Խաղաղության ԱՄՆ-ի պայմանագիր. Ալիևն անգամ մերժեց՝ «Ստեփանակերտ-Բաքու քննարկումների մեխանիզմը»
Ամերիկյան կողմի նախաձեռնությամբ երեկ հեռախոսազրույց են ունեցել Հայաստանի, Ադրբեջանի և Միացյալ Նահանգների արտգործնախարարները։ Ըստ հայկական կողմի, Արարատ Միրզոյանը, Էնթոնի Բլինկենն ու Ջեյհուն Բայրամովը իրենց տեսակետներն են ներկայացրել անցած կիրակի Ժնևում կայացած Միրզոյան-Բայրամով հանդիպման վերաբերյալ:
«Արարատ Միրզոյանը վերահաստատել է Հայաստանի ինքնիշխան տարածքից ադրբեջանական զինուժի դուրսբերման, հայ ռազմագերիների շուտափույթ հայրենադարձման ու հրադադարի ռեժիմի անվերապահ պահպանման անհրաժեշտությունը: Շեշտվել է ուժի կամ ուժի կիրառման սպառնալիքի միջոցով խնդիրների կարգավորման անընդունելիությունը», - հաղորդեց ՀՀ ԱԳՆ-ն:
Ըստ Հայաստանի արտգործնախարարության, նոր ագրեսիաների կանխարգելման համատեքստում ընդգծվել է սահմանային իրավիճակի մշտադիտարկման և վերահսկման միջազգային մեխանիզմների ներդրման կարևորությունը:
Ի դեպ, նշվում է, որ զրուցակիցները մտքեր են փոխանակել ոչ միայն Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագրի մշակման, այլև Ստեփանակերտի և Բաքվի միջև քննարկումների մեխանիզմ ստեղծելու վերաբերյալ: «Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել շարունակել քննարկումները՝ ուղղված Հարավային Կովկասում կայունության և անվտանգության հաստատմանը», - հաղորդում է Հայաստանի արտաքին քաղաքական գերատեսչությունը:
Այսինքն, Արցախի ապագան պետք է որոշվի Ստեփանակերտ-Բաքու ինչ-որ անհասկանալի շփումների, մեխանիզմների շրջանակում: Իսկ զուգահեռ՝ Հայաստանն ու Ադրբեջանն արդեն իսկ սկսում են խաղաղության համաձայնագրի մշակումը:
Միացյալ Նահանգների Պետդեպարտամենտի խոսնակ Նեդ Փրայսի տարածած հաղորդագրության համաձայն՝ «Բլինքենը մեր ԱՄՆ-ի գնահատանքն է արտահայտել դրական քայլերի կապակցությամբ, որ Հայաստանը և Ադրբեջանը ձեռնարկում են կայուն խաղաղության համաձայնության հասնելու ուղղությամբ», «ողջունել է նախարարների հոկտեմբերի 2-ի հանդիպումը՝ որպես կարևոր քայլ առաջ խաղաղության գործընթացում»:
«Պետքարտուղարը ողջունել է ռազմագերիների ազատ արձակումը և վերահաստատել մեր հանձնառությունը՝ օգնելու Հայաստանին և Ադրբեջանին լուծել խնդիրները խաղաղ ճանապարհով, և ընդգծել է, որ դիվանագիտությունը միակ ելքն է ստեղծված իրավիճակից», - ասված է պաշտոնական Վաշինգտոնի հաղորդագրությունում:
Ադրբեջանի արտգործնախարարությունը հաղորդում է, որ Բայրամովը հեռախոսազրույցում հաստատել է Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագիր կնքելու Բաքվի պատրաստակամությունը։ «Սահմանազատման հարցերով երկկողմ հանձնաժողովի հերթական նիստն հոկտեմբերին անցկացնելու կոչը դրական է ընդունվել՝ չսահմանազատված սահմանին լարվածությունը վերացնելու և այդ հարցերը հանձնաժողովի շրջանակում կարգավորելու նպատակով», - ասված է հաղորդագրության մեջ:
Ըստ Ադրբեջանի արտաքին քաղաքական գերատեսչության՝ Բայրամովը նաև ասել է. «Հետհակամարտային շրջանում Բաքուն կշարունակի աշխատել Ադրբեջանի Ղարաբաղի տարածաշրջանում բնակվող հայ բնակչության վերաինտեգրման ուղղությամբ»: Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի փոխանցմամբ՝ հեռախոսազրույցի ընթացքում պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել շարունակել շփումները՝ քննարկվող հարցերի շուրջ առաջընթացի հասնելու համար։
Ու դեռ ընդամենը մի քանի ժամ էր անցել ՀՀ ԱԳՆ-ի հաղորդած լուրից՝ Բլինկենի հետ հեռախոսազրույցի մասին, այսօր արդեն Ադրբեջանի նախագահը պատասխանեց՝ Ստեփանակերտ-Բաքու քննարկումների մեխանիզմների վերաբերյալ լուրերին:
Իլհամ Ալիևը նախ նշել է, որ Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագիրը պետք է հիմնված լինի «միջազգային օրենքի հինգ սկզբունքների վրա»։
Աղդամում այսօր մեկնարկած քաղաքաշինական միջազգային համաժողովում Ալիևը շեշտել է, որ պաշտոնական Բաքուն այդ կետերի մասին հրապարակավ բազմիցս խոսել է, և կրկին թվարկել է դրանք. - «Մասնավորապես, երկու երկրների կողմից տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչում, ապագայում որևէ տարածքային հավակնություններից, ուժի կիրառումից հրաժարում, պետական սահմանների դելիմիտիցիա և հաղորդակցությունների բացում»: Իսկ ինչ վերաբերում է Արցախի հայերին, Ադրբեջանի առաջնորդը կրկին պնդել է՝ «նրանք մեր քաղաքացիներն են, և մենք չենք պատրաստվում որևէ միջազգային խաղացողի հետ քննարկել, թե ինչպես ենք կազմակերպելու նրանց կյանքը մեր տարածքում»։
Այսինքն, Արցախցիների ճակատագիրը մնում Ալիևի ձեռքում և նա բոլորովին չի պատրաստվում այլ կազմակերպություններին զեկուցել, թե ինչպես է պատրաստվում ապահովել արցախցիների անվտանգությունը:
Ահա, և վերջ, ինչպես ասում են...
Ալիևն արդեն բաց ու հստակ ասում է՝ արցախցի չկա, կա «Լեռնային Ղարաբաղի շրջանի բնակիչներ», որոնց կյանքը տնօրինելու են Ադրբեջանի իշխանությունները:
Մետաքսյա Շալունց