Մոսկվայի վերջին խոսքին սպասելիս. ռուս-ադրբեջանական բանակցություններ
Ռուսական կողմի նախաձեռնությամբ Ադրբեջանի արտգործնախարար Էլմար Մամեդյարովը մեկնել է Մոսկվա։ Այցի շրջանակներում Մամեդյարովը կհանդիպի Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի հետ։ Կողմերը կքննարկեն ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման հարցերը։ Ադրբեջանի ԱԳՆ մամուլի ծառայության ղեկավար Հիքմեթ Հաջիևը նշել է, որ հանդիպման շրջանակում սպասվում է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման քննարկում Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի գագաթաժողովների արդյունքներով։ Հաջիևի խոսքով՝ հանդիպումը ծրագրված է եղել դեռևս դեկտեմբերին: Մինչ Մամեդյարովը մեկնեց Մոսկվա Լավրովին հանդիպելու` հերթական անգամ հոխորտացել է Ալիևը: Նա հայտարարել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի «ապագա կարգավիճակի որոշումը հնարավոր է միայն միասնական Ադրբեջանի կազմում»։ «Հակամարտության կարգավորումը կայանում է դրանում»։ Ալիևի համոզմամբ՝ Ադրբեջանն այսօր «ուժեղ պետություն է», որը «կառուցել է սեփական անկախ կյանքը», և դա արել է «առանց որևէ մեկի օգնության», «առանց որևէ մեկի փեշը բռնելու»։ Ադրբեջանի նախագահի պնդմամբ՝ այսօր Հայաստանը որպես անկախ պետություն «աշխարհի քարտեզի վրա է զուտ պաշտոնապես», մինչդեռ իրականում «կախյալ պետություն է», որն «ունակ չէ ինքնուրույն որոշել սեփական ապագան»։ Հայաստանի համար նման իրավիճակից ելքը, ըստ ադրբեջանցի ղեկավարի, «հարևանների հետ հարաբերությունների վերականգնումն է» և «օկուպացիայի դադարեցումը»։ Հիշեցնենք, որ 2015թ․հոկտեմբերին ռուսաստանյան «Ռոսիա սեգոդնյա» մեդիախմբի գլխավոր տնօրեն Դմիտրի Կիսելևին տված հարցազրույցում Ալիևն ասել էր, որ Ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացում «հնարավոր է փոխզիջում․ ԼՂ-ն ապագայում, պայմանավորվածության դեպքում, կարող է լինել ինքնավար հանրապետություն»։ «Մենք երբեք չենք համաձայնի Լեռնային Ղարաբաղին անկախություն տրամադրել,- ասել էր Ադրբեջանի նախագահը։ Սակայն կարող է լինել փոխզիջում տեղական ինքնակառավարման հարցերում․ ապագայում, եթե պայմանավորվենք, այն կարող է լինել ինքնավար հանրապետություն»։ Այսպես, հերթական ռուս-ադրբեջանական բանակցություններից առաջ Ալիևը ներկայացնում է Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման իր դիրքորոշումը` պետք է վերականգնել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, Ադրբեջանը թույլ չի տա իր տարածքում ստեղծել հայկական երկրորդ պետություն և Լեռնային Ղարաբաղին երբեք չի տրվի անկախություն։ Օրեր առաջ Հայաստանի իշխանամերձ շրջանակները ադրբեջանցի լրագրողի տված հարցից ու Լավրովի պատասխանից մեծ ոգևորություն էին ապրել` առանց հիմնավորելու և հասկանալու այդ պատասխանի խորքերը: Մոսկվան Բաքվի հետ իր փոխհարաբերություններում այսօր որևէ հարցում ի վնաս Ադրբեջանի քայլ չի արել: Այն որ բոլորը խաղաղ կարգավորման մասին են բարձրաձայնում` դրանից ոչինչ չի փոխվում, առավել ևս Ռուսաստանի` դեպքում: Մոսկվան ավելին է անում` նա շարունակում է զինել Ադրբեջանին, հետևաբար` ի՞նչ նշանակություն ունի, թե Լավրովն օրը քանի անգամ է կարևորում խաղաղ բանակցությունները, որոնք տապալելու համար Ադրբեջանին որևէ քննադատական խոսք չի ասում: Լավրով-Մամեդյարով հանդիպումը և դրանում հնարավոր արդյունքները մոտ ապագայում կարող են կոնկրետ դրսևորում ունենալ ԼՂ պրոցեսի վրա: Հայաստանը մտնում է նախընտրական շրջան, իսկ դա նշանակում է, որ գոնե իշխանությունն այս շրջանում խուսափելու է բանակցություններից: Իսկ սա իր հերթին վտանգավոր վիճակ է` ռազմական գործողությունների սրման տեսանկյունից: Մոսկվան ուշ-ուշով հետևում է հայաստանյան պրոցեսին` ղարաբաղյան պրոցեսը տաք պահելով Բաքվի հետ քննարկումներում: Խոշոր հաշվով թե՛ ղարաբաղյան բանակցությունների վերականգնումը, թե՛ դրա վերջնական տապալումը կախված է Մոսկվայի մեկ խոսքից: Բաքուն անհամբերությամբ սպասում է այդ վերջին խոսքին... Թամար Բագրատունի