Իսկ դուք ասում եք՝Ռուսաստանը քավոր չէ Հայաստանի կոռուպցիոն համակարգին.Անուշ Սեդրակյան

Հարցազրույց քաղաքական վերլուծաբան Անուշ Սեդրակյանի և քաղտեխնոլոգ Կարեն Քոչարյանի հետ:/Մաս 2-րդ/

-Հայտարարում է,որ համալսարանաում կերել են,ողջ գիշեր ցնցումների մեջ էի, այս ինչ են թալանել,ու պարզվում է,որ դու կաշառք վերցնող սովորական պաշտոնյա ես:

Անուշ Սեդրակյան.Ես հույս ունեմ,որ քննությունը ամեն ինչ կբերի իր տրամաբանական ավարտին:

-Ձեր ակնարկն էի ուզում հասկանալ:

Անուշ Սեդրակյան. Այստեղ քննությունը գնում է մինչև վերջ,իսկ մյուս տեղերում բոլոր փաստերը այսպես օդում են մնում:Ես չեմ ասում աչք փակել Դավիթ Սանասարյանի գործի վրա,այլ աչք չփակել նաև այլ ,մյուս դեպքերի վրա:

Կարեն Քոչարյան.Ես Դավիթին վաղուց եմ ճանաչում,շատ լավ կարծիք ունեմ,բայց կան հարցեր,որոնք դուրս են անձերից:Այստեղ օրինակ, իմ կարծիքով այդ օրենքն էլ պետք է փոխվի,որ եթե պաշտոնյա է,պետք է ունենա բիզնես:Ավելին,հիմա օրենք պետք է ընդունենք ,որ պաշտոնյան պարտադիր իր բիզնեսները պետք է գրի,բայց այդ բիզնեսները իրավունք չունենան մասնակցել տենդերների:Ստացվում ,որ պաշտոնյանները ֆորմալ առումով գրում են իրենց հարազատների վրա և ավելի բաց են լինում հասարակության համար և որ հասարակությունը իմանա,որ այս պաշտոնյան մինչև պաշտոնի գալն էլ է ունեցել բիզնես,հիմա էլ ունի: Պարզապես հիմա չի կարող լոբբինգ անել իր բիզնեսին:Պետության փողերը չեն կարող գնալ իր բիզնեսին:Դա նաև տարածվի պատգամավորների վրա :Սա ավելի ազնիվ է հասարակության հետ,քան ֆորմալ առումով գրեն ուրիշի վրա,հետո զոքանչի միջոցով այդ նույն գումարները գնան իրենց:

Անուշ Սեդրակյան.Սա փոքր հասարակություն է,ամեն ինչից տեղյակ,այն ինչ-որ բոլորը գիտեն ,պետք է հանձնվի նորմալ օրինականացված,հանրայնացված համակարգին:Բոլորը գիտեն ՝ում բիզնեսն է,ինչ է:

-Սեփականության վերաբաշխման նոր համակարգ են ուզում մտցնել,անցումային արդարադատությւն ու նման բաներ,սա նշանակում է,որ ոչ թե այդ բացը պետք է աշխատի,այլ հակառակը՝բոլորը պետք է փախնեն:

Անուշ Սեդրակյան.Դա նորմալ է,ողջ արևմտյան,ինձ համար ստանդարտ հանդիսացող քաղաքակրթական համակարգում մարդը իր սեփականության համար պետք է հաշվետու լինի:Երկու տարբերակ կա՝արդեն առաջինը չի աշխատում,խոսքը համաներման մասին էր,երբ սեփականության ընդհանուր համաներում պետք է լինի,ինչ եղել է,անցնում ենք հարկային դաշտ:

Կարեն Քոչարյան.Ես դրա կողմանակիցն եմ,և բազմիցս դրա մասին ասել եմ, հասկանալի է,որ բոլորին չես կարող բռնել,այլ խնդիր է,որ խաղի կանոններ պետք է սահմանել,գիծը քաշում ենք,սրանից հետո ով արեց,գնում է շատ հեռու:Սա չարվեց:

Անուշ Սեդրակյան.Ստացվեց,որ ում ուզում են բռնում են,ում չեն ուզում,չեն բռնում:

Կարեն Քոչարյան.Եթե վերադառնանք՝ում ուզելուն,կամ չուզելուն,Դավիթ Սանասրայանը մեծ պրոբլեմ ուներ,այն առումով,որ երբ ինքը նշանակվեց պաշտոնին,ինքը հայտարարեց ինձ համար անհասկանալի արտահայտություն՝ես 36 տարեկան եմ,մինչև հիմա ոչ մի կոպեկ չունեմ:Դրանից հետո ,երբ մի քանի ամսվա մեջ կոպեկները առաջացան,միանգամից հարց ծագեց՝դու էիր մի քանի ամիս առաջ ասել,որ 36 տարեկանում ոչ մի կոպեկ չունես ,հիմա ո՞նց այս մի քանի ամսում ունեցար:Ինքն էր իր համար ստեղծել այդ ամենը:

Անուշ Սեդրակյան.Ես թողնում եմ արդարադատության ընթացքին ,թող բոլորը ապացուցվի,մինչև այս պահը դատաքննությունը գնում է,մենք ոչինչ չենք տեսնում,նույնիսկ արտահոսք չի լինում ,սպասենք վերջին:Ունենալ –չունենալու մասին ասեմ,որ միշտ կա տրամաբանական համամասնություն,այս փոքր պետության մեջ այսպիսի միջին աշխատավարձով,բնակչության այսպիսի վիճակով չի կարող լինել գերտաղանդավոր բիզնեսմեն,ով սարքում է միլիոնանոց առանձնատներ ազնիվ աշխատանքով,ով ունենում է Ֆրանսիայում շալեներ,ես առաջարկում եմ համակարգային փոփոխություն անել …

-Գնում ենք և ասում ենք՝այս տունը տու՞ր :

Անուշ Սեդրակյան.Ոչ,ասում ենք այս տան հարկերը չես մուծել,շատ մարդ բիզնեսների համար հարկային վճարներ չի արել…

-Դա ուրիշ բան է ,բայց այլ բան է,որ ասում են այս հյուրանոցը օրինակ,այլևս քոնը չէի:

Անուշ Սեդրակյան.Ինչքան գիտեմ,այդ հյուրանոցը մարդիկ իրենց կամքով են նվիրում:

-Այդպես կարելի է հայտարարել ամեն ինչի մասին՝հյուրանոցի,30 միլիոն նվիրատվության…

Անուշ Սեդրակյան.Ինձ ամենաշատը հետաքրքրում է հարկային դաշտը,բոլոր չմուծված հարկերը պետք էվերադարձվեն պետությանը,և նորմալ մեխանիզմներ մշակվեն:

Կարեն Քոչարյան.Ձեզ թվում է,որ այդ ամենը արվե՞լ է առանց թղթաբանության,տակից լրիվ թղթերը կան,թե չէ այս 1 տարվա մեջ կհանվեին,այդ առումով ամեն ինչ արվել է օրինական դաշտի մեջ:

Անուշ Սեդրակյան.Դա միջին տնտեսվարողի համար,որը վախեցել է հետագա պատասխանատվություններից:

Անուշ Սեդրակյան.Հարկային, մաքսային համակարգերը պետք է աշխատեն ժամացույցի նման:

-Իսկ այն փաստի մասին,որ հայտարարում են հետախուզում մի շարք պաշտոնյաների նկատմամբ,ովքեր չարաշահումներ են թույլ տվել, և պարզվում է,որ նրանք վաղուց արդեն Հայաստանում չեն,մեկը Ռուսաստանում է,մեկ ուրիշը ՝Պրահայում…

Անուշ Սեդրակյան.Իսկ դուք ասում եք,որ Ռուսաստանը քավոր չէ Հայաստանի կոռուպցիոն համակարգին:

Կարեն Քոչարյան.Չեխիան էլ է քավո՞ր:

Անուշ Սեդրակյան.Այո,որովհետև և Չեխիան,և Հունգարիան իրենց պրոսոցիալիստական կոմնորոշմամբ ամեն ինչի ընդունակ են:

Կարեն Քոչարյան.Միհրանին կարտահանձնեն,անգամ այսօր արտահոսք եղավ լրատվական դաշտում այդ մասին,սա նաև այն է ,ինչ մասին մենք խոսում ենք,որ Հայաստանը փոխանակ առավելագույս փորձի համագործակցել և մոտեցնել իրեն բոլորին,առայժմ գնացել է հեռացման:

Անուշ Սեդրակյան.Օվշորոյին փողերի հարցում ո՞նց համագործակցի:Չեխիայում նման սկանդալենր չկան,իսկ այստեղ պայթեցին ու հետո հանդարտվեցին:

Կարեն Քոչարյան.Վիքիլիկսից գիտենք,որ օվշորային սկանդալները ոչ միայն Ռուսաստանում են,Հայաստանում,այլ նաև Եվրոպայում, ԱՄՆ-ում,ամբողջ աշխարհում են,խնդիրը դա չէ:

Անուշ Սեդրակյան.Մի տեղ արտահանձնում կա ,մի տեղ չկա:

Կարեն Քոչարյան. Մենք չգիտենք,օրինակ Արամ Հարությունյանը օրինակ որտեղ է:

-Անուշ Սեդրակյանի սիրելի Ֆրանսիայում է:

Անուշ Սեդրակյան.Իմ սիրերի Ֆրանսիայում հաստատ Արամ Հարությունյանը չկա:

Կարեն Քոչարյան.Պրոբլեմը մենք ենք,որովհետև ,երբ օրինակ նախկին իշխանությունների օրոք քաղաքը կեղտոտ էր,ու հիմա էլ կեղտոտ է,կարող է նախկին իշխանություններն էլ մեղավոր էին չաշխատելու կամ թերի աշխատելու մեջ,ներկաններն էլ ,բայց այդ աղբը թափողը մենք ենք ժողովուրդ:

-Բայց մեկը պետք է հավաքի՞ չէ:

Կարեն Քոչարյան.Հասկանալի է,որ պետք է հավաքի,բացի հավաքելը կա նաև մշակույթ,ես աղբի օրինակն եմ բերում…

Անուշ Սեդրակյան.Խոսենք այն աղբի մասին,որը կուտակվում է աղբամաններում,մարդը,որպես իրավագիտակից քաղաքացի աղբը չի տանելու հասցնի Սովետաշեն ,այլ տանլեու է իր մոտակա աղբամանը:

Կարեն Քոչարյան.Խոսքը Նիկոլ Փաշինյանի սիրած թեմայի ՝բիչոկների մասին է,տեսեք ինչ է կատարվում:

-Աղմկարահրույց դատավարություն է ընթանում, այս թեմայի առնչությամբ Քոչարյանի պաշտպան Հայկ Ալույանը հայտարարեց,որ բացի Արշակ Կարապետյանի ցուցմունքից ,ով ի դեպ վարչապետի խորհրդականն է,ոչ մի ուրիշ ցուցմունք չի ուղարկվել դատարան, կամ քննիչը և դատախազը գործի նյութերից թաքցրել են ոստիկանությանն ուղված ԱԱԾ այն նամակը,որը գործի համար կարևոր նշանակություն ունի, որն ի դեպ ինքնին առեևույթ հանցագործության հատկանիշներ է պարունակում: Մեղադրանքներ հնչեցին,որ իշխանությունը փոխանակ ամեն ինչ անի,որ այնտեղ նորմալ դատավարություն ընթանա,հակառակը ավելի է սրում իրավիճակը: Արցախի երկու նախագահների քայլը,դրա հետևանքները:

Կարեն Քոչարյան.Ինչի մասին խոսեցիք, իրավական առումով ինձ համար չինական այբուբեն է,դրա համար իրավական առումով ես ոչինչ չեմ խոսելու:Նախագահնների նամակի մասին ասեմ.այստեղ փորձեմ մի բան ասել,որը կարող է հետաքրքրել:Նախ կա տեսակետ,որ մենք փոքր երկիր ենք,բոլորը իրար ճանաչում ենք,մարդիկ իրար հետ ճանապարհ են անցել,կան մարդկային հարաբերություններ,որը դեռ Հայաստանում վերացված չէ,այս հարթության մեջ նորմալ է,երբ մարդիկ գրում են այդ նամակը:

-Խոսքը խափանման միջոցը փոխելու մասին է:

Կարեն Քոչարյան.Պարզ է ,ուրիշ բան չէին էլ կարող անել:Երկրորդ հարցի մասին ասեմ՝ ես համոզված եմ ,որ այդ նամակը գրվել է Նիկոլ Փաշինյանի իմացությամբ, Նիկոլ Փաշինյանի համար սյուրպիզ չի եղել այդ նամակը:Ավելին դա ինչ-որ առումով կարող է նաև առիթ է,որ գործի հանգուցալուծումը լինի ներսից,ոչ թե ստացվի,որ դրսից է եղել միջամտությունը:

Անուշ Սեդրակյան.Մարդկային գործոնը մի քիչ լոկալիզացնեմ.Արցախը մի մեծ ընտանիք ,որտեղ բոլորը բոլորը բարեկամ են,ընկեր են,անել այդ քայլը,լրիվ տրամաբանական է,և հասկանալի և ըմբռելի:Այդ քայլը Արցախի նախագահները չպետք է տեղափոխեն քաղաքական դաշտ :

-Չքաղաքականացրեցին,դիմեցին գլխավոր դատախազին:

Անուշ Սեդրակյան.Արցախի նախագահների ուսերի ետևում Արցախն է…

-Ընդ որում ընտրված,ինքը նշանակում է,որ ետևում Արցախի ժողովուրդն է:

Կարեն Քոչարյան.Արցախում,ի տարբերություն Հայաստանի,նախագահըընտրված է:

Անուշ Սեդրակյան.Երբ դրված է նժարի վրա լավ հարաբերությունները Արցախ և Հայաստանի և ոմանց մարդկային նկատառումները,պետք էպետական նժարը հաղթի:Ես տեսնում եմ,թե ոնց է մոլեգնում սոցցանցերի այն հատվածը,որը ըստ իս հրահանգված է մոլգնելու, դա ինձ այլ բան է հուշում:

Կարեն Քոչարյան.Սոցցանցերի մասին խոսելով ,կարծում եմ,որ մենք բոլորս ենք համակարծիք,և կոչ եմ անում բոլորին,այն ատելության մթնոլորտը ,որ հիմա ստղեծվել է Հայաստանում ,դա ոչ մեկիս ,ոչ Հայաստան պետությանը,որի մեջ նաև Արցախն է,ոչ հայ ազգին և ոչ էլ մեր երեխաներին լավ բանի չի տանում:Եվ կան ոչ ադեկվատ և ադեկվատ մարդիկ:

-Օրինակ դատարանների մոտ մշտապես ներկա են լինում դատվող կողմի հարազատները,պատշտանները,ինչո՞ւ էին Ռոբերտ Քոչրայանի դատին ներկա նաև մյուս կողմի ներկայացուցիչները,նաև երեխաներ:

Անուշ Սեդրակյան.Բարեբախտաբար իրավագիտակից մարդիկ ինձ պաշտպանեցին,երբ ես այդ առիթով իմ կարծիքը հայտնեցի,նորմալ է,որ պաշտպանվող կողմը պաշտպանվում է,բոլոր դեպքերում միշտ իշխանությունը իրեն ուժեղ է զգացել նրանով,որ ունեցել է անտեղյակ մարդկանց կոնսենսուս,այն մարդկանց,որոնք առանց որևէ սկզբունքի,զուտ անձնական շահով կամ նախասիրությամբ պաշտպանել են այս կամ այն թևը և հիմք են դարձել այդ թևի կործանմանը,որովհետև ուղղորդված անմիտը ավելի վտագավոր է:

Կարեն Քոչարյան.Ես կոչ եմ անում բոլոր կողմերին,սթափվել,որովհետև դա լավ բանի չի բերելու,ես շատ լավ օրինակ ունեմ՝վերջին շրջանում,երբ տեսա,թե ինչպես են շփվում օրինակ Արարատ Միրզոյանը և Արմեն Աշոտյանը,ինչպես է նույն Արարատ Միրզոյանը շփվում Արցախի ԱԺ նախագահ Աշոտ Ղուլյանի հետ…

-Շփվում են ,բայց հետո անհասկանալի հայտարություններ են անում:

Կարեն Քոչարյան.Հայտարարությունների առումով բոլորին կոչ եմ անում մի քիչ ավելի զսպված լինել և զսպել սոցցանցային ամբոխին:

-Արցախի թեման այն թեման է եղել,որ զգոնության չափաբաժինը չենք կորցրել:

Անուշ Սեդրակյան.Սոցցանցային մի վտանգավոր միտումի մասին եմ ուզում զգուշացնել, հատուկ միտում կա՝ բաժանել Արցախը և Հայաստանը և մեղքը գցել Արցախի իշխանություների վրա:Արցախի իշխանությունները կարող են հազար բան ասել,որ հաճելի չէ ,կարող է ինձ էլ հաճելի չլինել,բայց Արցախ-Հայաստան մրասնության,ժողովրդի գիտակցության,Արցախի գոյամարտի կարևորության վրա պետք է նշանակություն ունենա:Դա սկսվեց,երբ ասացին հեղափոխությունը և Արցախի գոյամարտը հավասար են,դա նույն է,ինչ ասես՝ես իմ երեխային 5 տարեկանում ավելի շատ էի սիրում,քան 10 տարեկանում:Դրանք բոլորը պետության նվաճումներ են և պետության երեխաները:

Կարեն Քոչարյան.Կամ մեծ երեխային ավելի շատ եմ սիրում,քան փոքրին:

Առաջին հատվածն՝այստեղ

Հարցազրույցը՝Նաիրա Բաղդասարյանի