Էրդողանը Շուշիում խաղաղություն խոստացավ. Տարօրինակ հրավեր՝ Պուտինին
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը տիկնոջ՝ Էմինեի ընկերակցությամբ, և պետական բարձրաստիճան պաշտոնյաների ուղեկցությամբ նախօրեին պաշտոնական այցով ժամանեց Ադրբեջան: Թուրքական պատվիրակությունն ավտոշարասյունով ուղևորվեց Ֆիզուլի, ճանապարհը մոտ 5 ժամ է տևել: Ֆիզուլիում հյուրերին դիմավորեց Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, և երկու երկրների ղեկավարները միասին մեկնել են Շուշի:
Շուշիում ադրբեջանական կողմը զինվորական պատիվներով և պետական արարողակարգով դիմավորեց Էրդողանին, զինվորները շարքով են անցել, պատվո պահակախումբը կատարել է երկու երկրների պետական օրհներգները: Նախօրեին Էրդողանը Բրյուսելում ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի հետ հանդիպումից հետո խոսել է ղարաբաղյան խնդրի մասին, ասելով, թե «արդարությունը Լեռնային Ղարաբաղում՝ թեպետ 30 տարվա ուշացումով, հաղթել է, այժմ բացվել են նոր դարաշրջանի դռները, թշնամությունը կփոխարինվի խաղաղությամբ»:
Շուշիում` քաղաքի վարչակազմի շենքում, Ալիևը և Էրդողանը նախ երկուսով են զրուցել, ապա քննարկումներին միացել են երկու երկրների պատվիրակությունները: Բանակցություններից հետո նախագահները դուրս են եկել շենքից և մոտեցել են բացօթյա հարթակին, որտեղ նախատեսված էր թուրք-ադրբեջանական պայմանագրի ստորագրումը: Փաստաթուղթը կոչվում է՝ «Շուշիի հռչակագիր»:
Փաստաթղթի ստորագրումից հետո Իլհամ Ալիևն ասել է, որ այն բարձրագույն մակարդակի է հասցնում Ադրբեջանի և Թուրքիայի համագործակցությունը: Հռչակագիրը ենթադրում է փոխադարձ ռազմական օգնություն և սերտ համագործակցություն ռազմարդյունաբերության ոլորտում:
«Մեր ստորագրած դաշնակցային համաձայնագիրը ցույց է տալիս մեր հետագա համագործակցության ուղիները, հռչակագրում կարևորվում է փոխգործողությունը միջազգային մակարդակում, էներգետիկ անվտանգության, Հարավային գազային միջանցքի, տնտեսության, առևտրի, մշակույթի, սպորտի բնագավառներում, բայց ես ուզում եմ առանձնացնել երկուսը՝ համագործակցությունը ռազմարդյունաբերության ոլորտում և փոխադարձ ռազմական օգնությունը»,- ասել է Ալիևը: Նա «պատմական մեծ նվաճում է» անվանել դեկլարացիան: Ալիևը խոսել է նաև այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին, ասելով, թե «դա հնարավոր է դարձել ղարաբաղյան պատերազմից հետո ստեղծված աշխարհաքաղաքական նոր իրավիճակի արդյունքում»:
Թուրքիայի նախագահը գովեստով է խոսել Ադրբեջանի հետ «եղբայրական հարաբերությունների» մասին: Նա ասել է, թե նպատակահարմար է առաջ տանել «Վեցի պլատֆորմի» գաղափարը, որը ենթադրում է տարածաշրջանի վեց պետությունների՝ Ռուսաստանի, Վրաստանի, Թուրքիայի, Հայաստանի, Իրանի և Ադրբեջանի համագործակցություն: «Մենք ուզում ենք, որ Հարավային Կովկասը դառնա խաղաղության տարածաշրջան»,- ասել է Էրդողանը, նշելով, որ նույն նպատակն է հետապնդում նաև Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը:
Էրդողանը հայտնել է, որ մոտ ապագայում Թուրքիան հյուպատոսություն կբացի Շուշիում: Փաստաթղթի ստորագրումից հետո ադրբեջանցի և թուրք բարձրաստիճան պաշտոնյաները զբոսնել են Շուշիի թաղամասերով: Այդքանով Շուշիում նրանց ծրագիրն ավարտվել է:
Ուրեմն, Ռուսաստանը Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղապահ առաքելություն է իրականացնում, Էրդողանը, սակայն, որոշել է հրավիրել Ռուսաստանին իրենց հետ տարածաշրջանը «շենացնելու»: Նախորդ անգամներին Թուրքիան «քառյակի» համագործակցության մասին ևս խոսում էր: Բայց, քանի որ նախորդ անգամներին բան դուրս չեկավ՝ հիմա Էրդողանը Շուշիից Պուտինին է հրավիրում տարածաշրջանում խաղաղություն ստեղծել:
Մետաքսյա Շալունց