Ժամադրավայրը` Բաքու. Մոսկվայի ու Վաշինգտոնի կանգառն ու ԼՂ խնդիրը
Hayeli.am-ը դեռ երեկ հայտնել էր, որ Բաքվում կայանալու է ԱՄՆ զինված ուժերի շտաբների ղեկավարների միացյալ կոմիտեի ղեկավար Ջոզեֆ Դանֆորդի և Ռուսաստանի գլխավոր շտաբի ղեկավար Վալերի Գերասիմովի հանդիպումը: Այն, ըստ The New York Times-ի` կազմակերպելը հեշտ չի եղել: Ամերիկացի պաշտոնյաների խոսքով՝ ռուսական կողմն առաջարկել է գեներալ Դանֆորդին հանդիպման համար ժամանել Ռուսաստան կամ Բելառուս, սակայն Պենտագոնը նախընտրել է հանդիպումը կազմակերպել Արևմտյան Եվրոպայում: Սակայն Արևմտյան Եվրոպայում, այնուամենայնիվ, հանդիպում կազմակերպելը հնարավոր չի եղել, քանի որ Գերասիմովը գտնվում է Եվրամիության պատժամիջոցների տակ, և նրա մուտքը եվրոպական տարածք արգելված է՝ Ուկրաինայի հակամարտությունում ունեցած իր դերի պատճառով: Այդ պատճառով, ի վերջո, որպես հանդիպման համար չեզոք վայր է ընտրվել Բաքուն, գրել էր The New York Times թերթը: Նշվում է, որ Դանֆորդը և Գերասիմովը նախկինում իրար հետ խոսել են հեռախոսով, և սա նրանց առաջին հանդիպումն է լինելու: ԱՄՆ-ն սառեցրել է Ռուսաստանի հետ ռազմական երկկողմանի կապերը 2014թ. գարնանը՝ ուկրաինական ճգնաժամի ֆոնին։ Վերջին անգամ Ռուսաստանի գլխավոր շտաբի ղեկավարը և ԱՄՆ շտաբների ղեկավարների կոմիտեի նախագահը հանդիպել են Բրյուսելում 2014 թվականի հունվարի վերջին: Երեկ այս հանդիպման նախաշեմին Ռուսաստանի պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն հայտարարեց, որ ռուսական կողմը պատրաստ է բարելավել կապերը Պենտագոնի հետ, սակայն ավելացրել է, թե «Ռուսաստանի հետ ուժի դիրքերից երկխոսություն վարելու փորձերն ապարդյուն կլինեն»: Նա արձագանքել է Միացյալ Նահանգների պաշտպանության նախարար Ջեյմս Մատիսի նախօրեին արած հայտարարությանն այն մասին, որ Ռուսաստանի հետ գործ ունենալիս հարկ է կոշտ լինել: Այսպիսով, Շոյգուն Պենտագոնից բացատրություն է պահանջում՝ կապված վերջինիս կողմից Ռուսաստանի հետ ուժի դիրքերից խոսելու վերաբերյալ արված ԱՄՆ պաշտոնյայի հայտարարության հետ: «Այսօր Բաքվում Ռուսաստանի ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետ, բանակի գեներալ Վալերի Գերասիմովի և նրա ամերիկացի գործընկեր Ջոզեֆ Դենֆորդի հանդիպմանը բացատրություն ենք ակնկալում Պենտագոնի դիրքորոշման վերաբերյալ», ասել է Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարը: «Մենք պատրաստ ենք վերականգնել համագործակցությունը Պենտագոնի հետ: Բայց Ռուսաստանի նկատմամբ ուժի դիրքերից երկխոսություն վարելու փորձերը անհեռանկար են»,- ասել է Շոյգուն: Ինչևէ, անկախ ռուս-ամերիկյան բանակցությունների տարբեր «հանգամանքներից» անկախ` Բաքվում ռուս-ամերիկյան բանակցություններն ուշագրավ էին աշխարհագրական առումով: Իսկ աշխարհագրությունը նաև հուշում է ղարաբաղյան խնդրի առնչությամբ ճշգրտումների անհրաժեշտությունը: Չի կարելի միանշանակ պնդել, որ Ջոզեֆ Դանֆորդի և Վալերի Գերասիմովի հանդիպմանը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործընթացը քննարկված կլինի, սակայն չի կարելի բացառել, որ ղարաբաղյան հնարավոր սրացումը և դրա տարածաշրջանային նշանակությանը, ընդհանուր` տարածաշրջանային առումով անդրադարձ կարող էր լինել: Այսօր Հարվային Կովկասը Ռուսաստանին ամբողջությամբ հանձնելը, հազիվ թե Վաշինգտոնին դուր գա: Դա ամենևին չի նշանակում, որ Վաշինգտոնը կխանգարի ռուս-ադրբեջանական, հայ-ռուսական, և նույնիսկ Վրաստանի ուղղությամբ տարվող Մոսկվայի քաղաքականությունը: Սակայն պարզ է նաև, որ ԱՄՆ-ը ամենևին էլ հակված չի լինել զիջել Մոսկվային շատ հարցերում, այդ թվում և` Հարավային Կովկասին առնչվող հարցերում, մասնավորապես` ԼՂ խնդրում: Արդեն հայտնի է, որ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը առանձին հանդիպումներ է ունեցել Բաքվում գտնվող ՌԴ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետ Վալերի Գերասիմովի և ԱՄՆ ԶՈՒ շտաբերի պետերի միավորված կոմիտեի նախագահ Ջոզեֆ Դանֆորդի հետ: Վալերի Գերասիմովին Բաքվում ընդունել են Ադրբեջանի իր գործընկեր Նաջմեդդին Սադիքովը և այդ երկրի պաշպանության նախարար Զաքիր Հասանովը: Բանակցությունների ընթացքում քննարկվել են երկու գերատեսչությունների միջև ռազմական համագործակցության ընթացիկ վիճակը և հեռանկարները: Բացի այդ, ադրբեջանական գործակալությունների փոխանցմամբ Հասանովը հանդիպել է նաև ԱՄՆ ԶՈՒ շտաբերի պետերի միավորված կոմիտեի նախագահ, գեներալ Ջոզեֆ Դանֆորդի հետ: Բանակցությունների ընթացքում քննարկվել են երկկողմ ռազմական համագործակցությանն առնչվող հարցեր: Թամար Բագրատունի