Կհաստատվի՞ Սիրիայում զինադադար. Թուրքիան դեմ է ու կասկածում է
Այսօրվանից պաշտոնապես ուժի մեջ է մտնում Սիրիայում ռազմական գործողությունների դադարեցման համաձայնագիրը, որը ձեռք էր բերվել Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի իշխանությունների միջև: Համաձայն համատեղ հայտարարության` Սիրիայում պետք է զինադադար հաստատվի կառավարական զորքերի ու ընդդիմության զինված խմբավորումների միջև, իսկ հարձակումները ԴԱԻՇ-ի, «Ջաբհաթ ան-Նուսրայի» ու մյուս խմբավորումների վրա, որոնք ահաբեկչական են համարվում, համաձայն ՄԱԿ-ի կանոնադրության, շարունակվելու են: Հրադադարի մեկնարկից անմիջապես հետո Սիրիայում մարդու իրավունքների հարցերով դիտորդական խորհուրդը հայտնել է, որ հրադադարի ռեժիմին լիովին հետևում են հակամարտության բոլոր կողմերը՝ չնայած կեսգիշերից հետո աննշան փոխհրաձգություններ են արձանագրվել Դամասկոսի և Դերաա քաղաքի շրջաններում: Սիրիայի հարցով ՄԱԿ-ի հատուկ պատվիրակ Ստաֆան դե Միստուրան հայտարարել է, որ մտահոգված է հակամարտության ավարտի ծրագրի հաջող իրագործմանը խոչընդոտելու փորձերից. «Շաբաթ օրը շատ կարևոր օր կդառնա: Հավանաբար, մենք շատ փորձեր կտեսնենք՝ ուղղված մեր ջանքերը զրոյացնելուն»: ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդն ընդունեց Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի կողմից պատրաստված բանաձևը՝ ի աջակցություն Սիրիայում կրակի դադարեցման։ Քվեարկության ժամանակ բանաձևին աջակցել են ՄԱԿ ԱԽ բոլոր 15 անդամները։ Փաստաթուղթը հիմնված է փետրվարի 22-ին Սիրիայի հարցով Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի համատեղ հայտարարության վրա և սահմանում է փետրվարի 27-ի կեսգիշերից կրակի դադարեցման ռեժիմի մեկնարկ։ Փաստաթուղթը բոլոր կողմերից, որոնց վրա տարածվում է կրակի դադարեցման ռեժիմը, պահանջում է պահպանել պարտավորությունները, ինչպես նաև Սիրիայի աջակցման միջազգային խմբի անդամներին կոչ է անում կիրառել իր ազդեցությունը կողմերի վրա՝ կրակի դադարեցման ռեժիմի իրագործումն ապահովելու համար։ Իսկ Մարտին ծրագրված Սիրիայի հարցով բանակցությունները կշարունակվեն 3 շաբաթ՝ հայտարարել է Սիրիայի հարցով ՄԱԿ-ի հատուկ բանագնաց Ստաֆան դե Միստուրան. «Հրադադարի լուրջ խախտումների բացակայության պայմանում բանակցությունների առաջին ռաունդը, որի մեկնարկը նշանակված է մարտի 7-ին, կշարունակվի 3 շաբաթ»: Նա նաև ընդգծել է, որ ներկա պահին կրակի դադարեցմանը համաձայնել են աջակցել 97 զինված միավորումների ներկայացուցիչներ։ Բայց ահա, Թուրքիան, հրադադարի հաստատման շուրջ լուրջ կասկածներ ունի: Ավելին, տպավորություն է ստեղծվում, որ Անկարան դեմ է հրադադարի հաստատմանն ու ձգտում է խափանել Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև ձեռքբերված համաձայնությունը: Սիրիայում զինադադար հաստատելու համաձայնագիրն ուղղված է Դամասկոսի իշխանությունների աջակցությանը՝ նախագահ Բաշար Ասադի գլխավորությամբ, հայտարարել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը: Ելույթ ունենալով շրջանային ղեկավարների առաջ՝ Էրդողանը հայտարարել է. «Մենք աջակցում ենք կրակի դադարեցման մասին համաձայնագրին, որը կարող էր թեթևացնել մեր սիրիացի եղբայրների ճակատագիրը: Սակայն մեզ անհանգստացնում է այն, որ այդ զինադադարով Ասադի ռեժիմը, որը պատասխանատու է ավելի քան 500 հազար մարդու սպանության համար ու ուժերը, որոնք կանգնած են դրա հետևում, բաց աջակցություն են ստանում այն դեպքում, երբ ընդդիմության նկատմամբ վերաբերմունքը մնում է անորոշ»: Այս հայտարարությունը, որը կասկածի տակ է դրել Ռուսաստանի ու ԱՄՆ-ի պայմանավորվածությունը Սիրիայի հարցով, քննադատել է Ռուսաստանի արտգործնախարարը: «Բառացիորեն նույն օրը, երբ ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի նախագահները հավանության էին արժանացրել Սիրիայում ռազմական գործողությունների դադարեցման համատեղ նախաձեռնությունը, սկսեցին ձայներ հնչել, այդ թվում՝ նաև ԱՄՆ-ի դաշնակիցների մայրաքաղաքներից, նաև հենց Վաշինգտոնից, որոնք սկսեցին կասկածի տակ դնել այդ պայմանավորվածությունների կենսունակությունը: Մենք բացահայտ ուզում ենք ասել, որ այդ ձայներում հնչում են պատերազմի ձգտումներ ու կոչեր, այլ ոչ թե խաղաղության», նկատել է Լավրովը: Իսկ Թուրքիայի վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն նշել է, թե Սիրիայի զինադադարը պարտադիր չի լինի Թուրքիայի համար, եթե առաջանա երկրի անվտանգությանը սպառնացող վտանգ. «Այս զինադադարը գործում է Սիրիայի համար, կողմերի համար, որոնք գտնվում են դրա սահմաններից դուրս: Ցանկացած կողմից մեր ազգային անվտանգությանը սպառնացող վտանգի դեպքում տվյալ զինադադարը մեզ վրա պարտականություն չի սահմանում: Նման իրավիճակում Թուրքիան ոչ ոքից թույլտվություն չի խնդրի, այլ կանի այն, ինչ հարկավոր է: Այդ պատճառով այս պահից հարցը դուրս է գալիս սիրիական խնդրի շրջանակից ու դառնում է Թուրքիայի հարցը»: Թուրքիան անհանգստացած է Սիրիայում կրակի դադարեցման մասին համաձայնագրի իրականացմամբ, հայտարարել է Թուրքիայի նախագահի ներկայացուցիչ Իբրահիմ Կալընը: Վերջինս հավելել է, թե երկիրը պատրաստ է արձագանքել իր ազգային անվտանգությանը սպառնացող ցանկացած վտանգի: Ահա, Թուրքիայի կողմից այսպիսի վերաբերմունքի պայմաններում այսօրվանից Սիրիայում ռազմական գործողությունների դադարեցման համաձայնագիրը պետք է ուժի մեջ մտնի... Մետաքսյա Շալունց