Փաշինյանը շարունակում է մոլորեցնել ժողովրդին. Արմեն Այվազյան

Պատմաբան Արմեն Այվազյանը գրում է.

Նիկոլ Փաշինյան. «Եթե Հայաստանի և Ադրբեջանի տասնյակ հազարավոր քաղաքացիներ օգտվեն միմյանց տրանսպորտային ենթակառուցվածքներից, սկսվի այդ թվում՝ նաև երկկողմ առևտուրը, դա կլինի անվտանգության, խաղաղության և կայունության ամենահուսալի երաշխիքներից մեկը»։
Փաստորեն, Փաշինյանը շարունակում է մոլորեցնել ժողովրդին՝ թութակի պես կրկնելով իր տերերի կողմից մատուցված՝ բարոյապես մաշված հին թեզերը։ Առևտրի միջոցով անվտանգություն շահելու կեղծ թեզը դեռևս 1990-ականներից շրջանառության մեջ էին դրել ՀՀ նախկին ղեկավարները, հատկապես առաջին և երրորդ նախագահները։ Այժմ նույն ապակողմնորոշիչ գաղափարը Փաշինյանն է փորձում ներկայացնել իբրև նորարարություն՝ հավանաբար կարծելով, թե այդ «տեսաբանական» ճամարտակությունները հիշող չկա, հանրության բանականությունն էլ իսպառ վերացել է։

Ահա այդ կեղծ թեզի հերքումը, որ ժամանակին բազմիցս բարձրաձայնել եմ, այդ թվում՝ 2003 թվականին լույս տեսած «Հիմնատարրեր՝ Հայաստանի ազգային անվտանգության հայեցակարգի» գրքիս համապատասխանաբար վերնագրված ենթագլխում, որը ստորև մասնակիորեն մեջբերում եմ։
«ՀԱՅ-ԹՈՒՐՔ/ԱԴՐԲԵՋԱՆԱԿԱՆ ԱՌԵՎՏՐԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ
Ըստ երևույթին, Հայաստանի որոշ նախկին ղեկավար դեմքեր, հատկապես ՀՀ առաջին նախագահը, այն կարծիքին էին, թե Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ առևտրատնտեսական աշխույժ հա րաբերությունների հաստատումով Հայաստանը մեկընդմիշտ կլուծի իր ազգային անվտանգության ցավոտ խնդիրները: Սա միամիտ ու սխալ տեսակետ է:

1890-1914 թթ. հայ-թուրքական և հայ-թաթարական (ադրբեջանական) առևտրատնտեսական հարաբերությունները չափազանց սերտ էին ու աշխույժ, սակայն դա չկանխեց հայոց ցեղասպանությունը: Մինչև 1990 թ. Քուվեյթի և Իրաքի առևտրատնտեսական, ֆինանսական, ինչպես նաև քաղաքական հարաբերությունները փայլուն էին, սակայն դա չկանխեց Իրաքի ներխուժումը Քուվեյթ: Մինչև 1988 թ. Հայաստանն ու Ադրբեջանը համագործակցում էին տնտեսության գրեթե բոլոր բնագավառներում, սակայն դա արգելք չեղավ Ղարաբաղյան հակամարտության բռնկման համար:

Առևտրատնտեսական սերտ հարաբերությունները ինքնըստինքյան ռազմավարական շահերի ներդաշնակության չեն հանգեցնում, այլ երբեմն իրենք են հակամարտությունների պատճառ դառնում: Արևմտյան հակամարտաբանները (կոնֆլիկտոլոգները) վաղուց են նկատել, որ փոխադարձորեն կախյալ տնտեսական համակարգերը շատ ավելի են հակված հակամարտության, քան միմյանցից անկախ տնտեսական համակարգերը: Հատուկ ընդգծվել է այն փաստը, որ սառը պատերազմի տարիներին հնարավոր եղավ խուսափել իսկական պատերազմից նաև շնորհիվ այն հանգամանքի, որ սոցիալիստական և կապիտալիստական ճամբարների տնտեսական համակարգերը գոյատևում էին ինքնաբավ և միմյանցից անկախ ռեժիմներում: Բացի այդ, հայ-թուրքական առևտրատնտեսական հարաբերություններում հնարավոր դրական զարգացումները երբեք չեն կարող լցնել ցեղասպանության օրինածին արդյունքը՝ երկկողմանի անվստահության անդունդը:
Սա ամենևին չի նշանակում, որ հայ-թուրքական ու հայ ադրբեջանական առևտրատնտեսական հարաբերությունները ցանկալի չեն: Դրանք ցանկալի են Հայաստանի տնտեսության բնականոն զարգացման համար (եթե, իհարկե, երաշխավորվի նաև համագործակցության իրավահասարությունն ու փոխշահավետությունը): Պարզապես՝ այդ առևտրատնտեսական հարաբերությունների զարգացումը և Հայաստանի անվտանգության ապահովումը տարբեր բաներ են: Հայաստանի անվտանգությունը պետք է ապահովվի այլ միջոցներով»:
(Տե՛ս Ա. Այվազյան. «Հիմնատարրեր՝ Հայաստանի ազգային անվտանգության հայեցակարգի. Մաս Ա», 2-րդ լրամշակված հրատ., Երևան. «Լուսակն», 2004, էջ 116-117)