Ինչպե՞ս գնահատել մոսկովյան դիվանագիտական հանդիպման արդյունքները. Մարկեդոնով
Մոսկվայում բանակցություններ են տեղի ունեցել հայ-ադրբեջանական հակամարտության կարգավորման շուրջ։ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը եռակողմ ձևաչափով Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների հետ քննարկել է երկարամյա դիմակայությունը լուծելու դժվարությունները։ Ինչ-որ պահի թվում էր, թե երկու պետությունների հաշտեցման թեման նույնիսկ ստվերում է Կրեմլում Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի նիստի օրակարգը։ Այս մասին Telegram-ի իր ալիքում գրել է ռուս քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը։
«Ինչպե՞ս գնահատել մոսկովյան դիվանագիտական հանդիպման արդյունքները: Հիասթափության հառաչանքներ են լսվում մի շարք փորձագիտական ու լրագրողական մեկնաբանություններում։ Որոշ «վերջնական փաստաթղթեր» չեն ստորագրվել, իսկ Իլհամ Ալիևն ու Նիկոլ Փաշինյանը հանրային տարածքում վիճաբանության բարձր մակարդակի հմտություն դրսևորեցին, թեեւ խոսում էին իրենց պետությունների տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչման և տարածքային պահանջների բացակայության մասին։
Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ հակամարտության ավարտի մասին խոսելն առնվազն վաղաժամ է։ Այս հարցին պատասխանելիս պետք է հիասթափեցնել բարդ խնդիրների արագ լուծման ջատագովներին։ Մեջբերելով Միխայիլ Բուլգակովին, հազիվ թե հնարավոր լինի «վերջնական և փաստացի թղթի կտոր» ստորագրել Ադրբեջանի և Հայաստանի հիմնական ինքնության հարցերից մեկի կարգավորման հարցում: Ենթադրենք՝ որոշակի շրջանակային փաստաթուղթ ստորագրվեց, բայց, ի վերջո, այն դեռ պետք է իրագործվի, իսկ առնվազն հետխորհրդային Անդրկովկասի պատմությունը ցույց է տվել, որ փաստաթղթերի ստորագրումն ու դրանց իրականացումը գործնականում բոլորովին նույն բանը չեն:
Սրան գումարվում է բանակցությունների ընթացքի բարդ ընկալումը։ Եթե ադրբեջանական հասարակությունը ձգտում է հնարավորինս շուտ փակել «ղարաբաղյան գեստալտը», ապա հայ հասարակությունը դժվար թե ըմբռնի հնարավոր կորուստները, ի դեպ, ոչ միայն տարածքային։ Փաշինյանի և Ալիևի հանրային վեճը արտացոլում է այն բարդ գործընթացները, որոնք տեղի են ունենում ոչ միայն Երևանի և Բաքվի իշխանության վերին օղակներում, այլև սոցիալական ցանցերում, Հայաստանի ու Ադրբեջանի տաքսիներում և սրճարաններում, փողոցներում և բակերում։ Այս ամենը նույնպես մոսկովյան բանակցությունների արդյունք է։
Այդուհանդերձ, ասել, որ հյուրերը Ռուսաստանի մայրաքաղաքից հեռացել են առանց որոշումների, սխալ կլինի։ Տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակումը շուտով կդառնա մոսկովյան նոր հանդիպման օրակարգը։ Նախ՝ փոխվարչապետների մակարդակով, իսկ հետո՝ հնարավոր է երեք երկրների ղեկավարների գագաթնաժողովը։ Կոնֆլիկտներից դուրս գալը շատ ավելի դժվար է, քան դրանց մեջ սուզվելը: Մոսկվայի հանդիպումները դա միանշանակորեն ցույց են տալիս»,- գրել է փորձագետը։
Հետևեք մեզ Telegram-ում