Ռուսական ցինիզմը` Ղարաբաղի հանձնման ու Հայաստանի ոչնչացման ֆոնին
Օգոստոսի 10-ին կայացած Սարգսյան-Պուտին հանդիպումը, որն առավելապես նմանվեց «գալչկայի» համար անցկացված մի հանդիպման, ուղեկցվեց ռուսական քարոզչամեքենայի կողմից հստակ ուղերձներով: Ոչ միայն Թուրքիայի իշխանությունները ցույց տվեցին իրենց ախորժակը` Ղարաբաղի հարցում` ռուս-թուրքական բանակցությունների հիմքում, այլև ռուսները: Վլադիմիր Պուտինի հետ ունեցած երեկվա հանդիպումը որոշիչ էր Սերժ Սարգսյանի քաղաքական ճակատագրի համար: Նման արձանագրում է անում ռուսաստանյան gazeta.ru պարբերականը՝ «Սերժ Սարգսյանը Մոսկվա էր եկել՝ կարգավիճակի հետևից» վերնագրով ծավալուն հոդվածում: Հանդիպումը Սարգսյանի համար շատ կարևոր էր հատկապես հիմա․ բոլորովին վերջերս նա ճնշել էր իշխանությունների դեմ զինված ապստամբությունը, գրում է հոդվածագիրն ու շարունակում՝ սրանք առաջին բանակցություններն էին Հայաստանի ներքաղաքական սուր ճգնաժամից հետո, որը քիչ էր մնում վերածվեր ռազմական հակամարտության։ Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրն առանցքային է Սարգսյանի քաղաքական ապագայի համար և հենց դրա հետ էին կապված հուլիսյան անկարգությունները Հայաստանում, նկատում է gazeta.ru-ն՝ հիշեցնելով, որ զինված խումբը պահանջում էր Սերժ Սարգսյանի հրաժարականը, «այդ թվում՝ նաև ղարաբաղյան խնդրի շուրջ ստեղծված իրավիճակի պատճառով»: Ու չնայած Սերժ Սարգսյանն այդ իրադրությունում հաղթել է, նա իր դիրքերը մասամբ է միայն ամրապնդել, գրում է ռուսական պարբերականը՝ ընդգծելով հանգամանքը, որ Պուտինի հետ հանդիպմանը հաջորդած մամլո ասուլիսին ՌԴ ղեկավարն իր աջակցությունը հայտնեց Սարգսյանին՝ «Սասնա ծռեր»-ի հարցում: Իսկ ռուս ազգայնական Ալեքսանդր Դուգինն ավելի անկեղծ էր ու կոնկրետ... Ռուսական Царьград հեռուստաընկերության Директива Дугина հաղորդման հեղինակ Դուգինը անդրադարձել է Մոսկվայում տեղի ունեցած Պուտին-Սարգսյան հանդիպմանը՝ բացահայտելով հայ-ռուսական հարաբերությունների «նրբությունները»: Ըստ armtimes.com-ի` Դուգինի խոսքով, Հայաստանը, լինելով մահմեդականներով շրջապատված քրիստոնեական երկիր՝ գտնվում է Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո. «Ռուսաստանը, որպես համաշխարհային քրիստոնեական տերություն, ավանդաբար հայերին դիտարկում է որպես իր պաշտպանության տակ գտնվողների: Առանց Ռուսաստանի ոչ ոք հայ ժողովրդին, որպես քրիստոնեական հասարակության, անվտանգության և նույնիսկ գոյության երաշխիքներ չի կարող տալ»: Ըստ նրա, սակայն, սա չի նշանակում, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում Մոսկվան պետք է միշտ հետևի Երևանին, այլ հակառակը՝ փոքրը պետք է հարմարվի մեծի վարած քաղաքականությանը: Դուգինի խոսքով՝ ինչքան էլ սերտ լինեն հայ-ռուսական հարաբերությունները, դրանք չպետք է ազդեն Մոսկվա-Բաքու կամ Մոսկվա-Անկարա առանցքների վրա: Ըստ նրա` Հայաստանը, ի տարբերություն Ռուսաստանի, չունի աշխարհաքաղաքական նկրտումներ, ուստի պետք է հասկանա Ռուսաստանի քաղաքականությունը ադրբեջանցիների նկատմամբ, որոնք «ռուսների եղբայրներն են, ռուսական աշխարհի մի մասը»: Դուգինի խոսքով, Ռուսաստանի բարեկամությունը Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ բնական է, իսկ Հայաստանում կան ամերիկամետ ուժեր, որոնք փորձում են այդ հողի վրա ատելություն սերմանել Ռուսաստանի նկատմամբ: Ռուսական հեռուստաընկերության վերլուծաբանի կարծիքով, «դա «զուգահեռ պետության» ձեռքի գործն է, որը Թուրքիային վերջերս փորձել է հեղաշրջում գործել», իսկ, ըստ Դուգինի, բոլոր հեղաշրջումները և «գունավոր հեղափոխությունները» նախագծվում են Վաշինգտոնում: Փիլիսոփայի խոսքով, սակայն, Հայաստանի «պատասխանատու քաղաքական» գործիչները պետք է ավելի մասշտաբային մտածեն և համաձայնվեն Ղարաբաղյան կարգավորման «Լավրովի պլանին»: Ահա, Դուգինը ներկայացնում է իրավիճակից դուրս գալու ելքը. Հայաստանը պետք է Ադրբեջանին հանձնի «հինգ շրջանները»՝ չպահանջելով դրա դիմաց «չափից դուրս բարձր և անիրական գին»: Որպես գլխավոր գին, սակայն, նա համարում է Ռուսաստանի կողմից հայերի անվտանգության և կյանքի երաշխավորումն է: Դուգինը իր հաղորդման մեջ ասում է նաև, որ եթե հայերը իրենց ռուս եղբայրներին փոխեն «ամերիկացի տերերի հետ», ապա դա ինքնասպանություն կլինի նրանց համար: Ռուսական ցինիզմն, ինչպես տեսնում ենք, սահմաններ չունի: Պուտինը Սերժ Սարգսյանին շնորհավորում է՝ ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցությունից հետո երկրի «ՀՆԱ-ի` 10 տոկոսով աճի կապակցությամբ», ապա հայտարարում, թե «Հայաստանը Ռուսաստանի ռազմավարական գործընկերն է Հարավային Կովկասում»: Սա իսկապես զավեշտ է, եթե չասենք ցինիզմ մի երկրի հասարակության նկատմամբ, որի աչքի առջև երկիրն օր-օրի աղքատանում է` առավելապես Ռուսաստանի ազդեցության տակ գտնվելու պատճառով: Ռուսաստանի ճնշման տակ Սերժ Սարգսյանը մի գիշերում հրաժարվեց ԵՄ Ասոցացման համաձայնագրից, որի ստորագրման վրա երեքուկես տարի աշխատել էին եվրոպացիների հետ, իսկ դրա ստորագրումը թույլ կտար Հայաստանի տնտեսության և առևտրային հարաբերությունների կանոնակարգում` եվրոպական չափանիշներին համապատասխան արտադրության զարգացում Հայաստանում: Ի՞նչ ունենք այսօր: ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցումը բացի տնտեսական խնդիրներից, ուրիշ որևէ խնդրի չի հանգեցրել: Իսկ հայ-ռուսական հարաբերությունները վաղուց են հեռացել են միջպետական բնույթից։ Ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններն այսօր ավելի բարձր մակարդակի վրա են, քան վերջին տարիներին Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերությունները: Մի փաստ միայն: 200 միլիոն դոլարի վարկով զենքի վաճառքի ծրագիրն այդպես էլ չի իրագործվում Մոսկվայի հետ: Սա է ռազմավարական դաշնակի՞ցը... Փոխարենը Մոսկվան Ադրբեջանի հետ արդեն մի քանի միլիարդ դոլարների ռազմատեխնիկական գործակցության համաձայնագրեր են իրականացնում ու դեռ շարունակվում է իրագործվել: Տնտեսական ի՞նչ աճի մասին կարող է խոսք լինել, եթե Ռուսաստանի ձեռքում են Հայաստանի ռազմավարական բոլոր օբյեկտները և դրանք որևէ զարգացում չեն ապահովել մեկ տասնյակ տարուց ավելի: Ռուսաստանը Հայաստանը մեկուսացրել է և այսօր էլ շարունակում է մեկուսացնել` Իրանի հետ ներգրավելով տարբեր ծրագրերում, մինչդեռ Հայաստանը զրկված է Իրանի հետ երկաթուղու գործարկումից, գազի մատակարարման շահավետ գործարքներ կնքելու հնարավորությունից, որովհետև այդ ոլորտները պատկանում են ռուսական կողմին: Ինչ վերաբերվում է Դուգինի բերանով Հայաստանին ու Ղարաբաղին զիջումների կոչ անելուն` տարածքների հանձնելու պահանջով, ապա այստեղ էլ, ցավոք, տարօրինակ ոչինչ չկա: Թուրքիայի և Ադրբեջանի «պոչը» բռնած մեր «ռազմավարական դաշնակիցը» փայլում է իր ողջ «հմայքով»... Մեզ ուրիշ թշնամի հարկավոր չի, եթե նման «ռազմավարական դաշնակից» ունենք: Թամար Բագրատունի