Մինչև «ատամները» զինվելով
Ինչպես հայտնի է, Ռուսաստանի և Հայաստանի կառավարությունները ստորագրել էին 200 մլն դոլարի պետական արտահանման վարկային համաձայնագիր` 10 տարի ժամկետով, մինչև 2018 թվականի սկիզբը վճարումների հետաձգմամբ: Վարկը տրամադրվել է ռուսական ռազմական արտադրության մատակարարման համար: Հայաստանը ՌԴ-ից ձեռք է բերում «Սմերչ» համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգի կայաններ և դրանց համար նախատեսված ռազմամթերք, «Игла-С» զենիթա-հրթիռային կայաններ, «Автобаза-М» կատարողական ռադիոտեխնիկական հետախուզության վերգետնյա կայաններ, ТОС-1А ծանր հրանետային համակարգեր տրանսպորտային-լիցքավորող մեքենաներով, 9М113М կառավարվող հրթիռներ, РПГ-26 նռնականետեր, Դրագունովի դիպուկահար հրացաններ, Тигр զրահամեքենաներ, ինժեներական և կապի միջոցներ: Հայտնի է, որ ցանկը կարող է փոխվել Հայաստանի պաշտպանության նախարարության և Ռազմատեխնիկական համագործակցության դաշնային ծառայության միջև փոխադարձ գրավոր համաձայնությամբ: Երեկ նաև հայտնի դարձավ, որ Ադրբեջանը մեծացնում է ռազմական ծախսերը: Ադրբեջանական APA լրատվական գործակալության փոխանցմամբ՝ Ադրբեջանը 2016-ին պաշտպանական ծախսերը կմեծացնի 391 միլիոն մանաթով կամ 21.3 տոկոսով։ Այդ մասին նշված է «2016 թվականին Ադրբեջանի Հանրապետության պետբյուջեի մասին» օրենքում ուղղումներ անելու նախագծում։ Օրինագծում պաշտպանական ծախսերը նախատեսվում են 2 միլիարդ 229 միլիոն մանաթ մակարդակի վրա։ Այդ գումարից 2 միլիարդ 114 միլիոն մանաթը բաժին է ընկնում պաշտպանական ուժերին, մոտ 108.9 միլիոն մանաթը՝ ազգային անվտանգությանը, ավելի 2.4 միլիոն մանաթը՝ պաշտպանության ու անվտանգության ոլորտում հետազոտություններ կատարելուն, 3 միլիոն մանաթը՝ այլ ծախսերի։ 2016-ի համար արդեն իսկ հաստատված բյուջեի նախագծի համաձայն՝ պաշտպանական ծախսերը պետք է կազմեին 1 միլիարդ 838 միլիոն մանաթ։ Դրանից 1 միլիարդ 723 միլիոն մանաթը բաժին է ընկնում պաշտպանական ուժերին, մոտ 108.9 միլիոն մանաթը՝ ազգային անվտանգությանը, ավելի 2.4 միլիոն մանաթը, պաշտպանության ու անվտանգության ոլորտում հետազոտություններ կատարելուն, 3 միլիոն մանաթը՝ այլ ծախսերի։ Փաստորեն փոխվել է միայն պաշտպանական ուժերի համար սահմանված գումարի չափը։ Այն աճել է 391 միլիոն մանաթով։ Հակամարտող երկրների` ռազմական ծախսերի մեծացման, զինտեխնիկայի մատակարարման գործարքները, միանգամայն հասկանալի են: Քանի դեռ չկա խաղաղության պայմանագիր հակամարտողների միջև, կողմերը մշտապես պետք է պատրաստ լինեն հնարավոր պատերազմի: Իրականում, զինվելը ինչ-որ առումով հակառակորդին նաև զսպելու միջոց: Բայց Ղարաբաղյան հակամարտության կողմերի մոտ յուրահատուկ մրցավազք է. Ռուսաստանը այս կողմին է զենք վաճառում, մյուս կողմում են սրտնեղում, այս մեկին է վաճառում` նրանք են վիրավորվում... Արդյունքում, հակամարտությունը համարում են «սառեցված», բայց նա դառնում է ամենաթեժն ու վտանգավորը: Իսկ մյուս կողմից ծաղկում է Մոսկվայի բիզնեսը: Ռուսաստանի կողմից Ադրբեջանին հետևակային մարտական մեքենաների մատակարարումները կավարտվի այս տարվա ընթացքում: Դեռ անցյալ տարի աշնանը ռուսաստանյան մամուլում հրապարակումներ եղան այն մասին, որոնց արդյունքում պարզ էր դառնում, որ ռուս-ադրբեջանական ռազմատեխնիկական համագործակցությունը չի սահմանափակվում 4 միլիարդ դոլարի զենքի վաճառքով: Անցյալ տարվա սկզբին հայտնի դարձավ, որ Ռուսաստանն ավարտում է Т-90С տանկերի փոխադրումներն Ադրբեջան։ Ավելի վաղ էլ հայտնի էր դարձել, որ 2017 -ին ՌԴ-ն կավարտի մեծաքանակ զենքի մատակարարումն Ադրբեջան։ Համապատասխան պայմանագիրը ստորագրվել էր 2010-ին։ ԶԼՄ-ների տեղեկություններով՝ խոսք է գնում երեք գումարտակի համար նախատեսված Т-90С տանկերի և ՀՄՄ-3 (БМП-3) մեքենաների մասին՝ թվով 100 միավոր, ինչպես նաև՝ ինքնագնաց հրետանու, հեռահար հրթիռային կայանների և ծանր հրաձգային կայանների վերաբերյալ: Բացի այդ՝ Ադրբեջանը Ռուսաստանից գնել է վերանորոգման համար նախատեսված ինժեներական մեքենաներ: Մասնագետները նշում են, որ այս փաթեթի գործարքային արժեքը կազմել է 1 միլիարդ դոլար: Ավելի վաղ Russia Arms Expo ցուցահանդեսի ժամանակ Ռուսաստանում ռազմական տեխնիկայի արտահանման և ներկրման հարցերով միակ պետական միջնորդ «Ռոսօբորոնէքսպորտ» ընկերության գլխավոր տնօրենի տեղակալ Իգոր Սևաստյանովն ասել էր, որ ցամաքային զորքերի համար ռուսական տեխնիկայի և սպառազինությունների արտասահմանյան պատվերների ծավալը գերազանցում է 12 միլիարդ դոլարը։ Ռազմավարությունների և տեխնոլոգիաների ուսումնասիրման կենտրոնի տվյալներով՝ Ռուսաստանի կողմից իրականացվող ցամաքային զորքերի տեխնիկայի հիմնական պայմանագրերը վերաբերում են Т-90С տանկերի (Հնդկաստան և Ադրբեջան), БМП-3 (Ադրբեջան և Ինդոնեզիա), ինքնագնաց հրետանային և ծանր կրականետ համակարգերի (Իրաք, Ադրբեջան), ռազմամթերքի (Հնդկաստան, ԱՄԷ), ինժեներային տեխնիկայի (Իրաք), հակատանկային համալիրների (Բահրեյն, Նամիբիա), հրաձգային զենքի մատակարարմանը: Ռուսաստանը, փաստացի, շարունակում է «բալանսավորված» քաղաքականությունը ռազմական ոլորտում: Աշնանը տեղեկություն տարածվեց, որ Ռուսաստանը տարածաշրջանային ՀՕՊ համակարգեր է ստեղծում ՀԱՊԿ իր գործընկերների հետ, այդ թվում՝ Ղազախստանի, Ղրղզստանի, Տաջիկստանի, ինչպես նաև Հայաստանի հետ: Տարածաշրջանային ՀՕՊ համակարգերի ստեղծման նպատակը պահպանության տեղամասում համատեղ հակաօդային պաշտպանություն ապահովելն է: Ներկայում, բացի Հայաստանից, Ռուսաստանը տարածաշրջանային ՀՕՊ համակարգերի վերաբերյալ բանակցություններ է վարում նաև Տաջիկստանի և Ղրղզստանի հետ: Ղազախստանի հետ նման համակարգի ստեղծման պայմանավորվածություն արդեն կա, նախապատրաստվում է դրա օրենսդրական բազան: Իսկ Բելառուսի հետ տարածաշրջանային ՀՕՊ համակարգն արդեն կազմավորված է, այս տարվանից նախատեսվում է այն նշանակել մարտական հերթապահության: Մետաքսյա Շալունց