Ռիսկեր ու բորբոքված «կրքեր»` Հայաստանի շուրջ
Արևմուտքի պատասխանը` Ռուսաստանին Եվրամիությունը երեկ ևս վեց ամսով երկարաձգեց Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցները՝ Ուկրաինայի նկատմամբ ագրեսիա ցուցաբերելու համար: Պատժամիջոցները Ռուսաստանի դեմ կգործեն մինչև 2017թ. հուլիսի 31-ը: ԵՄ խորհրդի տարածած հաղորդագրության մեջ Եվրամիության ներկայացուցիչները նշել են, որ արևմտյան երկրների առաջնորդները պատժամիջոցների երկարաձգումը կապում են Մինսկի համաձայնագրի իրականացման հետ: «Դեկտեմբերի 15-ին Եվրամիության խորհրդի նիստում գնահատելով «Մինսկի համաձայնագրի» իրականացումը՝ ԵՄ պետությունների և կառավարությունների ղեկավարները ճանապարհ բացեցին ևս 6 ամսով՝ մինչև 2017թ. հուլիսի 31-ը, պատժամիջոցները երկարաձգելու համար»,- ասվում է փաստաթղթում: Հիշեցնենք, Ռուսաստանի դեմ տնտեսական պատժամիջոցները սահմանվել են 2014թ. օգոստոսի 1-ից, 2016թ. սեպտեմբերից դրանք ընդլայնվեցին, իսկ այժմ էլ կրկին երկարաձգվեցին: Արևմուտքը, փաստացի, Պուտինին հասկացնել է տալիս, որ հակված չէ զիջել: 2017-ն, այսպիսով, կարող է էլ ավելի բարդ առճակատման տարի դառնալ Արևմուտք-Ռուսաստան հարաբերությունների համար: Ինչպիսին կլինեն ԱՄՆ-ՌԴ հարաբերությունները, թերևս, տարեսկզբին ավելի հստակ կլինի: Սակայն Հայաստանի ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանի տնտեսական վիճակի պահպանումն ուղղակիորեն ազդում է նաև Հայաստանի տնտեսական իրավիճակի վրա: ԱՄՆ-ը 10 տարով երկարաձգեց Իրանի դեմ պատժամիջոցները Իր հերթին ԱՄՆ-ը 10 տարով երկարաձգեց Իրանի դեմ պատժամիջոցների մասին օրենքը։ Փաստաթուղթն ուժի մեջ է մտել հինգշաբթի կեսգիշերին։ ԱՄՆ-ի օրենսդրության համաձայն՝ նախագահ Բարաք Օբաման պետք է կամ ստորագրեր կամ չընդուներ հակաիրանական պատժամիջոցները երկարաձգելու մասին օրինագիծը, որն ավելի վաղ ընդունել էր ԱՄՆ Կոնգրեսը։ Սակայն Օբաման ոչ մի քայլ չի ձեռնարկել, ուստի փաստաթուղթն ավտոմատ կերպով օրենքի ուժ է ձեռք բերել՝ հաղորդում է գործակալությունը։ Իրանի դեմ ամերիկյան պատժամիջոցների երկարաձգումը չի ազդի միջուկային համաձայնագրի վրա, Միացյալ Նահանգները նախկինի պես հակված է համաձայնագրով ձեռք բերված պայմանավորվածությունները կատարելուն, վստահեցնում է ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերիի հայտարարության մեջ։ «Իրանի դեմ պատժամիջոցների մասին օրենքի երկարաձգումը որևէ կերպ չի ազդի երկրի դեմ պատժամիջոցային ռեժիմի թուլացման վրա և չի խոչընդոտի կոմերցիոն ընկերություններին գործարքներ իրականացնել իրանական կողմի հետ», պարզաբանել է Ջոն Քերին։ Նա նաև նշել է, որ ԱՄՆ վարչակազմը նախկինի պես կունենա անհրաժեշտ լիազորությունները՝ պատժամիջոցները հետագայում չեղարկելու համար, եթե Իրանը կատարի միջուկային համաձայնագրով ստանձնած պարտավորվածությունները։ «Իրանի հետ միջուկային համաձայնագիրը շարունակում է մնալ ԱՄՆ-ի, նրա դաշնակիցների և գործընկերների կարևոր ռազմավարական նպատակը», ասում է Քերին։ Մինչդեռ Ռոհանին խոստացել է ԱՄՆ-ի կողմից միջուկային գործարքի խախտմանը պատասխանել ատոմային ռեակտորով նավեր արտադրելով: Իրանի նախագահը Իրանի Ատոմային էներգիայի կազմակերպության ղեկավար Ալի Աքբար Սալեհիին հանձնարարել է ձեռնամուխ լինել միջուկային ուժով նավերի մշակման աշխատանքներին՝ ի պատասխան ԱՄՆ-ի կողմից միջուկային գործարքի խախտման։ Ռոհանին ԱՄՆ-ի այդ պահվածքը որակել է 2015-ին Իրանի ու Արևմուտքի միջև ստորագրված և 2016-ի հունվարին ուժի մեջ մտած միջուկային գործարքի խախտում։ Նա ընդգծել է, որ Իրանի Ատոմային էներգիայի կազմակերպությանը հանձնարարել է աշխատանքներ սկսել ծովային նավերի համար միջուկային ուժ ունեցող սարքերի և վառելանյութի արտադրության ուղղությամբ։ Իրանի դերը տարածաշրջանում էլ ավելի է մեծանում Վաղը Իրանի նախագահ Հասան Ռուհանին կայցելի Հայաստան: Մեկօրյա այցի ընթացքում Հասան Ռուհանին կհանդիպի ՀՀ նախագահի հետ և կքննարկի երկկողմ հարաբերությունների զարգացումը։ Նաև երկու երկրների գործարարները կմասնակցեն առևտրային կապերի քննարկմանը։ Հաջորդ կանգառը կլինի Ղազախստանի մայրաքաղաք Աստանան, որտեղ Ռուհանին կհանդիպի երկրի նախագահի հետ և նրա հետ մամլո ասուլիսով հանդես կգա։ Մեկօրյա այցի ընթացքում երկու երկրների նախագահները ծրագրում են մի քանի փաստաթուղթ ստորագրել երկկողմ հարաբերությունների ընդլայնման վերաբերյալ։ Այնուհետև՝ դեկտեմբերի 22-ին, Իրանի նախագահը կուղևորվի Ղրղզստանի մայրաքաղաք Բիշքեկ։ Արդեն հայտնի է, որ 2017 թվականի հունվարին Ռոհանին կարող է Ռուսաստան այցելել։ Նրա այցը տեղի կունենա մոտ մեկ ամիս անց։ Կան տեղեկություններ, որ դեկտեմբերին Մոսկվա է մեկնելու Իրանի արտգործնախարար Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆը՝ նախապատրաստելու համար Ռոհանիի այցը Ռուսաստան։ Ռուսաստանի և Իրանի հարաբերությունները վերջին երկու տարում հասել են զարգացման աննախադեպ մակարդակի, հույս կա, որ 2017թ․համաձայնագիր կստորագրվի Եվրասիական տնտեսական միության հետ, հայտնել է ՌԴ-ում Իրանի դեսպան Մեհդի Սանաին։ «Թեհրանը լուրջ բանակցություն է վարում Եվրասիական միության հետ, հույս կա, որ համագործակցության մասին համաձայնագիրը կստորագրվի 2017 թվականին»,-ասել է Սանաին՝ Մոսկվայում Երրորդ ամենամյա ֆորումում։ Նրա խոսքով՝ Իրանի և Ռուսաստանի միջև ռազմավարական համագործակցության մակարդակն այժմ աննախադեպ է վերջին 500 տարիների ընթացքում։ Նշենք նաև, որ այսօր նախատեսվում է Ռուսաստանի, Իրանի և Թուրքիայի ԱԳՆ ղեկավարների՝ Սիրիայում իրավիճակին նվիրված հանդիպումը: Այս պայմանավորվածությունը ձեռք է բերվել ՌԴ ԱԳՆ ղեկավար Սերգեյ Լավրովի և նրա իրանցի գործընկեր Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆի հեռախոսազրույցում: Մետաքսյա Շալունց