 20-րդ դարում հայակական մարզում,հայակական նահանգում ,պրովինցիայում:

-Մի շեղեք,ես կոնկրետ հարց եմ տալիս:

Ազատ Արշակյան.Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունը և իշխանությունը խնդիր է դրել բացահայտել Մարտի 1-ի իրադարձությունների մեղավորների :

-Ինչի՞ հետևանք է դա :

Ազատ Արշակյան.Կեղծված ընտրությունների:

-Եթե ազնիվ է, ինչո՞ւ չի գնում 1995 թվական:

Ազատ Արշակյան.Նիկոլ Փաշինյանը այն չափով է ազնիվ,նրա ռեսուրսները և հետաքրքրությունները բավարարում են Մարտի 1-ի համար,իմը օրինակ ավելի մեծ է:Պահանջում եմ,և հիմա հայտարարում եմ,անպայման հարկավոր է հետազոտել,հանձնաժողով ստեղծել 1996 թվականի ԱԺ գրոհի պատճառները պարզելու համար :

-Դրա կազմակերպիչները այսօր հենման կետեր են իրենց համար:

Ազատ Արշակյան.Ես ասում եմ՝համաձայն եմ,պահանջում եմ որպես քաղաքացի 95 թվականի սահմանդրության ընտրության հետ կապված բոլոր հանգամանքերի վերահանում,որին ներկա է եղել Գագիկ Ջհանգիրյանը ,հանգուցյալ Ամիրյանը,կամ Բեզիրչյանը:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Մահակներով հարձակվում են պետական իշխանության ներկայացուցիչների վրա ,և եթե պետական իշխանության ներկայացուցչի վրա և եթե պետական իշխանության ներկացուցիչները հակարդարձում են,որպեսզի սահմանադրական կարգը պահպանվի, դա դուք սահմանդրության խախտում եք համարու՞մ:

Ազատ Արշակյան.Այո:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Ես ոչինչ չունեմ ասելու: Ընտրությունների արդյուքնում 21 տոկոս հավաքել է Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ,մնացածը՝Սերժ Սսարգսյանը:

Ազատ Արշակյան.Կար գնահատականը տեղական դիտորդների:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.ԿԸՀ-ն պաշտոնապես այդ թվերն է արտահայտել,տեղական դիտորդական հանձնաժողովի այն ժամանակվա գործիչներին թող բերեն և դատապարտեն:Դուք ասում եք ՝դեկտեմբերին այսքան,ես էլ այս ընտրական հանձնաժողովին չեմ հաավատում :

-Որոնք նախորդ իշխանություններից են մնացել:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան.Զենք վերցնեմ ,գնամ կռվե՞մ:

Ազատ Արշակյան.Ես ողջուոնում եմ ձեր չհավատալու իրավունքը,բայց ասում եմ,որ բացի իմ և Վոլոդիայի կարծիքից, կա դիտորդների կարծիքը՝միջազգային,տեղական …

-1995-1996 թվականներին դիտորդների կարծիքը հիշո՞ւմ եք ,ծեծ ու ջարդը հիշո՞ւմ եք:

Ազատ Արշակյան.Հիշում եմ,մասնակցել եմ:

-Ինչո՞ւ չեք պահանջում:

Ազատ Արշակյան.Պահանջում եմ ,ձեզանից,Վոլոդիայց,ուրիշ հանձնաժողովներ էլ ստեղծեք:

-Հանձնաժողովներ ստեղծել,նշանակում է թեման թաղել:

Ազատ Արշակյան.Որոշ դեպքերում այո,բայց այս դեպքում ես պահանջում եմ,որ թաղման բյուրո չստեղծեն,:

-Այս ձերբակալությունները ողջունո՞ւմ եք:

Ազատ Արշակյան.Եթե անհրաժեշտ են,իհարկե:Ես ընդհանարպես կոշտ վերաբերմունք ունեմ ,խստասիրտ եմ,պետք է կանչեն և պատժեն ,քիչ ներեն:

-Որ Քոչարյանը ձերբակալված է ,դա լա՞վ է …

Ազատ Արշակյան.Շատ լավ է, հաջորդ իշխանությունները պետք է իմանան,որ եթե իրենք էլ Հայաստանի քաղաքացիների վրա կրակեն,կեղեքեն,կողոպտեն,իրենք էլ կփակվեն:Շատ դրական է սա:

Շարունակությունն՝այստեղ

Հարցազրույցը՝Նաիրա Բաղդասարյանի