Նրանք, ովքեր մերժում են Հայաստանի անկախության 30 տարիների ընթացքում որևէ ձեռքբերում, սնուցում են մի անձի՝ Նիկոլ Փաշինյանի եսասիրությունը

Նրանք, ովքեր մերժում են Հայաստանի անկախության 30 տարիների ընթացքում որևէ ձեռքբերում, սնուցում են մի անձի՝ Նիկոլ Փաշինյանի եսասիրությունը։

Նրանք, ովքեր մերժում են Հայաստանի անկախության վերջին 20 տարիների ձեռքբերումները, սնուցում են մեկ այլ անձի՝ Լևոն Տեր֊Պետրոսյանի եսասիրությունը։

Հայաստանը բազմաթիվ խնդիրներ ունի, դրանցից մեկը եսասիրությունն է (էգոիզմ) որ բերում է եսասեր առաջնորդներ, որոնք հանուն իրենց եսասիրության կարող են ոչնչացնել և մոռացության մատնել այն բոլոր ձեռքբերումները, որոնք իրենց անձին չեն վերաբերում, և այդ ճանապարհին պառակատել ու իրար դեմ հանելով թշանամացնել հասարակության տարբեր խմբեր։

Որտեղի՞ց է գալիս այս եսասիրությունը, Փաշինյանն ասում է, որ իզմերի ժամանակն անցել է։

Իզմը բնորոշում է գաղափարախոսություն։ Գաղափարախոսությունն անձանց միջև համերաշխություն է բերում, գաղափարախոսությունն այն է, որ եսասիրությունը ստորադասում է վերանձնային հավաքական գաղափարին։ Սակայն կա մի իզմ, որը խրախուսում է եսասիրությունը՝ լիբերալիզմը֊ազատականությունը, որ հիմնված է անձնական շահի վրա, իսկ երբ այդ լիբերալիզմը լրիվ «մաքուր» է, չունի այդ անձնական շահը բավարարելու այլ շարժառիթ, քան ես֊ն է, անձնական շահը աշխատում է միայն եսասիրությունը բավարարելու համար, լիբերալիզմը իր տեղը զիջում է մեկ այլ իզմի՝ էգոիզմին։

Հայաստանի անկախությամբ նաև հիմք դրվեց նոր գաղափարախոսության տիրապետությանը՝ լիբերալիզմին՝ ազատականությանը, սոցիալիզմին փոխարինեց նրա հակապատկերը՝ լիբերալիզմ֊էգոիզիմով, որը առաջացնելով անձնական շահի հետևից ընկած հարուստ փոքրաթիվ վերնախավ և աղքատացած զանգվածներ թշվառության մատնեց երկիրը, սակայն մեկ այլ համախմբող գաղափար՝ Արցախի ազատագրության գաղափարը որոշ չափով զսպիչ դեր խաղաց «մաքուր» ազատականության վրա, և հենց այդ գաղափարն էր և նրանով անհանգստությունը, որ 1998֊ին իշխանությունից հեռացրեց «մաքուր» ազատականներին, և Հայաստանը մղեց որոշ զարգացման։

Նրանք կարող են հանրությանը մոլորեցնել 1998֊ից ի վեր տնետեսական աճի, աղքատության նվազման տվյալները մոռացության մատնելով, սակայն դժվար է քողարկել դրանց նյութական արտահայտությունները՝ Դավթաշենի կամուրջը, Օդանավակայանի նոր շենքը, Դիլիջանի թունելը, Թումոն, Աղետի գոտու նոր թաղամասերը և այլն, և մանավանդ Երևանի ժամանցային կյանքը՝ ռեստորաններ, սրճարաններ, որտեղ սիրում է նստել քաղաքացիական հասրակության ողջ ներկապնակը։

Հայրենասիրությունն է նաև եսասիրությունը ճնշում, և ստիպում նկատել նաև այն ձեռքբերումները, որոնք սեփական ես֊ի հետ չեն առնչվում, ավելին կապվում են անձանց հետ, որոնք այդ ես֊ին թշնամին են։ Այն գործիչների ու նրանց հետևորդների մոլագար մերժումը այն տարիների, որոնք իրենց հետ կապված չեն, ցույց է տալիս, որ եսասիրությունը ճնշում, թույլ չի տալիս հայրենասիրությանը նկատել ձեռքբերումներ։

Այդ շրջանակները ծաղրում են նաև հայրենասիրությունը, «Անտարես» հրատրակչությունը մրցույթ էր հայտարարել՝ «Հայրենասիրությունը սրիկաների վերջին հանգրվանն է» թեմայով։ Այս խոսքը 18֊րդ դարի անգլիացի բանաստեղծ Սեմուել Ջոնսոնն է ասել։ Պատկերացնենք Անգլիական կայսրությունը, ուր ասում էին՝ արևը մայր չի մտնում, և այդ կայսրության մեջ «հայրենասիրություն» հասկացությունը ինչ իմաստ կարող էր ունել՝ իհարկե, նվաճողական։ Ահա՝ ինչ է անում լիբերալիզմը, հակակայսերական գաղափարներն ու արտահայտությունները վերցնում (ինչպես նաև անարխիզմը, որը որպես պետության մերժում մեծ կայսրություններում է առաջացել), տեղադրում է ինքնապաշտպանության դատապարտված փոքր ժողովուրդների վրա, որ քայքայի համախմբող վերջին գաղափարը՝ հայրենասիրությունը։

Վահան Իշխանյանի ֆեյսբուքյան էջից