10 տարվա զրոյական արդյունքով մենախաղը
Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը ՄԱԿ-ի ամբիոնից վերջնաժամկետ տվեց պաշտոնական Անկարային` դեռ 2009-ին կնքված հայ-թուրքական արձանագրությունները վավերացնելու համար: «Թուրքիայի ղեկավարությունը սխալվում է, եթե մտածում է, որ ինքը կարող է առհավետ պատանդ վերցնել այդ փաստաթղթերը և վավերացնել միայն իրեն հարմար առիթով», - հայտարարեց Սերժ Սարգսյանը` տեղեկացնելով` պատրաստ է առ ոչինչ համարել այդ փաստաթղթերը մինչև հաջորդ գարուն, երբ ըստ էության կլրանա իր պաշտոնավարման ժամկետը: «Արձանագրությունները բանակցվել են ներկայիս պայմաններում՝ առկա խնդիրներին լուծում գտնելու համար: Դրանց կենսագործման ուղղությամբ շարունակաբար որևէ դրական տեղաշարժի բացակայության պայմաններում Հայաստանը այդ երկու արձանագրությունները հայտարարելու է առ ոչինչ: Մենք 2018 թվականի գարուն ենք մտնելու առանց այդ, ինչպես, ցավոք սրտի, փորձը ցույց տվեց, սին արձանագրությունների», - հայտարարեց Սերժ Սարգսյանը: Փաստացի, ՄԱԿ-ի ամբիոնից Ս.Սարգսյանը վերջակետ դրեց «Ֆուտբոլային դիվանագիտությանը», որի հետ անձամբ ինքը մեծ հույսեր էր կապել ու տարիներ առաջ, առաջին անգամ Մոսկվայում 2008-ին խոսեց Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կարգավորելու անհրաժեշտության մասին, ապա ստորագրվեցին Հայաստան-Թուրքիա արձանագրությունները: Այսօր, գրեթե 10 տարի անց այս գործընթացից, այսօր Սերժ Սարգսյանը միջազգային ամենաբարձր ամբիոնից փաստեց Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի տապալումը: 2018-ին կլրանա ոչ միայն նրա` նախագահի պաշտոնավարման ժամկետը, այլև այն 2008-ի բացված պատուհանի տասնամյակը: Դա կորսված տասնամյակ էր` Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման համար: Իհարկե, բոլորի համար պարզ է, որ գործընթացի տապալողը Անկարան էր, բայց արդյո՞ք պաշտոնական Երևանը չէր հաշվել նման ընթացքը, այն փաստը, որ Թուրքիան երբեք չի մոռանալու Ղարաբաղյան խնդիրը: Այսօր արդեն Սերժ Սարգսյանն ամրագրում է, որ պաշտոնական Երևանն այլևս հույս չունի, որ պաշտոնական Անկարան առանց նախապայմանների կվավերացնի այդ արձանագրությունները: Անշուշտ, ՄԱԿ-ի ամբիոնից ելույթ ունենալով` Սերժ Սարգսյանը, կարելի է ասել, վերջնաժամկետ ներկայացրեց Թուրքիային, շեշտելով՝ եթե առաջիկայում այս հարցում դրական տեղաշարժեր չլինեն, ապա Հայաստանը 2018 թվականի գարնանն այդ արձանագրությունները չեղյալ կհամարի: Բայց այդ վերջնաժամկետը անհուսության վերջնաժամկետ է: Ամենայն հավանականությամբ Անկարան որևէ կերպ կարձագանքի Սերժ Սարգսյանի ելույթին: Բայց անկախ ամեն ինչից` այսօր, «Ֆուտբոլային դիվանագիտությունից» գրեթե 10 տարի անց, պետք է արձանագրել Հայաստան-Թուրքիա հարաբերություններում մշուշն ավելի թանձրացած է, քան նախկին անորոշության ընթացքում: Թեև Թուրքիայում Հայոց Ցեղասպանության նկատմամբ ընկալումների փոփոխությանը վերջին տարիներին, այնուամենայնիվ, չի մնացել որևէ հույս, որ պաշտոնական Անկարան առանց ԼՂ խնդրի` կարող է Հայաստանի հետ հարաբերությունները կարգավորել: Իսկ Սերժ Սարգսյանին մնում էր վերջում պահել Հայաստանի արժանապատվությունը` թողնելով Թուրքիայի ուսերին կարգավորման գործընթացի տապալողի դերում: Ի դեպ, նկատենք, որ Էրդողանը ՄԱԿ-ի ամբիոնից անդրադարձել է ղարաբաղյան խնդրին` նշելով, թե միջազգային հանրությունը պետք է առավել մեծ ջանքեր գործադրի Լեռնային Ղարաբաղի, Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի հակամարտությունները կարգավորելու համար: Թուրքիայի նախագահը ՄԱԿ-ի ամբիոնից ասել է. «Մենք երբեք չպետք է մոռանանք` ցանկացած ճգնաժամ, որ անտեսում ենք այսօր, կարող է վաղը վերածվել տարածաշրջանային և միջազգային հակամարտության»: Միջազգային համայնքին ուղղված ելույթում Թուրքիայի առաջնորդը խոսել է նաև սիրիական ճգնաժամի, ահաբեկչության դեմ պայքարի, Պարսից ծոցում` Կատարի ու արաբական երկրների միջև շարունակվող հակամարտության մասին: Անդրադառնալով տարածաշրջանի խնդիրներին` Էրդողանը վերստին դատապարտել է Իրաքի քրդերի` անկախության հանրաքվե անցկացնելու որոշումն ու կոչ արել խուսափել քայլերից, որոնք կարող են նոր հակամարտությունների ու ճգնաժամերի պատճառ դառնալ: Իսկ Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման թեման Էրդողանը վաղուց է մոռացել... Մետաքսյա Շալուց