Էրդողանն ու Ալիևը միասնական սադրանքներ են կազմակերպելու. Ո՞վ է կանխողը
ԱՄՆ նախագահի կողմից ի պատասխան Բայդենի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ ուղերձից հետո Էրդողանն ու Ալիևը քննարկել են համատեղ քայլերը:
«Մեծ եղբորը» օգնության հասած Ալիևի իշխանությունը մեկ օր առաջ հայտարարել էր, թե ԱՄՆ-ը պատմական սխալ կանի, եթե ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը:
Ահա, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հեռախոսով քննարկել են ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի հայտարարությունը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ և դրան ի պատասխան համատեղ քայլերը:
Ի՞նչ քայլեր կարող են ձեռնարկել Էրդողանն ու Ալիևը, որոնք վերջին տարիներին միասին էլ գործում են... Ըստ ամենայնի, Թուրքիան ու Ադրբեջանը առաջիկայում ամերիկյան վարչակազմի քաղաքականությունը կքննադատեն ավելի կոշտ:
«Զրույցի ընթացքում Ալիևը նաև ընդգծել է, որ այդ հայտարարությունը լուրջ հարված է հասցնում տարածաշրջանում համագործակցության հաստատման միտումներին», - նշել է Ադրբեջանի նախագահի ծառայությունը:
Շաբաթը մի քանի անգամ Հայաստանին սպառնացող, Հայաստանին տարածքային պահանջներ ներկայացնող Էրդողանն ու Ալիևը հիմա մի «պատճառ» են գտալ՝ «մուննաթի», այս անգամ բողոքի գրքում Բայդենն է ավելացել:
Այն, ինչ չի կարող ասել Էրդողանը, ասում են թուրքական իշխանության ներկայացուցիչները և նրա կրտսեր եղբայրը: Ապրիլ 23-ին, Ալիևն անգամ հարկ համարեց զգուշացնել ԱՄՆ-ին: «Պատմությունը պետք է պատմաբանները ուսումնասիրեն: Եթե Միացյալ Նահանգները գնա այդ քայլին, Ադրբեջանը վճռականորեն կդատապարտի», - պետական «Ազերթաջ» գործակալությանն ասել է նախագահ Ալիևի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը: Վերջինս հիշեցրել է նաև Իլհամ Ալիևի խոսքերը, թե Թուրքիայի դեմ ձեռնարկված յուրաքանչյուր քայլ դեմ է նաև Ադրբեջանին: «Ուզում ենք հույս ունենալ, որ Միացյալ Նահանգների վարչակազմը նման սխալ չի անի», - ասել է Ադրբեջանի նախագահի օգնականը:
Բայդենի ուղերձից հետո արդեն զայրացած Ալիևը գտավ տարբերակ, թե ինչպես պետք է հայերի ուրախությունը սթափեցնի...
Ադրբեջանի նախագահը հրավիրել է Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի երկրներին ուսումնասիրել Զանգեզուրի տրանսպորտային միջանցքի ստեղծման տարածաշրջանային նախագծի ներուժը: «Ադրբեջանը ցանկանում է տարածաշրջանում ապահովել կայուն խաղաղություն և անվտանգություն: Ադրբեջանը կարևոր ներդրում է կատարել տարածաշրջանային այնպիսի նախագծերում, ինչպիսիք են Արևելք-Արևմուտք, Հյուսիս-Հարավ, Հյուսիս-Արևմուտք նախագծերը: Այս պահին աշխատում ենք Զանգեզուրի տրանսպորտային միջանցքի վրա, որը կդառնա Ադրբեջանի տարածքով Ասիան Եվրոպային կապող Արևելք-Արևմուտք միջանցքի մի մասը»,- ասել է Ալիևը Ասիայի և Խաղաղ օվկիանոսի համար տնտեսական և սոցիալական հանձնաժողովի 77-րդ նստաշրջանում: Ալիևը նշել է, որ այդ միջանցքը հնարավորություն կտա Ադրբեջանին ամրապնդել իր դիրքերը՝ որպես Եվրասիայի տրանսպորտային և լոգիստիկ կենտրոն:
Ցեղասպանության ճանաչմամբ՝ հիմա Էրդողանն ու Ալիևը լրացուցիչ լծակ են ստանում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործունեությանը քննադատել: Եթե մինչ այժմ նրանք Ֆրանսիային էին համարում հայամետ երկիր, հիմա Միացյալ Նահանգներին են ներկայացնելու որպես ոչ կողմնակալ պետություն, հայկական սփյուռքի ազդեցության տակ գտնվող երկիր:
Իսկ ընդհանուր առմամբ, Թուրքիան ու Ադրբեջանը համատեղ ջանքերով կարող են ապագայում խնդիրներ ստեղծել թե՛ ռուս խաղաղապահների համար, թե՛ Արցախում, և՛ թե Հայաստանի սահմաններում: Զգոն պետք է լինել:
Սակայն կարևոր է հարցը՝ Փաշինյանի իշխանությունն ինչպե՞ս է հակազդելու թուրք-ադրբեջանական դաշինքի նոր, հնարավոր հարձակմանը...
Մետաքսյա Շալունց