Նոր կառավարության «քաջությունը»
«Գնումների մասին» ՀՀ նոր օրենքը հանձնվեց ԱԺ-ի քննարկմանը։ Նախագիծը մշակվել է նոր կառավարության կողմից: Ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը, ներկայացնելով նախագիծն, ասաց, որ այն մեծ քայլով առաջ է գործող օրենսդրությունից: Բարձրացվում է գնումների գործընթացի թափանցիկությունը և հաշվետվողականությունը: Նախարարը ներկայացրեց հիմնական փոփոխությունները, որոնք նախատեսվում է իրականացնել: «Նվազեցվում են գնումների կատարման ձեւերը` գնման յոթ ձեւի փոխարեն սահմանվում է չորս ձեւ, ինչը նպատակաուղղված է գնման ձեւերի ընտրության պարզեցմանը: Ներդրվող գնման ձեւերն են էլեկտրոնային աճուրդ, գնանշման հարցում, մրցույթ եւ գնումներ մեկ անձից», նշեց Արամյանը ու շարունակեց մանրամասնել, որ էլեկտրոնային աճուրդի միջոցով ձեռքբերվող ապրանքների, աշխատանքների եւ ծառայությունների ցուցակը կհաստատի ՀՀ կառավարությունը, իսկ հայտերի ներկայացման համար մասնակիցներին կտրվի մինչեւ 70 մլն. դրամը չգերազանցող գնումների դեպքում առնվազն 7, իսկ գերազանցելու դեպքում` առնվազն 15 օրացուցային օր ժամանակ: Վարդան Արամյանը նշեց, որ կարևոր դրույթ է ներառվել նախագծում, որը վերաբերում է գնումների բողոքարկման ինստիտուտին: Այդ ինստիտուտը պետք է լինի անկախ, որպեսզի կայացված որոշումները լինեն անկախ: «Մենք այսօր ունենք Գնումների աջակցման կենտրոն, որը կատարում է երկու ֆունկցիա՝ մի կողմից ծառայություն է մատուցում երկու կողմին էլ, մյուս կողմից հանդիսանում է որպես քարտուղարություն, երբ որ բողոք է լինում: Ընդ որում, բողոքարկման խորհուրդը, որը կազմված է պետական մարմինների ու ՀԿ-ների ներկայացուցիչներից, հիմնականում հիմնվում է այն նյութերի վրա, որը պատրաստում է Գնումների աջակցման կենտրոնը: Այստեղ առաջանում է կոնֆլիկտ, շահերի հետ կապված բախում է լինում, և խեղվում է իրավիճակը: Որպեսզի մենք ազատվենք այս իրավիճակից, ստեղծվում է նոր ինստիտուտ, որն ամբողջովին անկախ է լինելու»։ Պարզվում է՝ ստեղծվելու է երեք անձից բաղկացած գնումների բողոքարկման խորհուրդ: Այսուհետ գնումներին չեն կարող մասնակցել երկու-երեք ընկերություններ, որոնք իրար հետ փոխկապակցված կլինեն: «Այսօր չկա իրավակարգավորում՝ պարզելու մրցույթը կայացել է, թե ոչ: Թվում է, թե մասնակցել է մի քանի ընկերություն, դրանցից մեկը հաղթող է ճանաչվել: Բայց եթե չկա իրավակարգավորում, որը կսահմանի, որ չեն կարող մեկ գնմանը մասնակցել մի քանի կազմակերպություններ, որոնք միմյանց հետ փոխկապակցված են, քանի որ արհեսատական մրցույթ է լինում: Հետևաբար, ըստ նախարարի, այս փոփոխություններով փորձելու են սահմանափակել արհեստական մրցույթի հնարավորությունը»: «Նախագիծը մի քայլ առաջ է, բայց սողանցքները լիարժեքորեն փակ չեն»,- իր ելույթում նկատեց ՕԵԿ խմբակցության ղեկավար Հեղինե Բիշարյանը։Նա հիշեց Վերահսկիչ պալատի աղմկահարույց զեկույցները ու նշեց, որ զեկույցների հետ կառավարությունը պարտավոր է հաշվի նստելու. «Դա այն փաստաթուղթն է ներկայացնում, թե ինչպես են պետական համակարգերն օգտագործել մեր փողերը, մեկը լավ է օգտագործել, մեկը գողացել է, մեկը թալանել է, մեկը խախտում է արել։ Վերահսկիչ պալատի բոլոր դիտողությունների մեջ տարիներ շարունակ կարմիր գծի նման անցել են գնումները։ Նույնիսկ մինչև 2014 թվականն ամբողջ գնումների վերաբերյալ կա բացասական գնահատական»։Հ. Բիշարյանի համար անհասկանալի է, թե ինչու է ստեղծվելու մի կառույց, որտեղ պետք է 3-4 հոգի բարձր աշխատավարձով աշխատեն և փորձեն գնումների բողոքարկման ընթացքը վերահսկել կամ պարզաբանել, քանի որ բոլորը գիտեն՝ որտեղ է թալանը, այդ խախտումները։«Դուք ասացիք, որ արդար գնագոյացման համակարգ ձևավորելու համար գործիքներ եք դնում, բայց այդ գործիքները կարող են աշխատել միայն նորմալ շուկայական տնտեսության պայմաններում: Դուք չե՞ք տեսնում, որ մեր իրականության մեջ առկա շուկայական տնտեսությունը շեղված է դասական կանոններից, ու այն գործիքները, որ ներդրում եք, կարող են հակառակ արդյունքն ունենալ», իր հերթին հետաքրքրվեց ԲՀԿ-ական Միքայել Մելքումյանը։ «Ես կարծում եմ՝ մեր թիմը բավականին մեծ քաջություն է ունեցել, որ նմանատիպ համարձակ քայլի գնա ու պետական գնումների համակարգը տանի թափանցիկության»,- հակադարձեց Արամյանը մանրամասնելով.« Սա քայլ առաջ է: Սրանք իրավական խաղի կանոններն են, բայց բացի սրանից՝ պետք է նաև կիրարկման մեխանիզմ լինի, որն էլեկտրոնային համակարգն է: Էլեկտրոնային տիրույթում ֆիրման չի կարող տեսնել, թե բացի իրենից՝ էլ ով է մասնակցել այդ մրցույթին: Ընդ որում, ո՞ր դեպքում է, երբ Վարդան Արամյանը կարող է այնպես անել, որ իր ցանկացած ֆիրման միայնակ մնա. երբ թղթով բերեն իրենց առաջարկը, ու ես մերժեմ այն ընդունել: Իսկ էլեկտրոնային հարթությունում ես չեմ կարող դա անել, և անկախ իմ կամքից՝ կարող է հայտնվել 3-4-10 ֆիրմա»։ Նախագծի քննարկումն ու ընդունումը ամենայն հավանականությամբ կշարունակվի ԱԺ արտահերթ նստաշրջանին, որը կլինի հաջորդ շաբաթվա ընթացքում։ Անի Սահակյան