Ճակատագրի բարեհաճության և նոր սկանդալի սպասումներ
Armtimes.com-ը հարցազրույց է հրապարակել OCCRP-ի (Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման նախագիծ) տարածաշրջանային խմբագիր Դեյվ Բլոսսի հետ: Այս նախագիծը հայ հասարկությանը առավել հայտնի դարձավ այս տարվա ապրիլին: Քառօրյա պատերազմի ավարտից մի քանի օր անց հանրային ուշադրության կենտրոնում հայտնվեց պանամական օֆշորի սկանդալը, որին հաջորդեց ԴԱՀԿ այն ժամանակվա պետ Միհրան Պողոսյանի հրաժարականը: Հետք-ի հրապարակումից հանրությունը տեղակացավ արդարադատության գեներալ-մայոր Միհրան Պողոսյանի օֆշորային ընկերությունների և շվեյցարական բանկերում ունեցած հաշիվների մասին: Սա խոշորածավալ միջազգային սկանդալ էր, քանի որ OCCRP-ի նախագիծը գաղտնազերծում էր տարբեր երկրների պաշտոնյաների օֆշորային հաշիվները, որոնց մեջ հայտնվել էին նաև մոտ երկու տասնյակից ավելի ՀՀ քաղաքացիներ: Պանամայի փաստաթղթերի գաղտանեզրծումից առայժմ հայտնի է միայան Միհրան Պողոսյանի պատմությունը, սակայն այդ փաստաթղթերի և տվյալների ուսումնասիրությունը Հետաքննող լրագրողների միջազգային կոնսորցիումի կողմից դեռ շարունակում է և առաջիկայում լինելու են նոր բացահայոտւմներ: Ըստ Դեյվ Բլոսսի՝ առաջիկայում հետաքրքիր բացահայտում է սպասվում Վրաստանի Փոթիի նավահանգստի հետ կապված, որտեղ ևս շոշափվում են Հայաստանի հետ կապված որոշ հարցեր: Պարզվում է՝ նավահանգստի բաժնեմասերի 49%-ը պատկանում է ՌԴ պետական «Ռոսնեֆտ» ընկերությանը, լուրջ դերակատարում ունի նաև Ադրբեջանը՝ ի դեմս Ալիևների ընտանիքի: Դեյվ Բլոսսի հարցազրույցի ամենուշագրավ հատվածը սակայն վերաբերում է պանամական օֆշորի բացահայտման սկզբնաղբյուրին: Հայտնի է, որ օֆշորային փաստաթղթերը գաղտնի են, դրանք պատկերավոր ասած պահվում են 7 փակի տակ: Լրագրողի հարցին, ինչպե՞ս ստացվեց, որ OCCRP-ի նախագիծը սկսեց ուսումնասիրել Պանամայի փաստաթղթերը, տարածաշրջանային խմբագիրը պատասխանել է. « Մի պատմություն կար, որ իբր մի կին, որ աշխատել է օֆշորային գոտիներում գործող իրավաբանական գրասենյակում, այնտեղից դուրս է հանել այդ փաստաթղթերը: Չգիտեմ` որքանով է դա իրականությանը համապատասխանում, բայց երկու փորձառու գերմանացի լրագրողներ սկսեցին այս պատմությունը հետազոտել, սակայն հասկացան, որ ծավալը շատ մեծ է, ուստի բարդ է այն ուսումնասիրել ինքնուրույն: Այնուհետեւ նրանք սկսեցին համագործակցել Հետաքննող լրագրողների միջազգային կոնսորցիումի հետ: Սակայն այս կոնսորցիումի կարողություններն էլ բավական չէին այդ փաստաթղթերն ուսումնասիրելու համար: Եվ նրանք սկսեցին կապ հաստատել ողջ աշխարում տարբեր հետաքննող լրագրողների ու լրագրողական կազմակերպությունների հետ: Այս կերպ նրանք գտան OCCRP-ի նախագիծը եւ սկսեցին համագործակցել: Ուստի, ես՝ Վրաստանում, Հայաստանում՝ Քրիստինեն (Աղալարյան) (Հետք-ի թղթակից), Ադրբեջանի մասը եւս ուսումնասիրում էին Վրաստանից, սկսեցինք զբաղվել այդ փաստաթղթերով: Անցած սեպտեմբերին ես գնացի Մյունխեն եւ նրանք ցույց տվեցին, թե ինչպես կարող են այդ փաստաթղթերը դառնալ հասանելի մեզ համար: Պետք էր մուտք ունենալ այդ համակարգ, հատուկ գաղտնաբառեր եւ այլն: Եկա այստեղ եւ «Հետքի» Էդիկ Բաղդասարյանին ու Քրիստինե Աղալարյանին ցույց տվեցի, թե ինչպես դա անել: Այնուհետեւ մենք, պարզապես, սկսեցինք հերթով բացել եւ նայել այդ փաստաթղթերը»,- պատմել է Դեյվ Բլոսսին: Կոնկրետ Հայաստանի մասին շուրջ 4000 փաստաթուղթ է հայտնաբերվել, Ադրբեջանի մասին կրկնակի ավել՝ 8 հազար: Հայաստանում գտնվել է Միհրան Պողոսյանի, Վրաստանում Բիձինա Իվանիշվիլիի, իսկ Ադրբեջանում Ալիեւների ընտանիքի անդամների անունները: «Շուրջ 4-5 ամիս առաջ մենք գիտեինք, թե երբ պետք է հրապարակենք այդ պատմությունները, որ օրը, որ ժամին: Դա արդեն պայմանավորված էր: Դա ապրիլի 3-ն էր, ժամը 10:00-ն: Հենց այդ ժամանակ բոլորն աշխարհում պետք է սկսեին հրապարակել պատրաստված պատմությունները»,- ասել է Դեյվ Բլոսսին: Ամեն դեպքում՝ ինչ-որ կնոջ կողմից օֆշորային փաստաթղթերը իրավաբանական գրասենյակից դուրս հանելու վարկածը արկածային ֆիլմ է հիշեցնում, որի իսկությանը հավատալը մի տեսակ դժվար է: Ի՞նչ շահագրռությամբ է այդ կինը նման քայլի գնացել և ինչու անձամբ չի խորացել իր <<թռցրած>> փաստաթղթերի բովնադակության մեջ. չէ՞ որ դրանք նրան ևս կարող էին մեծ գումարներ բերել: Իսկ գուցե սա հորինած պատմությու՞ն է, քողարկելու համար իրական սկզբնաղբյուրը: OCCRP-ի տարածաշրջանային խմբագիր Դեյվ Բլոսսի հետ հարցազրույցն այս տեսանկյունից չափազանց ուշագրավ է: Հայաստանյան բարձարստիճան պաշտոնյաները, ովքեր ներքուստ գիտեն, որ իերնց անունները ևս կարող են բացահայտվել, հիմա սրտատարոփ սպասում են նոր սկանդալի հրապրակմանն ու սեփական ճակատագրի բարեհաճությանը: Կարինե Սարիբեկյան