Թուրքիան ԱՄՆ դաշնակիցն է՝ ընդդեմ ՌԴ-ի ու Չինաստանի. Պուտինի հույսը՝ Էրդողանին իր կողմը քաշելն է

Ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների կտրուկ վատթարացման ֆոնին Մոսկվան հայտարարեց Արևմուտքից կախվածությունը նվազեցնելու անհրաժեշտության մասին և փորձում է էլ ավելի խորացնել հարաբերությունները Պեկինի հետ։ Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը երեկ հայտարարեց, որ Մոսկվան և Պեկինը կարող են նվազեցնել պատժամիջոցների ռիսկերը՝ հրաժարվելով արևմտյան վճարային համակարգերից: Նրա խոսքով՝ հարկ է նաև անցնել ազգային արժույթներով հաշվարկների, այլ ոչ թե օգտվել դոլարից։

Բացի այդ, նախարարը ԱՄՆ-ին մեղադրել է այն բանում, որ նրանք դասական դիվանագիտությունը թողած օգտագործում են բացառապես պատժամիջոցներն այլ երկրների վրա ճնշում գործադրելու համար: «Մեզ պետք է նվազեցնել պատժամիջոցների ռիսկերը, անցում կատարել ազգային արժույթներով հաշվարկներին։ Պետք է հեռու մնալ Արևմուտքի կողմից վերահսկվող միջազգային վճարային համակարգերի օգտագործումից», ասել է Սերգեյ Լավրովը, ով երեկ մեկնել էր Չինաստան:

Լավրովը ասում է, թե Միացյալ Նահանգներն ուզում է ամեն ինչ անել, որպեսզի Ռուսաստանն ու Չինաստանը չզարգանան և կոչ է արել ձևավորել երկրների լայն կոալիցիա, որոնք կարող են հակազդել «պատժամիջոցային դիվանագիտության ապօրինի պրակտիկային»: Ընդ որում, Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականության գերատեսչության ղեկավարը կոչ է անում «նվազեցնել կախվածությունը Արևմուտքից»։
ԱՄՆ դոլարից հրաժարվելու և «Արևմուտքի ազդեցությունը նվազեցնելու» այլ միջոցների թեման պարբերաբար բարձրացվում է ռուս քաղաքական գործիչների կողմից։ Մարտի սկզբին Դաշնային խորհրդի խոսնակ Վալենտինա Մատվիենկոն նշել էր, որ ռուսական տնտեսությունը պետք է նվազեցնի կախվածությունը արտարժույթից, սակայն հավելել էր, թե դոլարը չի վերանա Ռուսաստանում շրջանառությունից: Նույնատիպ հայտարարություն էր արել ավելի վաղ՝ փետրվարին, նաև Ռուսաստանի փոխարտգործնախարար Սերգեյ Ռյաբկովը, հայտարարելով, թե ԱՄՆ ֆինանսական համակարգից Ռուսաստանի մեկուսացմանն ուղղված նոր միջոցների ներդրման անհրաժեշտություն կա։ Սակայն ԱՄՆ-ի արժույթից Ռուսաստանի կախվածությունը նվազեցնելու համար կոնկրետ միջոցներ նա չի նշել։

Փորձագետները գրում են, որ Մոսկվան փորձում է ցույց տալ, թե չի վախենում ամերիկյան պատժամիջոցներից և հասկանալով, որ ուշ թե շուտ Վաշինգտոնը անելու է այնպես, որ Ռուսաստանը չկարողանա օգտվել ամերիկյան և միջազգային ֆինանսական համակարգերից, ինքն էլ հայտարարում է այդ համակարգերից հրաժարվելու ցանկության մասին, սակայն չգիտի՝ ինչպես դա անել։

Ռուս փորձագետները վստահ են, որ ռուս-ամերիկյան հարաբերություններում այսօր առկա ճգնաժամը գնալով միայն խորանալու է: Մինչդեռ Վաշինգտոնը Մոսկվայի մեջ նման հակառակորդ չի տեսնում. Ռուսաստանն այսօր չունի Սովետական Միության հզորությունը, նկատում են ամերիկացիները, բայց դրանից ռուս-ամերիկյան հարաբերությունները, փորձագետների կարծիքով, միայն վատանում են, քանի որ Բայդենը սկսել է նոր քաղաքականություն Ռուսաստանի նկատմամբ, և ճնշումը զանազան պատժամիջոցների տեսքով միայն ուժեղանալու է։

Մոսկվան թե՛ Պեկինի, թե՛ Վաշինգտոնին ընդդիմացող այլ մայրաքաղաքների հետ փորձում է խորացնել համագործակցությունը, այդ թվում՝ ռազմատեխնիկական համագործակցությունը, ԱՄՆ-ի ճնշմանը դիմակայելու համար։

Սակայն ուշագրավն այն է, որ ռուսաստանցի փորձագետներ ահազանգում են, որ Թուրքիան մնալու է Միացյալ Նահանգների հիմնական դաշնակիցներից մեկը Չինաստանի և Ռուսաստանի դեմ սառը պատերազմում, պաշտոնական Մոսկվան, սակայն, դեռևս հավատում է, որ կկարողանա իր կողմ քաշել Անկարային:
Ռուսաստանը և Չինաստանը մերժում են աշխարհաքաղաքական խաղերն ու միակողմանի անօրինական պատժամիջոցները, որոնք ավելի ու ավելի շատ են օգտագործում արևմտյան երկրները, արձանագրում է Լավրովը և նշում, որ Ռուսաստանը հարաբերություններ չունի ԵՄ-ի հետ որպես կազմակերպություն, քանի որ ոչնչացվել է այդ հարաբերությունների ողջ ենթակառուցվածքը: «Մենք մերժում ենք զրոյական արժեքներով աշխարհաքաղաքական խաղերը և մերժում ենք միակողմանի անօրինական պատժամիջոցները, որոնց ավելի շատ են դիմում մեր արևմտյան գործընկերները»,- ասել է Լավրովը Չինաստանի ԱԳ նախարար Վան Իի հետ ասուլիսում:

«Եվրամիության, որպես կազմակերպության, հետ հարաբերություններ մենք չունենք: Այս հարաբերությունների ամբողջ ենթակառուցվածքը ոչնչացվել է Բրյուսելի միակողմանի որոշումներով», - ասել է ՌԴ ԱԳ նախարարը: Նրա խոսքով՝ ԱՄՆ-ը և Եվրոպան դիվանագիտությունը փոխարինում են «բոլորին սեփական կանոնները պարտադրելու քայլերով»: «Եթե Եվրոպան խզել է այդ հարաբերությունները` պարզապես ոչնչացնելով երկար տարիներ ստեղծված բոլոր մեխանիզմները, և մենք որպես գործընկերներ ունենք միայն եվրոպական առանձին երկրներ, որոնք ցանկանում են առաջնորդվել իրենց ազգային շահերով, հավանաբար օբյեկտիվորեն դա հանգեցնում է նրան, որ մեր հարաբերությունները Չինաստանի հետ զարգանում են ավելի արագ, քան այն, ինչ մնացել է եվրոպական երկրների հետ հարաբերություններից: Ես մեկ անգամ ևս ընդգծում եմ, որ Եվրամիության, որպես կազմակերպության հետ, հարաբերություններ գոյություն չունեն»,- նշել է Լավրովը:

Նախարարը ընդգծել է, որ «եթե ինչ-որ ժամանակ Եվրամիությունն իր կողմից նպատակահարմար համարի վերացնել այդ անոմալիան Ռուսաստանի հետ շփումներում», Մոսկվան պատրաստ կլինի հարաբերությունները հարթել հավասարության հիման վրա ՝ ձգտելով շահերի հավասարակշռության որոնման: «Բայց մենք դեռևս փոփոխություններ չունենք արևմտյան ճակատում, Արևելքում մենք ունենք շատ ինտենսիվ օրակարգ, որը տարեցտարի հարստանում է»,-եզրափակել է Լավրովը:

Այսպես, ԵՄ-ի և Ռուսաստանի հարաբերությունները վատթարացան «Նավալնիի գործի» պատճառով: ԵՄ-ն նոր հակառուսական պատժամիջոցներ է սահմանել: ՌԴ արտգործնախարարությունը դրանք անվանել է «փակուղի տանող և անօրինական ճանապարհ» և խոստացել պատասխանել:

Իսկ ԵՄ արտգործնախարարները համաձայնել են Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում պահպանել առկա սկզբունքները, որոնք ենթադրում են համագործակցություն պատժամիջոցների պահպանման պայմաններում մինչև Մինսկի համաձայնագրերի կատարումը, հայտնեց ԵՄ արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության գերագույն ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելը ԵՄ ԱԳՆ խորհրդի նիստից հետո: «Մենք շատ արագ մտքեր ենք փոխանակել Ռուսաստանի վերաբերյալ: Նախարարները Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում վերահաստատել են 5 սկզբունք, դրանք բոլորը մնում են արդիական»,- ասել է նա:

Եվրոպական դիվանագիտության ղեկավարը հավելել է, որ վերջին 6 տարվա ընթացքում Մինսկի համաձայնագրերը լիարժեք չեն իրականացվել։ «Մենք պետք է շարունակենք ձեռք մեկնել Արևելյան գործընկերության մասնակիցներին, Ռուսաստանում քաղաքացիական հասարակությանը: Այս բոլոր սկզբունքները մնում են արդիական»,-ասել է Բորելը:

Մետաքսյա Շալունց