Միայն աղոթքը մեզ չի փրկի
Նշանակալի իրադարձություն էր Հռոմի Ֆրանցիսկոս Պապի այցի օրերին Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորմանն անդրադարձը: Էջմիածնում ստորագրած համատեղ հռչակագրով Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Բ-ն և Հռոմի Ֆրանցիսկոս Պապն անընդունելի համարեցին կրոնական արժեքների արմատական դրսևորումները՝ ատելության, խտրականության ու բռնության տարածումն արդարացնելու համար: «Ավելին, կրոնական տարբերությունների հանդեպ հարգանքն անհրաժեշտ պայման է էթնիկ ու կրոնական տարբեր համայնքների խաղաղ համակեցության համար: Եվ հենց քրիստոնյա լինելով է, որ մենք կոչված ենք խաղաղության ու հաշտության ուղիներ փնտրելու և իրագործելու: Այս իմաստով մենք հուսով ենք, որ Լեռնային Ղարաբաղին վերաբերող հարցերը կգտնեն խաղաղ լուծում»: Գարեգին Բ-ի և Ֆրանցիսկոս Պապի ստորագրած փաստաթղթում խոսվեց նաև Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցող «անթիվ անհամար անմեղ մարդկանց սպանությունների, էթնիկ, տնտեսական, քաղաքական և կրոնական հիմքերի վրա զարգացող շարունակական բնույթի հակամարտություններով թելադրված տեղահանումների կամ պարտադրված ցավալի ու անորոշ աքսորների» մասին: «Մենք ընդունում ենք այն, ինչն արդեն իսկ արվում է, բայց պնդում ենք, որ ավելին պետք է արվի քաղաքական առաջնորդների և միջազգային կառույցների կողմից, որպեսզի ապահովված լինի բոլորի՝ խաղաղության և անվտանգության մեջ ապրելու իրավունքը, պաշտպանված լինի օրենքի գերակայությունը, կրոնական և էթնիկ փոքրամասնությունների պաշտպանությունը, կանխված լինեն մարդկային թրաֆիքինգը և մաքսանենգությունը»: Հռոմի պապի Հայաստան այցին ընդառաջ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը հարցազրույց էր տվել «Ռադիո Վատիկան»-ին, որում նշել էր. «Այսօր փառք աստծո անկախ պետություն ենք, ունենք զինված ուժեր, ունենք բարեկամներ, ունենք դաշնակիցներ և ես վստահ եմ, որ մենք նաև այս փորձությունն ենք կարողանալու հաղթահարել: Մեր մոտեցումը շատ պարզ է: Մենք համարում ենք, որ Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը պետք է լուծվի բացառապես խաղաղ ճանապարհով: Իհարկե, մինչև ապրիլյան իրադարձությունները մենք խոսում էինք այն մասին, որ խնդիրը պետք է լուծվի փոխզիջումների հիման վրա: Այժմ մարդիկ մի քիչ դժվար են ընկալում թե ինչպես կարելի է փոխզիջումների գնալ մի երկրի հետ, որը խախտեց իր միջազգային պարտավորությունները: Բայց, այնուհանդերձ, ես համոզված եմ, որ մենք պետք է գտնենք լավագույն ճանապարհը: Լավագույնը ոչ թե Ադրբեջանի համար, լավագույնը ոչ թե Հայաստանի համար, այլ լավագույնը Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության, Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի համար և գտնելու ենք այդ լավագույն լուծումը, ես համոզված եմ դրանում, ինչը կբերի իհարկե մեծ զարթոնքի՝ ինչպես Ղարաբաղում, այնպես էլ Հայաստանում և սփյուռքում»: Սրբազան քահանայապետի և Ամենայն հայոց կաթողիկոսի կողմից առ Աստված բարձրացված աղոթքն, իհարկե, ունի խորհրդանշական իմաստ: Ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո աջակցությունը հայ ժողովրդին ավելի կարևոր է: Բայց մենք չպետք է այնքան միամիտ լինենք, որպեսզի համարենք, որ աղոթքով խաղաղություն կտիրի մեր տարածաշրջանում: Մենք, իրականում, չունենք աջակիցներ Ղարաբաղի հարցում ոչ տարածաշրջանում, ոչ աշխարհում: Մենք, որպես պետություն քայլ առ քայլ թուլացրել ենք մեր պետության հիմքերը, ու եթե դա չանեինք` այսօր կարող էինք ակնկալել և տեսնել, որ աշխարհը քննադատում է ագրեսոր Ալիևին այնպես, ինչպես մենք կցանկանայինք, որ դա հնչեր: Աշխարհն այսօր փոխվում է ոչ թե ամիսների ու օրերի ընթացքում, այլ` րոպեների: Մենք համահունչ ենք այս աշխարհի պահանջներին ու չափանիշներին: Մենք ծվարել ենք Ռուսաստանի «փեշերի» տակ, հավերժ սպասում ենք, որ Մոսկվան մեզ կաջակցի, բայց Մոսկվան ամեն անգամ ապացուցելու է, որ ունի իր շահը, որը չի համընկնում հայկական շահերի հետ: Ինչ է անում գործնականում մեր իշխանությունը, որպեսզի Ղարաբաղյան հակամարտությունը կարգավորման գործընթացում ապակառուցողական դիրք բռնած Ադրբեջանին աշխարհն ընկալեր այնպես, ինչպիսին որ կա... Ոչինչ, մենք բավարարվում ենք այն համոզումով, թե` «աշխարհը գիտի, թե ինչ է եղել», «աշխարհը գիտի, ով է սանձազերծել ապրիլյան պատերազմը»... Բայց, ներեցեք, աշխարհը գիտեր նաև, թե ով էր սկսել Ղարաբաղյան պատերազմը 90-ականների սկզբին, և ի՞նչ... Այսինքն, ամուր, հզոր, կայացած պետություն ունենալու համար պետք է պետականություն ունենալ, որպեսզի աշխարհը հաշվի նստի քո տեսակետի հետ: Երկրի ներսում` վե՞րջ ենք տվել մենաշնորհին, արդարությո՞ւն ենք հաստատել, որպեսզի մեր քաղաքացիները խաղաղ ու ապահով ապրեն: Ո՛չ... Հետևաբար, միայն աղոթքը մեզ չի փրկել ու չեն փրկի նաև սրանից հետո... Թամար Բագրատունի