«Կա ընտրովի մոտեցում, անձնական վրեժխնդրություն և զանգովի արդարադատություն». Անդրանիկ Թևանյան
Պանդորայի արկղը բացելը շատ վատ հետևանքների կարող է բերել: Այն կարող է պառակտել Հայաստանի հանրությանը և, ի վերջո, բումերանգի էֆեկտով հարվածել հենց գործող իշխանություններին: «Փաստի» հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց «Պոլիտէկոնոմիա» քաղաքական, տնտեսական և իրավական հետազոտությունների ինստիտուտի տնօրեն Անդրանիկ Թևանյանը՝ նշելով, որ այս մասին ժամանակին զգուշացրել էին նոր իշխանություններին:
«Բայց քանի որ բովանդակային առումով դատարկություն է, և ապագային միտված ծրագրերն ու տեսլականները բացակայում են, ուստի ինչ-որ տեղ նաև բնական էր, որ այս իշխանությունը պետք է նայեր ոչ թե առաջ, այլ վերադառնար հետ, այն էլ՝ ընտրովի և շատ սուբյեկտիվ տարբերակով: Այն, ինչ տեղի է ունենում հիմա, վկայում է, որ չկա ծրագիր և բովանդակություն: Կա ընդամենը անցյալի միջոցով քաղաքական օրակարգը լցնելու ցանկություն և նպատակ: Բացի այդ, կա նաև անձնական վրեժխնդրություն, կան նաև անձնական մեկնաբանություններ՝ պատմա-քաղաքական այս կամ այն իրադարձությանը: Այդ մոտեցումն արդեն իսկ պառակտել է մեր հասարակությանը՝ նրան բաժանելով սևի-սպիտակի, հեղափոխականի-հակահեղափոխականի»,-նշեց նա՝ հավելելով, որ այդ բաժանումը հնարավորություն չի տալու զարգացում ապահովել տարբեր ոլորտներում:
Ինչ վերաբերում է անցյալում կատարված իրադարձություններին գնահատական տալու անհրաժեշտությանը, Ա. Թևանյանը շեշտեց. «Քաղաքական գնահատական պետք է լինի, բայց այն չպետք է ընտրովի լինի: Իսկ պե՞տք են արդյոք իրավական գնահատականներ. եթե տեսնենք, որ որևէ քաղաքական տարեթվի հետ կապված կա թափանցիկ, օրենքին համապատասխանող իրավական գործընթաց, ապա դա ևս նորմալ է: Օրինակ, 2008թ. մարտի մեկի տասը զոհերի հարցը բացահայտելը շատ կարևոր է, բայց տեսնում ենք, որ այս իշխանությունները ոչ թե տասը զոհերի մահվան հանգամանքների հետ կապված են նախաքննություն իրականացնում, այլ ուղղակի քաղաքական հետապնդում են իրականացնում. 10 զոհերի հարցում բացահայտման առումով որևէ առաջընթաց չկա: Մեզ այստեղ իրավական գնահատական, անշուշտ, պետք էր, բայց այս իշխանությունը նման խնդիր չի էլ դնում: Ինքն այլ խնդիր է լուծում: Ու քանի որ այլ խնդիր է լուծում, տեսնում ենք, որ կա ընտրովի մոտեցում և զանգովի արդարադատություն: Այդ պայմաններում արդեն սկսում է կյանքի կոչվել ոչ թե հասարակության համերաշխության, այլ բաժանումների քաղաքականությունը: Կամ երբ խոսվում է, այսպես կոչված, անցումային արդարադատության և մեղավորության կանխավարկածի մասին, ակնհայտ է, որ դա խայտառակ մակարդակի բաժանումներ է առաջացնելու հանրության մեջ: Դա բերելու է քաղաքական և տնտեսական գերմոնոպոլիայի, պառակտելու է մեր հանրությանը և թշնամացնելու է մարդկանց»:
Նա հավելեց, որ վերոնշյալ փորձը եղել է Վրաստանում. «Եթե այդ մոտեցումները տեղայնացվեն նաև Հայաստանում, ապա մեծ է հավանականությունը, որ թևակոխելու ենք ցնցումային քաղաքական զարգացումների դարաշրջան, որից Հայաստանը միայն կարող է պարտված դուրս գալ»:
Անդրանիկ Թևանյանը առանձնացրեց նաև հետևյալ խնդիրը. «Այս իշխանությունը փախչում է պատասխանատվությունից: Առաջին պատճառն այն է, որ չունի պատկերացումներ: Այդ մասին նաև անկեղծորեն խոստովանվել է, և օրինակներից մեկը Արցախյան բանակցային նրբություններին չտիրապետելն է: Երկրորդ պատճառն ուղղակի պատասխանատվությունից խուսափելու տեսակի խնդիրն է: Պատասխանատվությունից խուսափելն ակնհայտ է բոլոր ոլորտներում: Օրինակ, պարզվում է, որ տնտեսության մեջ պատասխանատուն ՀԴՄ չպահանջող քաղաքացին է: Վաղը կամ մյուս օրը կարող են ասել՝ տնտեսության մեջ առաջընթաց չեղավ, որովհետև քաղաքացին ՀԴՄ չէր պահանջում կամ ոչխար չէր պահում: Կամ էլ՝ Արցախի հարցի համար ղարաբաղցիներն են պատասխանատու և, ընդհանրապես, բացի իշխանությունից, բոլորն ամեն ինչի համար պատասխանատու են»:
Մեր զրուցակցի խոսքով, առաջ շարժվելու համար հիմքում պետք է ծրագրեր, գաղափարներ, ռեֆորմների փաթեթներ, ինչպես նաև նշվածները կյանքի կոչելու թիմ ունենալ:
«Բայց ո՛չ առաջինը կա, ո՛չ երկրորդը, ո՛չ երրորդը և ո՛չ էլ չորրորդը: Եթե տնտեսության մեջ և քաղաքական դաշտում որոշակիություն չլինի, չլինի նաև ապագային միտված քաղաքականություն, և մարդիկ հստակ չտեսնեն, թե ինչ է սպասվում, բնականաբար, ներդրումներ չեն լինի, տնտեսությունը չի զարգանա: Սա ուղղակիորեն կհարվածի նաև բանակին: Տարբեր քայլերի արդյունքում, սովորաբար, նման շղթայական ռեակցիա է լինում: Կառավարությունը պարզապես ծրագիր չունի, և իշխանության նպատակը զուտ իշխանություն պահելն է դարձել: Դեկտեմբերի 9-ի արդյունքում հանրությունը համարեց, որ ունի լեգիտիմ իշխանություն: Մեծ հաշվով՝ այդպես էր, քանի որ եղան օրինական ընտրություններ: Բայց լեգիտիմությունը երկրորդ բաղադրիչն ունի, որը կոմպետենտությունն է: Այսինքն, հաշվի առնելով որակյալ կառավարման կամ դրա բացակայության հանգամանքը՝ կարելի է ասել՝ այդ իշխանությունը լեգիտի՞մ է, թե՞ ոչ: Հիմա կարող ենք ասել, որ, այսպես կոչված, քաղաքական զարգացումների և իշխանության վարած քաղաքականության արդյունքում իշխանության լեգիտիմությունն անկում է ապրում, որովհետև մարդկանց համար ակնհայտ է, որ այս նոր թիմում կառավարչական որակները շատ ցածր են»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը: