Ընդդեմ Ստեփանակերտի՝Արևմուտքի ծափերի ներքո.ինչ «խաղ» է վարում Փաշինյանը
Հայաստանում վերջին շրջանում տեղի ունեցած բուռն իրադարձություններն համընկան վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի պաշտոնավարման 1 տարվա հետ,և բացահայտեցին նոր քաղաքական իրողություններ,նշում է ռուս նշանավոր փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովն իր հերթական վերլուծական հոդվածում, հրապարակված «Ռեգնում» լրատվական գործակալության կայքում:
Մայիսի 20-ին,զինվորական ,դատական և քաղաքական ղեկավարության հետ հանդիպմանը Փաշինյանը ,դատաիրավական համակարգի վերաբերյալ իր ելույթում նշեց,որ հանրապետությաուն դատական դատական համակարգի բարեփոխման համար անհրաժեշտ է այդ համակարգում «վիրահատական միջամտություններ » կատարել: «Եթե սրա համար անհրաժեշտ լինի իրականացնել սահմանադրական փոփոխություններ, մենք պետք է գնանք նաև այդ քայլին, եթե պետք լինի դա անել համաժողովրդական հանրաքվեով, մենք պետք է գնանք նաև նման լուծումների,միայն թե հասնենք այն բանին,որ ունենք անկախ և արդար դատական համակարգ», - նշեց նա,այդ կերպ հայտարարելով «հեղափոխության երկրորդ փուլի» մասին:
Մինչդեռ վերջերս,Փաշինյանի ներկայցուցիչները Գերմանիայում հայտարարել էին այն մասին,որ թավշյա հեղափոխության գլխավոր ձեռքբերումը համարում են այն,որ կուռուպցիան իսպառ վերացել է:Դրան հասնել առանց ներկա դատական համակարգի,գրեթե անհնար է:Ոչինչ չէր խանգարում այս մեկ տարվա ընթացքում սկսել նման բարեփոխումներ, միջազգային փորձագետների ներգրավմամբ՝ներառյալ ՄԱԿ-ը և Եվրոպական խորհուրդը: Իշխանությոան հասնելուց հետո Փաշինյանը բազմիցս հայտարարել է,որ չի խառնվելու դատական իշխանության գործերին,սակայն այն բանից հետո,երբ դատարանը որոշեց փոխել երկորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոցը,ընդ որում չխախտելով ոչ մի գործող ընթացակարգային նորմ, վարչապետը «հարձակման» անցավ,խախտելով Սահմանադրական կարգը ՝կոչ անելով արգելափակել դատարանների աշխատանքը,-գրում է հոդվածագիրը:
Դա միգուցե այն բանի ապացույցն է,որ գործող իշխանության ղեկավարը ,որն ԱԺ-ում ունի մեծամասնություն,փոխարենը օգտագործի այդ գործիքը,կրկին գնում է փողոցային պայքարի ճանապարհով:Ինչպես կարծում է Հայաստանի քաղաքագետների միության նախագահ Հմայակ Հովհաննիսյանը , հին Ընտրական օրենսգրքի պահպանման պարագայում այլ կերպ չէր էլ կարող լինել,նաև առանց կուսակցությունների մասին նոր օրենքի ընդունման , քանի դեռ նոր իշխանությունը գործում է նախկին օրենքներով ,միայն թե ժողովրդավարական արժեքների տակ «քողարկված»:
ՀԱՊԿ անդամ երկրներն ու և ԵՏԱՄ գործընկերները զերծ մնացին մեկնաբանություններ տալուց,սակայն Հայաստանում մեկնարկած գործընթացներին արձագանքեցին Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատունը, ԵՄ պատվիրակությունն ու Հայաստանում հավատարմագրված ԵՄ երկրների դեսպանությունները, ԵԽԽՎ՝ Հայաստանի մոնիտորինգի հարցով համազեկուցողները, Եվրոպայի խորհրդի գլխավոր քարտուղարը: Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար, դեսպան Պյոտոր Սվիտալսկին մայիսի 21-ին հայտարարեց, որ Եվրամիությունը պատրաստ է աջակցել Հայաստանում դատական համակարգի բարեփոխումներին և ողջունում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի մոտեցումն այդ հարցում։
Այս ամենի ինտրիգն այն է,որ իրադարձությունները հստակ չեն գնում այն ուղով,ինչ պլանավորել էր Փաշինյանը ,երբ հրահագնել էր ռուսամետ հայացքներով Քոչարյանին ուղարկել ճաղերի հետև :Արդյուքնում, ասպես ասած « Քոչարյանի գործը» աշխարհաքաղաքական ուղղվածություն ստացավ:Պատահակն չէր,որ բոլորովին վերջերս սոցիոլոգների տվյալներով քաղաքական ռեյտինգ չունեցող Քոչարյանը իրեն հայտարարեց ընդդիմության առաջնորդ:
Փաշինյանը ևս մեկ քայլ արեց.նա խոսեց Լեռնային Ղարաբաղի մասին: Դեռևս նախորդ տարվա խորհրդարանական ընտրությունների քարոզարշավին ասել եմ, որ այս ամենը վերլուծելով՝ դրա տակ տեսնում եմ ընդհուպ դավադիր պատերազմ հրահրելու, անգամ որոշ տարածքներ հանձնելու և տեղի ունեցածի պատասխանատվությունը Հայաստանի կառավարության վրա դնելու հեռահար նպատակ: Այդ իմաստով, դա համարում եմ պետական դավաճանությանը նմանվող գործունեություն , - ասաց վարչապետը։
Այսպիսով նա սկսեց կապ տեսնել Քոչարյանի և Ստեփանակերտի ներկա ղեկավարության միջև ,առանց ապացույցների և մեծ ակնարկով: Նա նշեց նաև,որ հասունացել է ժամանակը՝ 2016 թվականի ապրիլյան պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող Ազգային ժողովի քննիչ հանձնաժողով ստեղծելու համար: Բոլորովին վերջերս ռուս լրագրողների հետ հարցազրույցում Փաշինյանի հնչեցրած մտքերը մտորելու առիթ են տալիս. «Չեմ կարող հավատալ, որ Ռուսաստանը՝ որպես Հայաստանի ռազմավարական գործընկեր և բարեկամ, իր լծակները չի օգտագործի տարածաշրջանում ռազմական գործողությունների վերսկումը թույլ չտալու համար: Ես չեմ կարող դրան հավատալ:Լարվածությունը մի քիչ կարող է ավելանալ, պակասել, բայց ընդհանուր ռազմաքաղաքական լարվածությունն է մեծ, որը կարող է մի օր կրակոցներով չարտահայտվել, մի օր արտահայտվել, սակայն դա չի նշանակում, որ մի օրում ռազմաքաղաքական իրավիճակը փոխվեց:Փաշինյանի խոսքերից այն տպավորությունն է,որ 2016-ին Ռուսաստանն է Ադրբեջանին թույլ տվել սկսել պատերազմ: Այսինքն՝խոսքը ոչ թե հայկական ներքին գործերի մասին է,այլ Երևանի և Մոսկվայի սերտ հարաբերությունների մասին,-նշում է Տարասովը:
Արցախի հերոս, գեներալ-լեյտենանտ Արշավիր Ղարամյանը դիմեց ԼՂՀ գլխավոր դատախազ Արթուր Մոսիյանին և պահանջեց ուսումնասիրել ՀՀ մայրաքաղաք Երևանի Ազատության հրապարակում անցկացված հանրահավաքի ընթացքում հավաքի կազմակերպիչներից Ջիվան Աբրահամյանի ելույթում հնչեցված` ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանի նկատմամբ բռնություն գործադրելուն ուղղված սպառնալիքները, նախապատրաստել նյութեր և ԼՂՀ քրեական օրենսգրքով նախատեսված համապատասխան հոդվածի կամ հոդվածների հանցանցակազմերի առկայության դեպքում քրեական գործ հարուցելով համապատասխան իրավական գնահատական տալ վերջինիս արարքին։Դրան ի պատասխան ,ՔՊ մամուլի խոսնակ Վահան Կոստանյանը հայտարարեց,որ Երևանում տեղի ունեցած հանրահավաքը, որի ժամանակ բռնության կոչեր են հնչել, կապ չունի «Քաղաքացիական պայմանագրի» հետ. «Ի տարբերություն շատ այլ քաղաքական ուժերի, սովորություն չունենք ուրիշի ձեռքով որևէ ակցիա իրականացնել »:Եթե դա այդպես է,ուրեմն կարելի է ենթադրել,որ Հայաստանում կա մեկ այլ՝երրորդ ուժ:Եվ այդ ուժը գործում է ընդդեմ Արցախի ՝Փաշինյանի հետաքրքրությունների շրջանակում:
Այդպիսով ,պաշտոնապես հաստատվում են,որ Երևանն ու Ստեփանակերտը Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի կրագավորման հարցում տարբեր մոտեցումներ ունեն:Ներկա իրավիճակում Բաքու-Երևան բանակցային գործընթացը կորցնում է իր հեռանկարը:Պատահական չէ,որ Փաշինյանը հայտարարեց այն մասին,որ անհրաժեշտ չի համարում ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման բանակցային գործընթացն արագացնել, բայց չի էլ արգելակվելու,որովհետև .«Հակամարտությունը կա, և ես չեմ կարծում, որ խելամիտ է մոռանալ դրա մասին»: Բաքուն այդպիսի ազդանշանը համարում է «սպասվող իրավիճակի անհետացում»:Այնուամենայնիվ ադրբեջանցի փորձագետները կարծում են,որ Ադրբեջանը չի օգտվի Հայաստանի ներքին անկայուն իրավիճակից ,քանի որ Լեռնային Ղարաբաղի իրավիճակի սրումը կհանգեցնի հայ հասարակության մեջ համերաշխության և տարածաշրջանում Ռուսաստանի դերի ամրապնդմանը:Նրանք հավատացած են,որ Երևանի և Մոսկվայի հարաբերությունների ոչնչացման արդյունքոմ Ստեփանակերտը կդառնա «երկրորդ Դոնբասը», ինչը կարող է նոր հնարավորություններ բացել ադրբեջանական դիվանագիտության համար:Այդպես է կարծում նաև Հմայակ Հովհաննիսյանը . «Իրականում խնդիրն ավելի բարդ է, և չի հանգեցնում որեւէ կոնկրետ անձի կամ մարդկանց խմբի,ովքեր հետաքրքրված են «Ղարաբաղյան կլանի» հանդեպ Փաշինյանի հաղթանակով:
Նրա կարծիքով ,«խաղը » ամերիկացիներն են վարում,որոնք կապում են ղարաբաղյան հակամարտության շուտափույթ կարգավորումն ու , դրա շնորհիվ Թուրքիայի հետ սահմանը բացումը և Հայաստանի և Իրանի հետ սահմանի փակումը,ավելի կոնկրետ ցանկանում են զրկել Հայաստանին Իրանի հետ սահմանից: Համաձայն ենք Հովհաննիսյանի հետ,այն բանում,որ «հաշվի առնելով տարածաշրջանային փոխկապակցված խնդիրները և Թրամփի վարչակազմի հետաքրքրվածությունը ԱՄՆ-ի աշխարհաքաղաքական շահերին համահունչ լուծում տալը ,կարելի է հասկանալ, թե ինչու Քոչարյանի խափանման միջոցը փոխելու համատեքստում Փաշինյանը հիշեց «կեղծ դավադիրների» և Արցախի վերահսկվող տարածների մասին,եզրափակում է վերլուծաբանը:
Պատրաստեց՝Նաիրա Բաղդասարյանը