Ինչու տասը տարի անց Արկադի Վարդանյանի նկատմամբ իշխանությունը կրկին հաշվեհարդար տեսավ
Հավանաբար շատերը հիշում են, թե ինչպես 2000թ. հոկտեմբերի 30-ին ռուսաստանաբնակ հայ գործարար և հրապարակախոս, քաղաքագիտության դոկտոր Արկադի Վարդանյանը Ազատության հրապարակում բազմահազարանոց հանրահավաք կազմակերպեց: Դրանից ընդամենը շաբաթներ առաջ Հայաստան այցելած Վարդանյանի մարզերում ընդամենը մեկ ամսվա հանդիպումները բավական եղան, որպեսզի նրա համախոհների թիվը տասնապատիկ աճեր: Հանդիպումների ընթացքում արծարծվեցին բազում հարցեր, որոնք բխում էին շարքային հայաստանցու սրտից: Որ երկիրը հայտնվել է անդունդի եզրին, որից խուսափելու միակ ուղին իշխանափոխությունն է: Հիշում եք նաեւ այդ ժամանակների միակ տղամարդուն՝ Ռոբերտ Քոչարյանին իր հայտնի արտահայտությամբ, «Ռոբերտ Քոչարյանը հայտարարել է, որ մեր հայրենիքում ինքը միակ տղամարդն է: Խնդրում եմ, ձեռք բարձրացրեք այն տղամարդիկ, որոնք իրենց տղամարդ չեն համարում», ամենուր այս մոգական կոչով բանակ էր ավելացնում Արկադի Վարդանյանը: Այս խոսքերը բորբոքեցին ժողովրդին: Մարդիկ ինքնաբուխ շարժվեցին դեպի նախագահական: Իսկ երեկոյան Վարդանյանի բնակարան եկան ոստիկանները ու նրան տարան Արաբկիրի «քաղմաս»: Նույն գիշերը Կենտրոնի դատարանում դատավոր Ռուբեն Ներսիսյանը, առանց դատական նիստ հրավիրելու կարդաց վճիռը. 10 օրվա ազատազրկում՝ չարտոնված երթ կազմակերպելու համար: Հետո չորս ամիս էլ ԿԳԲ-ի պադվալում անցկացնելուց հետո Արկադի Վարդանյանը հարկադրված հեռացավ Հայաստանից: Տարիներ անց նա բացահայտեց, որ այդ պատմական հանրահավաքը նախապատրաստելու շրջանում հանդիպումներ էր ունեցել իրենց ընդդիմադիր քաղաքական գործիչ համարող Արտաշես Գեղամյանի, Ստեփան Դեմիրճյանի, Արամ Սարգսյանի և այլոց հետ: Ավաղ, թվարկվածներից և ոչ մեկը հավատարիմ չմնաց ամպագոռգոռ խոստումներին: Ոչ ոք նրան չէր աջակցել: Արկադի Վարդանյանը Հայաստան վերադարձավ 13 տարի անց, երբ նախագահական ընտրություններ էին ու միմյանց դեմ պայքարում էին Սերժ Սարգսյանն ու Րաֆֆի Հովհաննիսյանը: Նա հայտարարեց, որ ակտիվ քաղաքականությամբ զբաղվելու մտադրություն չունի, սակայն հետո հայտնվեց Րաֆֆի Հովհաննիսյանի կազմակերպած հետընտրական հանրահավաքներում ու ելույթներ ունեցեցավ: Մայիսի 18-ին անսպասելի նրան ձերբակալեցին, մեղադրանք առաջադրվեց, Վարդանյանի կասկածում են ընկերոջ հորը թունավորելու մեջ: Ձերբակալությունից հետո Արկադի Վարդանյանի դեմ հարուցված քրեական գործից մամուլին սենսացիոն տեղեկություններ հայտնի դարձան: Պարզվեց՝ Արկադի Վարդանյանին եւ նրա ընկեր Արսեն Ավետյանին սկսել են հետեւել, կասկածելով, որ նրանք պետական հեղաշրջում են նախապատրաստում եւ որոշել են պայթեցնել ՀՀ բարձրաստիճան ղեկավարներին: Հեղաշրջման նախապատրաստվող փորձի մասին ԱԱԾ-ին հայտնել է ոմն Սամվել Կուռոյան: Նա հաղորդել է, որ Արկադի Վարդանյանը եւ նրա ընկերը՝ «Արսեն անունով բարձրահասակ, գեր տղամարդը», ահաբեկչական ակտ են նախապատրաստել ՀՀ բարձրագույն ղեկավարության դեմ: Այս մարդը հետագայում ոչ հարցաքննության է կանչվել, ոչ առերեսումների, ոչ էլ այն մարդիկ են հարցաքննվել, որոնց անունները նա տվել է: Սամվել Կուռոյանը, որը, ըստ գործի նյութերի, բնակվում է Երեւանում՝ օրավարձով, եւ պատահական գործերով է զբաղվում, ԱԱԾ ավագ քննիչ Աղաջանյանին հայտնել է, որ Րաֆֆի Հովհաննիսյանի կազմակերպած ցույցերի ժամանակ Արցախի Մարտունու շրջանից ժամանած նախկին ազատամարտիկ Արմեն Աբրահամյանի հետ՝ «Դուշման» մականունով, նախագահի երդմնակալության հաջորդ օրը՝ ապրիլի 10-ին, ծանոթացել է Արկադի Վարդանյանի եւ Արսեն Ավետյանի հետ: «Ինձ մոտեցան անծանոթ երկու տղամարդ եւ առաջարկեցին միասին սրճել Օպերայի հարեւանությամբ գտնվող «Շոկոլադնիցա» սրճարանում»: Եւ հենց իբր այդ սրճախմության ժամանակ էլ նրանք անծանոթ տղամարդուն հայտնել են, որ պատրաստվում են հեղաշրջում իրականացնել: 2013-ից Արմավիրի գաղութում պատիժը կրող Վարդանյանը պարբերաբար դիմում է ՔԿՀ-ի ղեկավարությանը կիսափակ ռեժիմից կիսաբաց ռեժիմին անցնելու համար, սակայն գործընթացը ըստ նրա փաստաբան Նիկոլայ Գրիգորյանի ապօրինաբար ձգձգվում է: Արկադի Վարդանյանի որպես մեր քաղաքական դաշտի ընդդիմադիր միավորներից մեկի պատմությունը ապացույցն է այն բանի, որ Հայաստանում որեւէ մեկը չի կարող իշխանության դեմ քայլ անել, նույնիսկ եթե այդ մարդը գործարար է ու եկել է Ռուսաստանից, բայց եթե չունի վերջինիս դաբրոն, ապա կարող է օրերի ընացքում փոշիացվել նրա վաստակը: Իսկ այսքանից հետո ակնկալել, որ Հայաստանում պետք է ընդդիմադիր դաշտ զարգանա եւ կայանա, միամտություն է: Ըստ ամենայնի իշխանությունները 2013-ին վախեցել են Արկադի Վարդանյանի ֆիզիկական ներկայությունից եւ հնարավոր զարգացումներից: Ի վերջո, իրենք այն աստիճան են չորացրել Հայաստանը, որ փոքրիկ կայծը խոշոր հրդեհի պատճառ կդառնար: Անի Սահակյան