Իրանում ընտրությունների արդյունքները վճռորոշ կլինեն երկրի ապագայի համար

Իրանցիներն ուրբաթ օրը քվեարկել են նոր նախագահի օգտին։ Ընտրությունների երկրորդ փուլ են անցել «բարեփոխիչ» Մասուդ Պեզեշկիանը և Գերագույն առաջնորդի պահպանողական հովանավորյալ Սաիդ Ջալիլին։ Ընտրություններին մասնակցությունը կազմել է մոտ 40 տոկոսը, 61 մլն-ից մասնակցել է ընդամենը 24,5 միլիոնը։

Այս ընտրության անսպասելին այն էր, որ երկրորդ փուլ չանցավ այդ երկրի խորհրդարանի նախագահն՝ Բաղերին, որին գրեթե բոլորը կանխատեսում եին ընդհանրապես հաղթանակ այս ընտրություններում:

Սակայն նա հավաքեց ձայների ընդամենը 15 տոկոսը, մինչդեռ նրա մրցակիցները հավաքեցին մեկը 44 տոկոս ( Պեզեշկիանը), մյուսը՝ 40 (Ջալիլին):

Այսպիսով, ամենաշատ ձայները հավաքեց «բարեփոխիչ» Մասուդ Պեզեշկիանը: Թեև պարզ էր, որ պահպանողականները հանդես էին գալիս մի քանի թեկնածուներով, և այդ իսկ պատճառով նրանց ձայները բաժանվեցին հենց այդ թեկնածուների միջև:

Եթե երկրորդ փուլում մասնակցությունը լինի այնպիսին, ինչպիսին էր առաջին փուլում, ապա Ջալիլիի հաղթանակը կլինի գրեթե կանխորոշված: Սակայն չի բացառվում, որ ոգևորված այսպիսի արդյունքներով, այդ երկրի դժգոհ զանգվածը առավել ակտիվ մասնակցի ընտրությունների երկրորդ փուլում և իր ձայնը տա Պեզեշկիանին:

Ավելին, փորձագետների հաշվարկներով, եթե վերջինիս հաջողվի համոզել, որ բնակչությունը ավելի ակտիվ մասնակցի ընտրություններին և այդ ցուցանիշը հատի 60 տոկոսի սահմանը,ապա Պեզեշկիանի հաղթանակը կլինի գրեթե անխուսափելի:

Այսինքն, պահպանողականներին շահավետ է, որ մասնակցությունը ավելի քիչ լինի, քան 60 տոկոսը, որպեսզի երկրի ներսում մեծ ցնցումներ չլինեն, և հաղթանակ տանի իրենց թեկնածուն:

Շատերը սխալմամբ կանխատեսում են, թե իբր այս ընտրությունները մեծ նշանակություն չեն ունենա Իրանի զարգացման ուղու վրա, քանի որ այդ երկրում նախագահը չի որոշում երկրի զարգացման ուղին:

Սակայն դա պարզամիտ մոտեցում է, քանզի երկրի նախագահի ընտրությունը կարող է անուղղակիորեն վճռական ազդեցություն ունենա այդ երկրի զարգացման վրա:

Բանն այն է, որ երկրի հոգևոր առաջնորդը՝ Ալի Խամենեին 85 տարեկան է, և հեռու չէ այն օրը, երբ գալու է նրա փոխարինողը:

Սակայն ո՞վ կարող է լինել նրա փոխարինողը: Մինչ Ռաիսիի մահը գրեթե ոչ ոք չէր կասկածում, որ դա լինելու էր Ռաիսին:

Այսօր նման համարժեք գործիչ կարող է լինել Ջալիլին, ով մասնակցում է այս ընտրություններում: Եթե նա հաղթեց այս ընտրություններում, ապա կասկած չկա, որ նա էլ կփոխարինի Խոմենին, նրա մահից հետո:

Իսկ եթե Ջալիլին պարտվեց այս ընտրություններում, այն էլ Պեզեշկիանին, ապա նա չի կարողանա հավակնել երկրի հոգևոր առաջնորդի դերին, քանի որ չի կարող երկրի հոգևոր առաջնորդը, ով ղեկավարում է երկիրը և նախագահին, ավելի փոքր վարկանիշ ունենա, քան իր ենթական՝ նախագահը:

Դրանից հետո երկրի քաղաքական համակարգը կարող է ցնցվել այդ փաստից:

Եթե դա չի կարող դառնալ Ջալիլին, հնարավոր պարտությունից հետո, ապա Ալի Խոմենեի տեղը բաց կմնա, որին հավակնում է նրա որդին:

Իսկ եթե այդ պաշտոնում ընտրվի Խոմենեի որդին, ապա դա կնշանակի իշխանության ժառանգականության հաստատում, որը խորապես հակասում է այդ երկրի չգրված օրենքներին՝ 1979 թվականի հեղափոխությունից հետո:

Մյուս կողմից հոգևորականների շրջանում այլ ազդեցիկ մարդ չի մնացել, ով կհավակներ այդ պաշտոնին: Իսկ մի պայմանում, երբ երկրի նախագահ դառնում է «բարեփոխիչների» ճամբարի ներկայացուցիչ, ապա այդ երկրի հետագա քաղաքական ցնցումները կդառնան գրեթե անխուսափելի:

Մանավանդ, որ Պեզեշկիանը հպարտանում է, որ պատկանում է այդ երկրի ազգային փոքրամասնությանը ( հայրը ադրբեջանցի է, մայրը քուրդ), ինչը իր հերթին կարող է ազգային զարթոնք առաջացնել այդ երկրի ազգային փոքրամասնությունների միաջավայրերում:

Այնպես որ, այսօրվա թվացյալ կայուն իրավիճակը Իրանում կարճ ժամանակ անց կարող է կտրուկ փոխվել, եթե ընտրությունների երկրորդ փուլում հաղթի Պեզեշկիանը:

Սա է իրականությունը:

Արտակ Հակոբյան

Աղբյուրը՝ Zham.am