Սրերով պար, 110 մլրդ դոլարի սպառազինման պայմանագիր` Հայաստանը չճանաչած երկրում
Հայաստանը չճանաչող 2 երկրները Հայաստանի անկախության հռչակումից անցել է 25 տարուց ավելի, Հայաստանը՝ որպես միջազգային իրավունքի լիարժեք սուբյեկտ` կայացել է: Բայց կան 2 երկրներ, որոնք չեն ճանաչում Հայաստանի անկախությունը. դրանք են Սաուդյան Արաբիան ու Պակիստանը: Այս երկու իսլամական պետությունները Հայաստանի անկախությունը չճանաչելը բացատրում են ԼՂ հակամարտության կարգավորված չլինելով և Ադրբեջանին այս հարցում ցուցաբերվող աջակցությամբ: Ադրբեջան-Պակիստան բարձր մակարդակի հարաբերությունները գաղտնիք չեն: Ադրբեջանը մեծ ներդրումներ կատարում Պակիստանում: Համագործակցությունն ամենատարբեր ոլորտներում է, մինչև իսկ` ռազմական: Սաուդյան Արաբիայի բարձրաստիճան ներկայացուցիչները բազմիցս հայտարարել են, որ թագավորությունը Հայաստանը չի ճանաչում Ադրբեջանի հանդեպ վերջինիս «օկուպացիոն» քաղաքականության համար և Հայաստանի հետ Էր-Ռիադը որևէ շփում չի ունենա, քանի դեռ վերջինս չի լքել «օկուպացված ադրբեջանական տարածքները»: Նկատենք, սակայն, որ ի տարբերություն Պակիստանի, Սաուդյան Արաբիայի դեպքում կարելի է ասել Հայաստանի և Սաուդյան Արաբիայի միջև գոյություն ունեցող որոշակի կապերի մասին, չնայած դիվանագիտական հարաբերությունների բացակայությանը: Այս մասին վկայում են Հայաստանի և Սաուդյան Արաբիայի միջև ապրանքաշրջանառության ծավալները: Ավելին` Հայաստանն ունի հիանալի հարաբերություններ մի շարք արաբական երկրների հետ: Սաուդյան Արաբիան բռնապետական երկիր է, այնտեղ գործում են ամենատարօրինակ արգելքներ, օրինակ՝ կինը մեքենա վարելու իրավունք չունի: և որպես ծայրահեղ իսլամիստական գաղափարախոսություն ունեցող երկիր, փաստացի, այս իր աջակցությունն է հայտնում Ադրբեջանին: Դոնալդ Թրամփի առաջին շրջագայությունը` Սաուդյան Արաբիայից Այսպես ԱՄՆ առաջնորդն առաջին տիկնոջ` Մելանյայի, դստեր և փեսայի հետ Սաուդյան Արաբիա ժամանեց մայիսի 20-ին: Թրամփը նախագահի պաշտոնում իր առաջին արտասահմանյան ուղևորությունը սկսեց: Առաջին կանգառը Սաուդյան Արաբիան էր: Դեռ Ռոնալդ Ռեյգանից սկսած՝ ԱՄՆ-ի նախագահներն ավանդաբար առաջին հերթին այցելել են հարևան երկրներ՝ Կանադա կամ Մեքսիկա: Թրամփը, փաստորեն, խախտեց այդ ավանդույթը: Փորձագետները նշում էին, որ Թրամփը կփորձի ավելի սերտացնել հարաբերությունները Սաուդիան Արաբիայի հետ, կենտրոնանալով ահաբեկչության դեմ պայքարի ու Իրանին զսպելու հարցերի վրա: Սաուդիան Արաբիայից հետո հաջորդ ուղևորությունը Իսրայելն է: Մերձավոր Արևելքից Թրամփը մեկնելու է Եվրոպա, Վատիկանում` հանդիպելու Հռոմի պապը: ԱՄՆ նախագահի վարչակազմը հույս ունի, որ Թրամփի 8-օրյա շրջագայությունը կնպաստի ԱՄՆ-ի առանցքային դաշնակիցների հետ հարաբերությունների ամրապնդմանը, մասնավորապես, մերձավորարևելյան տարածաշրջանում: Սաուդյան Արաբիայի թագավոր Սալման բին Աբդուլազիզ Ալ-Սաուդին ասել է, որ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի առաջին այցն իր երկիր կամրապնդի երկու երկրների «ռազմավարական համագործակցությունը» և կօգնի բարձրացնել համընդհանուր անվտանգության աստիճանը: Սաուդյան Արաբիայի առաջնորդն այս մասին գրառում էր կատարել «Թվիթեր»-ում: Այցից առաջ արդեն իսկ խոսվում էր, որ ԱՄՆ նախագահի՝ Սաուդյան Արաբիա այցի ընթացքում երկու երկրների միջև միլիարդավոր դոլարների գործարքներ կկնքվեն: Թրամփն Իրանի մեկուսացման կոչ արեց Թրամփը մայիսի 21-ին՝ Սաուդյան Արաբիա կատարած այցի երկրորդ օրը, պատմական ելույթ է ունեցել տասնյակ մահմեդական երկրների առաջնորդների առաջ և կոչ արել Մերձավոր Արևելքում «ազգերի կոալիցիա» կազմել և «արմատախիլ անել ծայրահեղականությունը»: Ռիյադում անցկացվող ահաբեկչության դեմ ուղղված համաժողովում, դիմելով տարածաշրջանի ավելի քան 50 բարձրաստիճան ղեկավարների, Թրամփը խոստացել է «ուժեղացնել Ամերիկայի հին ընկերներին և նոր գործընկերներ փնտրել» հանուն խաղաղության: «Սա տարբեր հավատների, աղանդների և քաղաքակրթությունների պայքար չէ», ասել է ԱՄՆ նախագահը: - «Սա պայքար է բարբարոս հանցագործների միջև, ովքեր ձգտում են ոչնչացնել մարդկային կյանքը, և բոլոր հավատների պարկեշտ մարդկանց միջև, ովքեր ուզում են պաշտպանել այն: Սա պայքար է բարու և չարի միջև», - հավելել է նա: Թրամփը ջերմ ընդունելության է արժանացել Ռիյադում, որտեղ իշխող թագավորական ընտանիքը ողջունել է նրա կոշտ դիրքորոշումը Իրանի՝ Սաուդյան Արաբիայի տարածաշրջանային հակառակորդի նկատմամբ: Համաժողովին մասնակցող Սաուդյան Արաբիայի թագավոր Սալմանը հայտարարել է․ «Իրանի ռեժիմը համաշխարհային ահաբեկչության առաջամարտիկն է»: Իր հերթին՝ ԱՄՆ նախագահը նույնպես քննադատել է պաշտոնական Թեհրանին՝ Սիրիայի նախագահ Բաշար ալ-Ասադին աջակցելու համար: Թրամփը, մասնավորապես, հայտարարել է, որ Իրանի աջակցությունը Ասադին թույլ է տվել «անասելի հանցանքներ» գործել Սիրիայում արդեն 6 տարի շարունակվող պատերազմում: Աշխարհի բոլոր երկրներն ու ժողովուրդները պետք է համատեղ ջանքերով մեկուսացնեն Իրանին այնքան ժամանակ, քանի դեռ այդ երկրի կառավարությունը չի հետապնդի խաղաղ նպատակներ, ասել էր Թրամփը Ռիադում անցկացված Արաբա-իսլամա-ամերիկյան գագաթնաժողովի ժամանակ. «Քանի դեռ իրանական ռեժիմը չի հայտնի մտադրություն՝ լինելու գործընկեր խաղաղության հաստատման համար, բոլոր երկրներն ու ժողովուրդները պետք է համատեղ ջանքերով մեկուսացնեն Իրանին»։ Ջերմ ընդունելությունն ու դրա «պտուղները» ԱՄՆ-ի առևտրի նախարար Ուիլբուր Ռոսսը նիրհել է Էր Ռիադում արաբական երկրների ղեկավարների հետ գագաթնաժողովում նախագահ Դոնալդ Թրամփի ելույթի ժամանակ: Թրամփի ճառը հեռարձակվել է ուղիղ եթերում, որը կազմակերպել էր Սպիտակ տան մամուլի ծառայությունը: Ելույթի եզրափակիչ մասում, երբ նախագահը խոսել է առևտրի կարևորության մասին, տեսախցիկի օբյեկտիվն ուղղվել է նախարար Ռոսսի վրա, որը մի շարքում էր նստած նախագահի դուստր Իվանկայի հետ: Հոլովակում երևում է, որ ամերիկացի նախարարից բացի Թրամփի ելույթի ժամանակ քնել են այլ պաշտոնյաներ ևս: Ի դեպ, ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը և Սաուդիան Արաբիայի արքա Սալման Աբդուլ Ազիզ Ալ Սաուդը պարել են երկրի ազգային պարը` սրերով պարը: Իսկ թե կոնկրետ ինչ արդյունքներ արձանագրվեցին, ապա դրանք խոսուն թվեր են: ԱՄՆ-ն և Սաուդյան Արաբիան 110 մլրդ դոլարի սպառազինման պայմանագիր են կնքել: Միջազգային լրատվամիջոցները հայտնեցին, որ Սաուդյան Արաբիան ԱՄՆ-ից 109.7 մլրդ դոլարի սպառազինում կգնի: Սա ԱՄՆ-ի պատմության մեջ սա զենքի վաճառքի խոշորագույն համաժամանակյա պայմանագիրն է: Գործարքի համաձայն` Սաուդյան թագավորությունը մտադիր է 150 Black Hawk մակնիշի ուղղաթիռ գնել` 6 մլրդ դոլար ընդհանուր արժեքով: Էր Ռիադը մտադիր է գնել նաև տանկեր, հրետանային սարքավորումներ, զինտեխնիկա, առափնյա փրկարար ծառայության նավեր, Patriot և THAAD հակահրթիռային համալիրներ: Մեկ ուշագրավ տեղեկություն ևս, որն ի հայտ եկավ այս օրերին: Սաուդյան Արաբիան և ԱՄԷ-ն 100 մլն դոլար կուղղեն Թրամփի առաջին դստեր՝ Իվանկայի՝ կին ձեռնարկատերերի և փոքր բիզնեսի սեփականատերերի հիմնադրամին։ Այս մասին հայտնում է The Washington Post-ը։ Թրամփի խոսքով՝ նրա դերը կայանում է ԱՄՆ-ում և այլ երկրներում կանանց հնարավորությունների ընդլայնման մեջ։ Նշվում է, որ ներկա պահին ձևավորվող հիմնադրամը նպատակաուղղված կլինի Մերձավոր Արևելքում ֆինանսական օգնությանն ու տնտեսական շուկաներին կանանց հասանելիության դյուրացմանը։ Մետաքսյա Շալունց