Դիվանագիտական սկանդալին համարժեք
Սենսացիոն, ավելի ճիշտ` սկանդալային իրադարձություն է տեղի ունեցել օրերս, մի քայլ, որը հայ-ռուսական հարաբերությունները յուրովի են բացահայտում` առաջ բերելով նորանոր հարցեր: Ռուսաստանի իշխանությունները երկրից արտաքսել են ՀՀ քաղաքացի, «Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության» վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Ստեփան Գրիգորյանին, թույլ չտալով նրան դուրս գալ Մոսկվայի «Շերեմետևո» օդակայանի տարածքից: ՌԴ-ից արտաքսված Ստեփան Գրիգորյանը 1995-2000թթ. աշխատել է Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունում, Ռուսաստանում ՀՀ դեսպանությունում դիվանագիտական բարձր պաշտոն է զբաղեցրել, զուգահեռաբար հանդիսացել է ՀՀ ներկայացուցիչը ՀԱՊԿ-ում: Զբաղեցրել է նաև արտաքին գործերի նախարարի խորհրդականի պաշտոնը: Իր արտաքսման մասին Գրիգորյանը նամակով տեղեկացրել է Գյումրիի «Ասպարեզ» ակումբի նախագահ Լևոն Բարսեղյանին: Նամակում Գրիգորյանը նշել է, որ օգոստոսի 30-ին, առավոտյան ժամը 8-ին, ժամանել է «Շերեմետևո» օդակայան, որտեղից էլ պետք է ուղևորվեր ՌԴ մայրաքաղաք՝ այցելելու հոր՝ Մոսկվայում գտնվող շիրիմին: Սակայն, օդակայանում նրան ռուս սահմանապահները կանգնեցրել են՝ տեղեկացնելով, որ Գրիգորյանի մուտքը Ռուսաստան արգելված է մինչև 2030 թվականը: Վերլուծաբանին ներկայացվել է ՌԴ «Ելքի և մուտքի կարգի վերաբերյալ» օրենքը, որն անդրադառնում է օտարերկրացիների՝ քրեական և այլ կարգի խախտումներ պարունակող գործողություններին: «Այդ ամենն ինձ հետ որևէ առնչություն չունի, քանի որ վերջին 20 տարում ես Ռուսաստանում որևէ գործունեություն չեմ ծավալել»,- Բարսեղյանին ուղղված իր նամակում գրել է Ստեփան Գրիգորյանը, ընդգծելով՝ իր դեպքում էական է եղել միայն օրենքի այն կետը, որը վերաբերում է այն օտարերկրացիների արտաքսմանը, ովքեր համագործակցում են Ռուսաստանում անցանկալի համարվող միջազգային կազմակերպությունների հետ: «Ոչ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ իմ ղեկավարած՝ «Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության» կենտրոնն ակտիվորեն համագործակցում է եվրոպական հասարակական կազմակերպությունների, կենտրոնների, ժողովրդավարական ֆոնդերի հետ: Ակնհայտ է, որ Ռուսաստանի իշխանությունների որոշումը քաղաքական դրդապատճառներ ուներ: Հայտնի է, որ Ռուսաստանը ցանկանում է Հայաստանում նույնպես ճնշել քաղաքացիական հասարակության անկախ ինստիտուտների գործունեությունը»,- նամակում նշել է Ստեփան Գրիգորյանը՝ շեշտելով, որ «Շերեմետևո» օդակայանում գտնվելու ընթացքում իր ձեռքից վերցրել են անձնագիրն ու զրկել են ազատ տեղաշարժվելու հնարավորությունից: Ստեփան Գրիգորյանն իր նամակում տեղեկացրել է, թե արդեն իսկ դիմել է Հայաստանի արտգործնախարարությանը՝ իր իրավունքները պաշտպանելու պահանջով: «Մի քանի օր կսպասեմ պատասխանի, որից հետո ինքս գործողություններ կիրականացնեմ՝ իմ ոտնահարված իրավունքները պաշտպանելու համար »,- իր նամակն այսպես է եզրափակել Ռուսաստանից արտաքսված հայ քաղաքագետը: Հայաստանի արտգործնախարարությունից «Ազատության» ընդամենը փոխանցել են, որ զբաղվում են այս հարցով: Դրանով զբաղվում է նաև Ռուսաստանում Հայաստանի դեսպանությունը: «Ազատության» հետ զրույցում դեսպանության խոսնակ Լևոն Թորգոմյանն արձագանքելով դիտարկմանը՝ հնարավոր է, որ Ստեփան Գրիգորյանի արտաքսումը քաղաքական դրդապատճառներ ունի, ինչպես կարծում է հենց ինքը՝ Գրիգորյանը, ասել է՝ երբ ունենան լրացուցիչ տեղեկություններ, այդ ժամանակ էլ կհայտարարեն, թե ինչով է պայմանավորված ՌԴ իշխանությունների որոշումը: Փաստորեն, Ռուսաստանի իշխանություններն անցանկալի անձ են հայտարարել Գրիգորյանին, հաշվի առնելով ՌԴ-ի արտաքին քաղաքականությանն ուղղված նրա քննադատությունները: Հավանաբար, Ռուսաստանն արդեն «սև ցուցակ» ունի, որում Հայաստանի նաև այլ քաղաքացիներ էլ կան՝ նրանք, ովքեր քննադատում են ՌԴ իշխանություններին: Ընդ որում, Ստեփան Գրիգորյանին չի կարելի այնպիսի գործիչ համարել, որն անխնա է քննադատում ՌԴ-ին, ընդհակառակը` նա չափավոր էր քննադատում Ռուսաստանի վարած արտաքին քաղաքականությունը: Հետևաբար, կարելի է ենթադրել, թե ՌԴ-ն ՀՀ քաղաքացիների քանի հոգանոց ցանկ ունի, որոնք ավելի կոշտ են քննադատում Կրեմլին: Կարելի է նաև ենթադրել, որ առաջիկայում ՌԴ-ի իշխանություններն ավելի կոշտ մեթոդների կդիմեն: Դե, ինչ, փաստորեն, Հայաստանի ոչ ցանկալի քաղաքացիների ցուցակ ունի մեկ պաշտոնական Բաքուն` Հայաստանի հակառակորդը, մեկ էլ` Մոսկվան: Սա խիստ ուշագրավ իրավիճակ է, որովհետև, եթե մի դեպքում Հայաստանի ու Արցախի թշնամին է, մյուս դեպքում` ռազմավարական դաշնակիցն է: Մոսկվան, փաստացի, հաշվեհարդար է տեսնում` ահաբեկման աննախադեպ միջոցներով: Սա իր հերթին ենթադրում է, որ Հայաստանի ռազմավարական դաշնակիցը կրկին Հայաստանից ինչ-որ մի հարցում դժգոհ է ու անցել է պատժիչ գործողությունների... Թամար Բագրատունի