«Փսիխոզի» պատճառները
Փետրվարի 25-ին ժամը 3-ի և 4-ի սահմաններում շփման գծի միանգամից երկու` հարավարևելյան (Մարտունի) և արևելյան (Ակնա) ուղղություններով Ադրբեջանն օգտագործելով ականազերծման համապատասխան տեխնիկա և հատուկ միջոցներ, ձեռնարկել էր հարձակման փորձ: Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանության նախարարության մամուլի ծառայության փոխանցմամբ՝ Պաշտպանության բանակի առաջապահ ստորաբաժանումները, նաև շնորհիվ տեսադիտարկման սարքավորումների, երկու ուղղություններում էլ ժամանակին հավաստանշել են ադրբեջանական ստորաբաժանումների առաջխաղացումը և կորուստներ պատճառելով հետ շպրտել ելման դիրքեր: «Բանակի առաջապահ ուժերի պատասխան գործողությունների արդյունքում հակառակորդը տվել է զոհեր և վիրավորներ: Մի քանի դիակ գտնվում է չեզոք գոտում: Հայկական կողմը զոհեր ու վիրավորներ չունի», - ասվում էր հաղորդագրությունում։ Միևնույն ժամանակ, ՊԲ համապատասխան կառույցների կողմից տրամադրված հավաստի տվյալների համաձայն՝ արևելյան ուղղությամբ նկատվում է հակառակորդի կենդանի ուժի և զինտեխնիկայի տեղաշարժեր, հաղորդում էր Լեռնային Ղարաբաղի ռազմական գերատեսչությունը։ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը հաստատեց տեղի ունեցած ծանր մարտերը և ադրբեջանական կողմի կորուստները։ Սակայն Ադրբեջանի ռազմական գերատեսչությունը պնդում էր, թե իբր հայկական կողմն է հարձակման փորձ ձեռնարկել՝ Մարտունի-Ֆիզուլի ուղղությամբ «շահեկան դիրքեր գրավելու համար»։ Ի պատասխան ադրբեջանական մեղադրանքների` Լեռնային Ղարաբաղի ռազմական գերատեսչությունը հայտարարում է՝ սա իրականության հետ որևէ աղերս չունի, միաժամանակ հարցնելով․ «Ի՞նչպես կարող է պաշտպանվող կողմը զոհեր թողնել չեզոք գոտում»: Նկատենք, որ ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին լարվածության հնարավոր աճի մասին անցած վերջերս երկու անգամ խոսեց Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը: Անցած շաբաթ օրը՝ Երկրապահ կամավորականների միության համագումարին, իսկ երկուշաբթի՝ պաշտպանության նախարարություն այցի ժամանակ Ս.Սարգսյանը հայտարարեց, որ Հայաստանում խորհրդարանական ընտրությունների շրջանում Ադրբեջանը կարող է նոր սադրանքների դիմել: ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները երեկ հանդես են եկել հայտարարությամբ փետրվարի 25-ի վաղ առավոտյան ղարաբաղյան հակամարտության Շփման գծում մարդկային զոհերի պատճառ դարձած նոր բախումների վերաբերյալ: Նրանք կոչ են արել կողմերին՝ Շփման գծին մոտեցված ծանր զինտեխնիկան պահել իրենց այժմյան դիրքերում և` «թույլ տալ դուրս բերել զոհվածների մարմինները, ինչպես պայմանավորվել են նախօրեին՝ ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի միջնորդությամբ»: Համանախագահները նաև կողմերին հիշեցնում են ուժի կիրառումից զերծ մնալու իրենց պարտավորվածությունների մասին: Սահմանային լարվածության պատճառներից մեկն, անշուշտ, կարող է լինել Ղարաբաղում Սահմանադրական հանրաքվեին, հարյուրից ավելի օտարերկրացիների, Եվրախորհրդարանի պատգամավորների, ԱՄՆ-ի, Եվրոպական բազմաթիվ երկրների, Ռուսաստանի և այլ պետությունների ներկայացուցիչների այցելությունն Արցախ: Սրանք Ալիևին հիստերիայի հասցնելու կոնկրետ պատճառներ են, ու որքան էլ Ալիևը հարստացնի Արցախ այցելած օտարերկրացիների «սև ցուցակը», միևնույն է, ակնհայտ է, որ նույնիսկ հարյուրավոր մարդանց այցելությունը Արցախ` ԼՂՀ-ի միջազգային ճանաչման թեկուզ փոքր, բայց հաստատուն քայլեր են: Այս ամենին պետք է հայկական կողմից պետական քաղաքականություն տարվի: Վաղուց ժամանակն է հասունացել, որ որպեսզի պաշտոնական Երևանն աշխատի միջազգային հանրության հետ` ԼՂՀ միջազգային ճանաչման ուղղությամբ: Վերջին տարիները վկայեցին, որ Ալիևը բանակցող չէ, նա ստանձնած որևէ պարտավորություն չի իրագործվում, նա ապակառուցողական դիրքորոշման տակ վարում է` դիվերսիաների ու ագրեսիայի քաղաքականությունն ու միջազգային հանրությանը շանտաժի ենթարկելու մարտավարությունը: Այս պայմաններում` այլ բան, քան ԼՂՀ միջազգային ճանաչմանը հասնելն է` չկա: Ցավոք, նաև այս դեպքում երաշխավորված չենք պատերազմից հավանականությունից, որն օր-օրի ավելի է մեծանում, սակայն, եթե պատերազմի հավանականությունն այսպես, թե այնպես մեծ է, ուրեմն առավել անհրաժեշտ է շարժվել հենց միջազգային ճանաչման ուղղությամբ: Տեղում դոփելը` ոչ բանակցություն, ոչ խաղաղություն վիճակով, ժամանակի ընթացքում ավելի կթուլացնի հայկական կողմի դիրքերը: Իսկ ապրիլյան պատերազմից հետո, առայժմ, հայկական կողմն ունի որոշակի դիրքային առավելություն: Թամար Բագրատունի