Դիվանագիտական ձախողումների աքցանի մեջ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Որքան էլ ցավալի է, սակայն փաստերը վկայում են, որ Հայաստանը դիվանագիտական տարբեր ճակատներում պարտվում է, ընդ որում՝ միաժամանակ բոլոր ուղղություններով։ Եկեք առաջին հերթին դիտարկենք ռուսական ուղղությունը։ Հայաստանը Փաշինյանի օրոք տևականորեն խաթարել է Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները, որի արդյունքում համագործակցության մակարդակն իջել է։ Թերևս Հայաստանի անկախությունից ի վեր հայ-ռուսական հարաբերությունների այսպիսի ցածր մակարդակ երբեք չենք ունեցել։ Ու դրա արդյունքում է, որ Ադրբեջանն օգտվում է՝ Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները խորացնելու տեսանկյունից, ու դա նաև ծառայեցնում իր շահերին, ինչի արդյունքում հայկական կողմը միանշանակ տուժում է։
Մյուս կողմից էլ՝ առանց ապագայի սպառնալիքները հաշվի առնելու, ՀՀ իշխանությունները սահուն գնում են ռուս սահմանապահներին դուրս հանելու ճանապարհով՝ նախ Իրանի հետ սահմանից, ու քիչ-քիչ անցնելու են նաև Թուրքիայի հետ սահմանից նրանց հեռացնելուն։ Ու դա ներկայացվում է այնպիսի սոուսով, թե Հայաստանի ինքնիշխանության ամրապնդմանն ուղղված կարևոր քայլ է։ Բայց երբ Ադրբեջանն ագրեսիա էր սկսել Հայաստանի դեմ, որպեսզի հակառակորդի ուժերը չխորանան մեր երկրի տարածքում, ՀՀ ղեկավարությունը հատուկ խնդրեց, որ ռուսները սահմանապահներ բերեն Սյունիք ու Տավուշ և հենակետեր ստեղծեն։ Բայց հայ-ռուսական հարաբերություններում էականը նույնիսկ սահմանապահների թեման չէ, խնդիրն ավելի գլոբալ է։ Հայաստանը հակառուսական իր դիրքորոշումը կյանքի է կոչում Արևմուտքին հաճոյանալու և աջակցություն ակնկալելու համար։
Ընդ որում, Փաշինյանը նույնիսկ չի էլ թաքցնում դա։ Հենց նրա գլխավորությամբ էլ ՀՀ իշխանությունները հասցրեցին վարկաբեկել ռուսների գլխավորությամբ գործող ինտեգրացիոն կառույցները, օրինակ՝ Փաշինյանի իշխանությունը որոշեց կալանավորել այն ժամանակվա ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարին, ինչը ռուսական կողմը ծանր տարավ։ Ու հիմա էլ անընդհատ Հայաստանից բարձր մակարդակով բողոքում են, թե ինչու ՀԱՊԿ-ը չի գալիս մեզ օգնության։ Բացի այդ, մեր հանրության ներսում իշխանությունների և մերձիշխանական արևմտամոլների կողմից հակառուսական տրամադրություններ են գեներացվում ու խորացվում։ Առկա իրավիճակից էլ շտապում է օգտվել ու դիվիդենտներ քաղել Ադրբեջանը՝ ներկայացնելով իրեն որպես Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակից ու հենարան Հարավային Կովկասում։ Երկրորդ դիվանագիտական պարտությունն արդեն առնչվում է Արևմուտքի հետ հարաբերություններին։
Արևմտյան երկրներից, մասնավորապես Ֆրանսիայից անընդհատ հայտարարություններ են հնչում, թե իրենք աջակցում են Հայաստանին, բայց ժամանակը ցույց է տալիս, որ ոչ մի կոնկրետ քայլի չեն դիմում, երբ Ադրբեջանը հանցագործություններ է գործում ու ագրեսիայի դիմում Հայաստանի ու Արցախի նկատմամբ։ Ավելին, եվրոպական երկրներին ավելի շատ Ադրբեջանի նավթն ու գազն է հետաքրքրում, դրա համար էլ Ալիևին հռչակում են որպես վստահելի գործընկեր։ Ու մի շարք եվրոպական երկրներ էլ՝ սկսած Իտալիայից, զինում են Ադրբեջանին։ Իսկ Հայաստանին Ֆրանսիան այնպիսի զենքեր է տալիս, որ անգամ ուկրաինացիներն են հրաժարվել դրանք ընդունելուց, և որոնք ռազմական գործողությունների ժամանակ մեծ դեր կատարել չեն կարող։ Հաշվի առնենք նաև, որ մարդու իրավունքների պաշտպանության ջահակիրի դիրքերից հանդես եկող արևմտյան համայնքը ոչ մի քայլ չի ձեռնարկել Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառելու ուղղությամբ, երբ հազարավոր արցախցիներ բռնագաղթի են ենթարկվել ցեղասպանության սպառնալիքի ներքո։
Դրա համար էլ Ալիևը, խոսելով պատժամիջոցներից, նշել էր, որ Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներ են սահմանվել 1992 թվականին, իսկ հետո՝ 2000-ականներին, դրանք հանվել են։ Սա վկայում է այն մասին, որ այժմ նա Արևմուտքի կողմից պատժամիջոցների հեռանկարը չի դիտարկում ու ամբողջ աշխարհի աչքի առաջ ինչ հանցագործություն իրականացնում է, իրեն ոչ միայն ներում են, այլև ինչ-որ տեղերում՝ խրախուսում։ Վերջերս ՆԱՏՕ-ի պատվիրակությունն անգամ Ալիևի կառուցած ռազմավարի պուրակ էր այցելել, որի միջոցով կոնկրետ ատելություն է քարոզվում Հայաստանի ու հայերի նկատմամբ։ Ու սրանից հետո էլ Հայաստանի բազմահազար միամիտ քաղաքացիներ դեռևս հավատում են, թե Արևմուտքն աջակցում է Հայաստանին ընդդեմ Ադրբեջանի։ Սա ընդամենը միֆ է։ Արևմուտքին Հայաստանը պետք է միայն նրան համար, որ Ռուսաստանին դուրս հանեն տարածաշրջանից, իսկ հայերի իրավունքները արևմտյան համայնքին շատ քիչ են հետաքրքրում, այլապես կոնկրետ կբարձրացվեր արցախցիների իրավունքների վերականգնման հարցը։
ՀՀ իշխանություններին այդպես էլ չի հաջողվել Արևմուտքից տեսանելի աջակցություն ստանալ։ Եթե Հայաստանը գնում է դեպի Արևմուտք, ապա արևմտյան շուկաներն ինչո՞ւ չեն բացվում հայկական ապրանքների առաջ։ Ինչ վերաբերում է մյուս խոշոր հարևանների՝ Թուրքիայի ու Իրանի հետ հարաբերություններին, ապա պետք է նշել, որ Թուրքիայի մասով հարաբերությունները կարգավորելու որևէ տեսանելի քայլ չկա, չնայած որ հատուկ բանագնացները հանդիպումներ են անցկացնում։ Թուրքիան հայ-թուրքական հարաբերությունները պայմանավորում է հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորմամբ և Ադրբեջանի միջոցով աընդհատ նախապայմաններ է առաջ քաշում՝ նույնիսկ այնպիսի պահանջներ, որոնք Հայաստանի համար բացարձակապես անընդունելի են։ Իսկ ինչ վերաբերում է Իրանին, ապա դեպի Արևմուտք տանող հովերով տարվելով՝ ՀՀ իշխանությունները անընդհատ փորձել են իրենց դիստանցավորել Իրանից, ինչը մեր շահերից չի բխում։
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
Հետևեք մեզ Viber-ում
