Ալիևը մեղադրո՞ւմ է Փաշինյանին սահմանադրական կարգը տապալելու մեջ: Որտեղի՞ց Ալիևին այսքան «երկար լեզու»

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հարցազրույց է տվել տեղական լրատվամիջոցներին, որում նա անդրադարձել է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանը, ինչպես նաև մեկնաբանել է Հայաստանում վերջին քաղաքական գործընթացները՝ ասելով, որ «վարչապետ Փաշինյանը կոպտորեն խախտում է Սահմանադրությունը՝ խորհրդարանի միջոցով անօրինական փոփոխություններ կատարելով Սահմանադրության մեջ, այն պարագայում, որ դրանք կարող էին արվել միայն հանրաքվեով»: Ամփոփելով Ադրբեջանի «կրթված» նախագահի խոսքերը նշենք, որ նա փաստորեն մեղադրեց ՀՀ վարչապետին Հայաստանի սահմանադրական կարգը տապալելու մեջ:

Ադրբեջանի ղեկավարի նման հայտարարությունները սկսել են ստանալ կանոնավոր բնույթ: Հիշեցնեմ, որ մի քանի օր առաջ նա կրկին հանդես էր եկել մի շարք սադրիչ հայտարարություններով կապված Հայաստանի և մեր պատմության հետ: Տրամաբանական հարց է ծագում՝ ի՞նչն է հանգեցրել նրան, որ «Ադրբեջանի նախագահի լեզուն» այդքան երկարել է:

Դրան նպաստեցին մի շարք գործոններ, ինչպես ներքաղաքական, այնպես էլ արտաքին քաղաքականության ոլորտին վերաբերվող: Շակալներն «արյան հոտից միշտ ակտիվանում են»: Նմանատիպ օրենքն աշխատում են նաեւ այս դեպքում:

Եթե ​​Հայաստանում արդեն կան շոու-բիզնեսի ներկայացուցիչներ, որոնք 2018-ին աջակցեցին հեղափոխությանը, և հետագա բոլոր տարիները «լոյալ» էին Փաշինյանին, բայց հիմա նրանք նշում են, որ «4 կողմից բոլորը թքում են միմյանց վրա» և որ «հասարակությունը բաժանված է», ապա դա նկատվում է նաև Ադրբեջանում:

Այս երկրում քաջատեղյակ են «հասարակության բաժանման գնից» և արմատական ​​ուժերի՝ երկիրը ղեկավարելու «գնից»: Հիշեցնեմ, որ 1992-ի հունիսից 1993-ի սեպտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում Աբուլֆազ Էլիկբեյը ղեկավարեց Ադրբեջանը: Նա պառակտեց ադրբեջանական հասարակությունը, թշնամություն սերմանեց «նոր և հին» իշխանությունների միջև, և Ռուսաստանի հետ փչացրեց հարաբերությունները իր ազգայնական հայտարարություններով, ինչը, ի վերջո, հանգեցրեց ադրբեջանցիների լիակատար ձախողմանը ղարաբաղյան ճակատում: Անհնար է, որ անհնար է արդյունավետ պայքարել, երբ «թիկունքը» պատռվում է ներքին թշնամանքով:

Իհարկե, եթե մենք չունենանք մարտունակ բանակ, հզոր անհատականություններ հանդիսացող զինվորներ և ականավոր ղեկավարություն, մենք չէինք կարողանա օգտվել թշնամու խնդիրներից, բայց այդ խնդիրները արագացրեցին մեր հաղթանակը: Այդ իսկ պատճառով Ադրբեջանը «շատ ոգեորված է» հայկական ներքաղաքական գործընթացներից: պաշտոնական Բաքուն նաև ոգեորված է նրանով, որ Հայաստանի իշխանությունները հետզհետե ոչնչացնում են հայ-ռուսական ռազմավարական հարաբերությունների հիմքերը, որոնց կարևորությունը Ադրբեջանում շատ ավելի սուր էն ընկալում, քան թվում է:

Երբ Հայաստանի կողմից քայլեր են ձեռնարկվում (դիտավորյալ, թե ոչ՝ սա ևս մեկ խնդիր է), որոնք լարվածություն են առաջացնում հայ-ռուսական հարաբերություններում, և դա ակնհայտ է դառնում մեր հարևանների համար, դա հանգեցնում է նրան, որ դրանք ավելի են ակտիվանում:

Փաշինյանը միգուցե այս մասին չմտածի, և ի պատասխան Ռուսաստանի Դաշնության դեսպանի հետ ԲՀԿ-ականների հանդիպմանը՝ օրինակ, ցույց տա Ալեքսեյ Նավալնիին «Հանրայինի» եթերում և մտածի, որ սրանով այս հարցը փակվեց և նա սրանով ցույց տվեց իր «սկզբունքային դժգուհությունը»։ Բաքուն հասկանում է, որ նման «փոքր քայլերի» կուտակումը կարող է լրջորեն հարվածել հայ-ռուսական հարաբերությունների հիմքերին: Եթե ​​դրան գումարենք այն փաստը, որ Ադրբեջանին ոգեշնչում է Հայաստանի տնտեսական դժվարությունները, պատկերը դառնում են ամբողջական՝ թուլացող տնտեսություն ունեցող, բաժանված հասարակություն, աստիճանաբար ոչնչացվող հարաբերություններ ռազմավարական գործընկերոջ հետ, միաժամանակ «արտաքին քաղաքականության օրակարգի» բացակայութուն այլ միջազգային քաղաքական կենտրոնների (ԱՄՆ, Չինաստան, ԵՄ) հետ:

Ակնհայտ է, որ Հայաստանում տեղի ունեցող գործընթացները գտնվում են նաեւ մեր ռուս գործընկերների ուշադրության կենտրոնում: Ակնհայտ է նաև, որ արդեն իսկ շատ լուրջ վերլուծական շրջանակներում քննարկվում է հայ-ռուսական հարաբերությունների ներկայիս մակարդակը, և հարցեր կան մի երկրի հետ փոխգործակցության ներկայիս մակարդակի նպատակահարմարության մասին: Մի երկրի որն ինքը չի կարող հասկանալ իր շահերը, որը չի կարողանում ամրապնդել հասարակության մեջ համերաշխություն մթնոլորտը, որը չի գնահատում (կամ չի հասկանում) իր արտաքին քաղաքական գործընկերների կարևորությունը:

Այլ կերպ ասած, «Ալիեւի լեզվի երկարելու» պատճառը պետք է փնտրել մեր երկիրի սահմաններում:

Սևակ Դանիելյան

Հ.Գ.: Հարկ է նաև ընդգծել հետևյալը: Հայաստանը՝ որպես պետություն, մշտապես ձգտել է իրեն դիրքավորել որպես ժողովրդավարական իրավական պետություն, եվրոպական՝ համամարդկային արժեքների կրող, ի տարբերություն Ադրբեջանի, որտեղ տիրում են բռնապետական բարքեր՝ մեկ ընտանիքի իշխանության գլխավորությամբ: Ճիշտ է Հայաստանը, ըստ ժողովրդավարության տարբեր ինդեքսների, երբեք «մաքուր ժողովրդավարություն» չի եղել, այլ հիբրիդային, բայց ի տարբերություն Ադրբեջանի միշտ շատ ավելի լավ դիրքերում է գտնվել, մինչդեռ Ադրբեջանն իր արժանի տեղն է զբաղեցրել ավտորիտար երկրների շարքում:

Առկա իրողության պայմաններում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, հղում անելով հայաստանյան ներքաղաքական իրավիճակին, մեղադրում է հայկական կողմին սահմանադրական կարգի տապալման, մարդու իրավունքների ոտնահարման և այլնի մեջ: Մի բանի, որը բնորոշ է բռնապետ Ալիևին:

Եզրակացություն, Նիկոլ Փաշինյանի Հայաստանի ներսում տարվող քաղաքականությունը հանգեցրել է նրան, որ ղարաբաղյան հակամարտության հարցում մենք գրեթե ոչինչ չունենք հակադրելու Ադրբեջանին, նման պայմաններում ոչ միայն լուրջ թուլանում են մեր դիրքերը բանակցային գործընթացում, այլև ընտրության առաջ ենք դնում ԵԱՀԿ ՄԽ-ին հօգուտ՝ բռնապետությանը ձգտող Հայաստանի և բռնապետական, բայց նավթ ու ավելի շահեկան դիրքերում գտնվող տնտեսություն ունեցող Ադրբեջանի: Իհարկե, մենք ունենք ազգային բանակ, որը դեռևս 1990-ականներից համարվում է ամենամարտունակը տարածաշրջանում, բայց հասկանալի է, որ բանակցային գործընթացի ամբողջ «բեռը» ցանկալի է ընկնի Հայոց բանակի վրա ավենավերջում, երբ բանակցություններն արդեն արդյունք չեն տալիս:

Սևակ Դանիելյան

zham.am

Լուսանկարը՝ Regnum-ի: