Սաղ խառնեցիք, ոնց որ...
Հայաստանն աշնանը ԵՄ-ի հետ ստորագրելու է Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը, վստահեցրել է Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը՝ «Բազե» համահայկական երիտասարդական հավաքի մասնակիցների հետ հանդիպման ժամանակ` պատասխանելով ճամբարականների հարցերին: «Այո՛, մենք աշնանը ստորագրելու ենք: Ինչու՞ եմ այսպիսի համոզվածությամբ ասում, որովհետև փաստաթուղթն արդեն իսկ նախաստորագրված է: Մենք, եթե չեմ սխալվում, մարտ ամսին հայտարարեցինք, որ փաստաթուղթն արդեն, ընդհանուր առմամբ, բանակցված է, և դրանից հետո նախաստորագրեցինք: Մենք այդ փաստաթուղթը չստորագրելու որևէ պատճառ չունենք»,- նշել է նա։ Այնուհետև, Սերժ Սարգսյանը, փաստորեն, 4 տարի անց, որոշել է որոշ «պարզաբանումներ» ներկայացնել հանրությանը: Նա ասել է նաև, թե որոշ՝ հատկապես օտարերկրյա լրատվամիջոցների փորձերը՝ 2013 թվականին Եվրասիական տնտեսական միությանը միանալու՝ Հայաստանի որոշումը «մեկ գիշերվա մեջ կայացրած որոշում» ներկայացնելու մասին, անհիմն են և պարզապես ծիծաղելի: «Մենք բանակցում էինք և՛ Եվրասիական տնտեսական միության հետ, և՛ Եվրամիության հետ, որովհետև ի սկզբանե երկու կողմն էլ ասում էին, որ մեկը մյուսին չի խանգարի: Բայց երբ Եվրամիությունն ասաց՝ խանգարում է, մենք ի՞նչ պետք է անեինք»,- հարց է տվել Սարգսյանը: Պաշտոնական Երևանը` ի դեմս, Էդվարդ Նալբանդյանի, իհարկե, մի քանի անգամ հնչեցրել է այն միտքը, որ Արևմուտքը մեր առջև ընտրության պայման դրեց` «կամ-կամ», իսկ մենք կողմնակից էինք` «և-և»-ի քաղաքականությանը, և այդ իսկ պատճառով, ԵՄ-ի հետ Ասոցացման համաձայնագիրը չստորագրվեց: Բայց, փաստորեն, Ս.Սարգսյանն այսօր ասում է, որ 4 տարի առաջ բանակցել են և՛ ՌԴ-ի, ե՛ւ ԵՄ-ի հետ: Նա այսկերպ ցանկանում է ցրել այն համոզմունքը, որ Ռուսաստանն է ստիպել Հայաստանին հրաժարվել ԵՄ ասոցացման համաձայնագիրը ստորագրելուց: Բայց 2013թ. մարտի 18-ին Սերժ Սարգսյանը լրագրողների հետ հանդիպման ընթացքում, անդրադառնալով այն մտահոգություններին, թե Ռուսաստանը կարող է Հայաստանին պարտադրել, որ մաս կազմի Մաքսային՝ հետագայում՝ Եվրասիական տնտեսական միությանը՝ ԵՏՄ-ին, պատասխանել էր. «Մի՛ հավատացեք նրանց, ովքեր ասում են, որ ռուսները մեզ պարտադրում են դառնալ Մաքսային միության անդամ: Չկա՛ այդպիսի բան: Չկա՛: Քանի անգամ կրկնեմ, որ հասկանալի լինի բոլորի համար»: Բայց հետագայում, արդեն` 2013թ. սեպտեմբերի 3-ին Վլադիմիր Պուտինի ներկայությամբ Սերժ Սարգսյանը ԵՏՄ-ին միանալու փաստաթուղթ ստորագրեց` նշելով. «Ես հաստատել եմ Հայաստանի ցանկությունը՝ միանալ Մաքսային միությանը և ներգրավվել Եվրասիական տնտեսական միության ձևավորման գործընթացին: Ավելին, հետագայում Սերժ Սարգսյանը անուղղակի հենց ինքն է խոստովանել, որ Հայաստանի՝ ԵՏՄ-ին անդամակցելու որոշումը կայացվել է «մեկ գիշերում»: 2014թ. սեպտեմբերի 23-ի համարում «Առավոտ» թերթը հրապարակեց նույն տարվա հունվարին Սերժ Սարգսյանի Չեխիա կատարած այցի մի հրապարակում այն մասին, թե ինչպես է նախագահը Պրահայում Հայաստանի դեսպանատանը պատասխանում տեղի հայերի հարցերին: Հարցուպատասխանը տեղի է ունեցել այն բանից հետո, երբ դահլիճից դուրս են բերվել տեսաձայնագրող սարքերը: Պրահայում բնակվող լրագրող Շուշան Ղազարյանը ձայնագրել կամ սղագրել է հարցուպատասխանը: Երբ նրան հարցրել էին, թե Մաքսային Միությանը անդամակցելու հարցում ինչո՞ւ չհարցրիք համայն հայության կարծիքը և հանրաքվե չանցկացրիք, Սերժ Սարգսյանը պատասխանել է. «Ես չէի կարող մի գիշերում բոլորիդ կարծիքը հարցնել»: Իսկ ընդհանրապես, լավ է, որ այսօր Սերժ Սարգսյանը վստահ է, որ աշնանը կստորագրվի Հայաստան-ԵՄ փաստաթուղթ: Դա նշանակում է, որ այս պահին նա Մոսկվայից վտանգ չի զգում: Բայց կա՞ երաշխիք, որ կստորագրվի... Ռուսաստան-Արևմուտք հարաբերությունները, Արևմուտքի կողմից ճնշումներն այսօր այնպիսի մակարդակում են, որ հնարավոր է, որ այս պահին Պուտինը չի ցանկանում խոշոր հաշվով, տապալել Արևմուտքի ծրագրերը, նույնիսկ Հայաստանի հետ կապված: Բայց ո՞վ գիտե, թե ինչ կարող է լինել երկու ամիս անց: Հնարավոր է Արևմուտք-Ռուսաստան առճակատումն էլ ավելի սրվի, և Պուտինը «մեկ գիշերում» Սերժ Սարգսյանից պահանջի` «տապալել» Հայաստան-ԵՄ երկրորդ փաստաթուղթը: Կարո՞ղ է, ընդունա՞կ է դրան Պուտինը` իհարկե: Վստահաբար, նա չի համարի, որ Հայաստանը ստորացնում է, այդպես կպահանջի ռուսական շահը, և նա այդ քայլին կարող է գնալ: Բացի այդ, Ռուսաստան-Արևմուտք հարաբերությունների բարդություններին զուգահեռ, մեղմ ասած` հարթ չեն Արևմուտք-Թուրքիա հարաբերությունները, և չի կարելի բացառել, որ այս եռանկյունու հետ կապված` Ռուսաստան-Հայաստան-Թուրքիա, Մոսկվան ունենա պլաններ: Ինչ-որ բան զիջի` տվյալ դեպքում ՀՀ-ԵՄ համաձայնագրի ստորագրումը, իսկ արդյունքում ստանա Հայաստանի համաձայնությունը չտորպեդահարել Թուրքիայի հնարավոր մուտքը ԵԱՏՄ: Թամար Բագրատունի