Եթե «Հայաստան 2050»-ը լիներ ամբողջական, ապա պիտի ներկայացվեր առնվազն 100-200 էջանոց ամփոփում, որտեղ կխոսվեր գոնե մի քանի սցենարի մասին

«Հայաստան 2050»-ը՝ այնպես, ինչպես ներկայացվեց, կանխագիտական (foresight) վարժանքի ընդամենը մի փոքր տարր էր, որը Նիկոլն օգտագործեց զուտ որպես քարոզչություն։

Ու քանի որ իշխանությունն իր գործունեության 2+ տարվա արդյունքում չունի շոշափելի դրական արդյունքներ, ավելին՝ տեսանելի ապագայում էլ չունի շոշափելի դրական արդյունքների ակնկալիք, ապա պայծառ ապագայի քարոզչությունը տեղափոխում է 2050 թվական։ [«12 աթոռ» սատիրիկ վեպը կարդացածների մտքին միանգամից կգա Օստապ Բենդերի Նյու-Վասյուկին]։

Որպեսզի «Հայաստան 2050»-ը չլինի մաքրամաքուր գլուխարդուկոցի, այլ ամբողջական կանխագիտական հետազոտություն, դրանից բխող ռազմավարություններով, ճանապարհային քարտեզներով և այլն, հանրությանը պետք է ներկայացվեն մանրամասն վերլուծած միտումները, ռիսկերը, ինչպես նաև դրանցից բխող սպառնալիքները և հնարավորությունները, ներկայացվեն 2050-ին հավանական իրականությունների մանրակրկիտ մշակված սցենարներ (3–5 սցենար, ու բնական է՝ ոչ միայն գերլավատեսական)։

Օրինակ՝ 4 տարին մեկ ԱՄՆ նախագահի համար պատրաստվող Global Trends-ի բաց՝ հանրությանը հասանելի, մասը 100+ էջանոց շատ հետաքրքիր փաստաթուղթ է։ ԵՄ-ինը, եթե ճիշտ եմ հիշում, էլ ավելի ծավալուն է։ Ընդ որում այդ զեկույցների վերջնական ու բաց տարբերակների ամեն էջի հետևում հատորների գիտահետազոտական ու վերլուծական աշխատանք է։

Եթե «Հայաստան 2050»-ը լիներ ամբողջական, ապա պիտի ներկայացվեր առնվազն 100–200-էջանոց ամփոփում (!), որտեղ կխոսվեր գոնե մի քանի սցենարի մասին։ Կանխագիտությունում չի կարելի միայն պայծառ (առավել ևս՝ անիրատեսական) սցենարներով առաջնորդվել՝ անտեսելով ռիսկերը, սպառնալիքները, նեգատիվ միտումները։

* * *

Այսօր նախկին փոխվարչապետ Արմեն Գևորգյանն էլ է անդրադարձել այս թեմային, շատ տեղին քննադատությամբ և հարցադրումներով ու նաև առաջարկով. մշակել և ընդունել «Մոդեռնիազացիայի հռչակագիր-քաղաքական համերաշխության մանիֆեստ»։

Մոդերնիզացիայի իր տեսլականի հետ, բնականաբար, կարող եք չհամաձայնվել, բայց ակնհայտ է, որ եթե մոդերնիզացիայի ծրագիր չունենանք, ապա դժվար ձգենք մինչև 21րդ դարի վերջ՝ որպես պետություն և որպես ազգ։ (Ներքաղաքական համերաշխության նման ինչ-որ բանի մոտակա 10–15 տարում ես չեմ հավատում)։

Հոդվածը ցանկացած դեպքում արժի կարդալ։

Բացի այդ (կներեք, ստիպված որերորդ անգամ կրկնում եմ մի բան, որ շատ եմ ասել, բայց հետևողական չեմ զբաղվել ասածս զարգացնելով), կարծում եմ, որ պետք է մտածել, քննարկել ու մշակել ապագայի սցենարները նաև ռացիոնալ ազգայնականության տեսակետից։

Օրինակ՝ Նիկոլը խոսում է 5-միլիոնանոց Հայաստանից, բայց չի խոսում, թե այդ 5 միլիոնից քանիսն են հայ իր երազանքի երկրում։ Ինչպիսի՞ն ենք տեսնում Արցախի կարգավիճակը։ Ինչպե՞ս ենք տեսնում մեր հարևան երկրները, այնտեղ բնակվող ժողովուրդներին և մեր հարաբերություններն իրենց հետ։

Եթե մենք ուզում ենք 2050 կամ 2100 թվականին ազգային պետությունը պահպանել, հզորացնել, եթե մենք որպես ազգ ուզում ենք ոչ միայն գոյատևել, այլև զարգանալ, ապա այս և շատ այլ հարցեր պետք է ձևակերպենք, անընդհատ ինքներս մեզ տանք, փնտրենք ու փորձենք գտնենք դրանց պատասխանները։

Կարեն Վրթանեսյանի ֆեյսբուքյան էջից