ԼՂ հարցում Բաքվի ու Անկարայի «փրկօղակը»
Թուրքիայի վարչապետ Բինալի Յըլդըրըմի Ռուսաստան կատարած այցի արդյունքներով Թուրքիան ու Ռուսաստանը պայմանավորվել են Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանն ուղղված ջանքերի ակտիվացման շուրջ։ Այդ մասին լրատվամիջոցի հետ զրույցում հայտարարել է Թուրքիա-Ռուսաստան միջխորհրդարանական բարեկամության խմբի ղեկավար Ռեջաի Բերբերը։ Նրա խոսքերով՝ Ղարաբաղյան հակամարտությունն ի սկզբանե եղել է ոչ միայն Ադրբեջանի, այլև՝ Թուրքիայի խնդիրը. «Անկասկած է, որ այդ խնդրի լուծումը կհանգեցնի տարածաշրջանի կայունությանն ու նրա քաղաքացիների բարեկեցության մեծացմանը։ Թուրքիան ցանկանում է լավ հարաբերություններ ունենալ Հայաստանի հետ, ինչպիսին որ Թուրքիայի ու Վրաստանի հարաբերություններն են։ Սակայն Երևանի ու Անկարայի լավ հարաբերությունների ուղին անցնում է Ղարաբաղով»։ Բերբերը հավելել է, որ Յըլդըրըմի այցի ընթացքում քննարկվել են նաև Ռուսաստան-Թուրքիա-Ադրբեջան համագործակցության եռակողմ ձևաչափի և, մասնավորապես միջխորհրդարանական բարեկամության եռակողմ խմբի ստեղծման մանրամասները։ Այսպես, ռուս-թուրքական հերթական բանակցություններում՝ քննարկվել է ԼՂ խնդիրը: Կարելի է ասել, որ պաշտոնական Անկարայից հնչել է հավաստիացում: Իհարկե, Մոսկվան չի հերքի, որ նման բան տեղի չի ունեցել, ինչը կփաստի, որ ռուս-թուրքական բանակցություններում այդ հարցն իսկապես քննարկվել է: Ուշագրավ է, թե ինչ պայմաններում է քննարկվել այդ թեման, երբ, ըստ էության ղարաբաղյան բանակցային գործընթացը գտնվում է փակուղում: Այսինքն` Թուրքիան ու Ադրբեջանը «փրկօղակ» են տեսնում Ռուսաստանին: Ադրբեջանի դիրքորոշումը օրեցօր կոշտանում է, միջնորդ երկրները Հայաստանի ու Ադրբեջանի նախագահներին կոչ են անում «ճկունություն ցուցաբերեն և վերադառնան բանակցությունների սեղանի մոտ»։ Բայց Բաքուն շարունակում է կոշտ հռետորաբանությունը` հայտարարելով, որ ոչ միայն «Ղարաբաղն է իրենը, այլ նաև Հայաստանը», մեծացնում է սպառազինությունների ծավալը։ Եվ այս պայմաններում, պարզ է, որ բարդանում է դիվանագիտական ուղին: Այս իրավիճակը վտանգավոր է նրանով, որ այս ամենին զուգահեռ Ադրբեջանը զուգահեռ Հայաստանին կշարունակի մեղադրել բանակցային գործընթացում փակուղային իրավիճակ ստեղծելու համար: Ահա, այս վտանգավոր փուլում, Անկարան, ցույց է տալիս, որ «խաղում» է Մոսկվայի հետ Ղարաբաղի հարցում` հույս չդնելով մյուս միջնորդների վրա: Նրանց տրամաբանությունը պարզ է` ով, եթե ոչ Պուտինը կարող է Հայաստանից իրենց համար «ցանկալի» զիջումները կորզել: Ստեղծված իրավիճակը բավական վտանգավոր է, որովհետև, եթե ռուս-թուրքական սրված հարաբերությունների պայմաններում Անկարան հույս չէր կարող դնել Մոսկվայի աջակցության վրա, ապա հիմա կրկին իրավիճակը փոխվեց: Անկարայի հայտարարությունները` Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանն ուղղված ջանքերի ակտիվացման շուրջ Ռուսաստանի օգնությամբ, նշանակում են, որ ամեն ինչ նորից է սկսվում: Ըստ ամենայնի հայկական կողմը որոշակի ճնշումների է ենթարկվելու ապագայում: Մետաքսյա Շալունց