Ռուսահայ օլիգարխների երկիր` ո՞ւմ հանձնելու համար
Մոսկվայի «Միաբանություն» կենտրոնի ղեկավար Սմբատ Կարախանյանը հարցազրույց է տվել «Առաջին լրատվական»-ին, որում նրա ասելիքի հիմնական մեխը հետևյալն է` ռուսահայ օլիգարխները ցանկանում են ավելի շատ ինտեգրվել ՀՀ տնտեսական կյանքին. հարցը է՝ Երևանում նույնը ուզո՞ւմ են: Նա բացատրում է, թե բոլորը շատ լավ հասկանում են, որ Հայաստանում ներքաղաքական իրավիճակը լճացումից կարող է պայթի։ Հարցն այն չէ, որ Ռուսաստանը խառնվում է Հայաստանի ներքին հարցերին, ուղղակի Մոսկվան չի ուզում անհասկանալի ու ոչ ստաբիլ իրավիճակների առաջ կանգնել։ Այնուհետև նա ավելի է խորանում. «Հայաստանի պասիվ դիրքորոշումը Ղարաբաղի հարցում կործանարար է։ Հայաստանի իշխանությունները ձգում են իրավիճակը, որ գան հասնեն 2018 թվականը հատեն՝ կոլեկտիվ անպատասխանատվություն ստեղծեն վարչապետի, նախագահի, ԱԺ նախագահի ինստիտուտի հետ կապված։ Ցավոք սրտի, բոլորին այսօր պարզ է, որ ընդունված որոշումները բացարձակ հայանպաստ չեն լինելու։ Պասիվ ձգելու վիճակը ինչ-որ տեղ հանցագործություն է։ Լավ 15-20 տարի ձգենք, ինչքա՞ն կարող ենք։ Ուժեղ քաղաքական, ռազմական պետություն չենք կարող կառուցել չլուծված հակամարտությամբ․ մեր դիրքերն արտաքին ոչ մի հարթակում չեն ուժեղանում։ Չկան պետական շահեր, կան անձնական շահեր՝ այդ բանաձևով են մարդիկ շարժվում։ Զբաղված են պատասխանատվությունը սրա-նրա վրա գցելով։ Ասում են՝ կամ մենք պետք է մնանք թալանենք, կամ էլ թե չէ, եթե մենք չլինենք՝ արևմտյան կենտրոնները երկրում մեծ աշխատանք են տանում, ու միանգամից Հայաստանի հասարակությունը կսկսի շատ ակտիվ հարցեր բարձրացնել, իրավիճակ կփոխվի։ Այսինքն՝ կսկսեն մտածել Ռուսաստանի շահերի դեմ»։ Իսկ հարցին, ի՞նչ դերակատարություն կունենան Հայաստանում առաջիկայում՝ մանավանդ 2018-ին ընդառաջ, ռուսաստանաբնակ հայ օլիգարխները, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ վերջերս տեղեկություններ էին շրջանառվում, թե ցանկություն կա Հայաստանում իրենց ազդեցության լծակները մեծացնել, Կարախանյանը պատասխանում է. «Հարցը, ինչքան հասկանում եմ՝ 1-3 բիզնես շրջանակների մասին է։ Բնական է, որ իրենք կցանկանան ավելի շատ ինտեգրված լինել Հայաստանի տնտեսական կյանքում, բայց հարցը նորից կապված է այն բանի հետ, թե Հայաստանի իշխանություններն ում հետ են մտնում գործարքի մեջ։ Ում հետ որ մտնեն գործարքի մեջ՝ այդ կառույցներն էլ ավելի մեծ հնարավորություններ կունենան»։ Հայաստանում կոռուպցիայի ու քրեաօլիգարխիկ համակարգի մասին, դրա հասցված վնասների մասին բազմիցս ասվել է ու գրվել է։ Այն, որ Հայաստանում քաղաքական համակարգը վերացել է և այս իրավիճակը լճացումից կարող է անցում կատարել ուղղակի պայթյունի` դարձյալ կանխատեսելի է։ Բայց հետաքրքրականն այն է, որ մեզանում ամեն ինչ արվում ու ասվում է `հղում կատարելով Ռուսաստանի ցանկությունների, մտադրությունների ու նպատակների վրա: Այ, Կարախանյանական պարզաբանումը`«Մոսկվան չի ուզում անհասկանալի ու ոչ ստաբիլ իրավիճակների առաջ կանգնել»։ Կարծում եք, սա ընդամենը ինչ-որ հայտարարությո՞ւն է: Ո՛չ, սա անավարտ մի միտք է: Այն ունի շարունակություն, որը չի ասվել: Առավել կարևոր է այն, թե ինչը չի կոնկրետացրել Կարախանյանը: Վերհիշենք, որ դեռ Տեր-Պետրոսյանի ղեկավարած շարժման պիկի ժամանակվանից սկսած` Սերժ Սարգսյանի իշխանությունը տապալելու ծրագիրը Մոսկվայում տարիներ շարունակ տարածվում էր` այսպիսի հարցազրույցների միջոցով: Պարզվում է, որ որոշ շրջանակներ շարունակում են այդ ձգտումը պահպանել: Ստացվում է, պարզապես փոխվում են դերակատարները, որոնց կարելի է անվանել` ընդդիմություն, այլընտրանք, կամ ասենք` Հայաստանի զարգացմամբ ու կայունությամբ հետաքրքրված «ռուսահայ օլիգարխներ»: Իսկ ում՞ վրա է նրանց «խաղադրույքը»: Ամեն ինչ շատ պարզ է` «ռուսահայ օլիգարխների» «խաղադրույքը» Կարեն Կարապետյանն է: Իսկ իբր կայունություն երազող Կրեմլի պատերին մոտ կանգնած «փորձագետների» ուզածը մեկն է` ռուսաստանցի օլիգարխների ընկերությամբ ու բարեկամությամբ, խոշոր ընկերությունների ներկայացուցիչների փոխադարձ շահերով Հայաստանում իշխանական բուրգի ղեկավարին փոխել` բայց համակարգը թողել: Թողնել` նորերի հարստացման համար: Ուրիշ ոչինչ: Մետաքսյա Շալունց