Բյուջեի դեֆիցիտի ավելացում 90 տոկոսով
2020 թվականի բյուջեի պակասուրդն ավելի մեծ կլինի, քան նախատեսված է Բյուջեի մասին օրենքով: Նոր սցենարով այս տարվա համար 324 մլրդ դրամ պակասուրդ է նախատեսվում` նախապես պլանավորված 182,5 մլրդ դրամի փոխարեն:
Արտաքին պարտքի մեծացումն անխուսափելի է: Կառավարությունն առաջիկայում պակասուրդն ավելացնելու մասին նախագիծը կուղարկի Ազգային ժողովի քննարկմանը: Պատճառն այն է, որ 2020 թվականի բյուջեի հիմքում ընկած 4.9 տոկոս տնտեսական իրական աճի փոխարեն` ունենալու ենք 2 տոկոս անկում. «Համենայնդեպս, կանխատեսումները մեզ թույլ են տալիս այդպիսի եզրահանգման գալ: Եվ դա բնականաբար հանգեցնում է նաև անվանական համախառն ներքին արդյունքի մեծության փոփոխության, ինչն իր հերթին բերում է բյուջետային որոշակի ցուցանիշների որոշակի վերանայման անհրաժեշտության: Կանխատեսվում է ըստ էության անվանական մեծության տնտեսության չափի նվազում՝ եթե 7 տրիլիոն 95 մլրդ դրամ է կանխատեսված 2020 թվականի Բյուջեի մասին օրենքի բացատրագրում, ապա այս կանխատեսումների ներքո այն 6 տրիլիոն 485 մլրդ դրամ կլինի»,- հայտարարել է ֆինանսների նախարար Ատոմ Ջանջուղազյանը:
Վերանայվում են այն ցուցանիշները, որոնք ուղղակիորեն կապված են դրա հետ, մասնավորապես հարկային եկամուտները: Ըստ Ջանջուղազյանի՝ կանխատեսումները վերանայվել են, և սպասվում է, որ այս տարվա հարկային հավաքագրումը 169 մլրդ դրամով պակաս կլինի ծրագրված ցուցանիշից: «Երբ 2020 թվականի բյուջեի նախագիծն էր քննարկվում, գնահատվում էր, որ 4.9 տոկոս տնտեսական աճը և համապատասխան 1 տրիլիոն 602 մլրդ դրամ հարկային եկամուտները համեստ ցուցանիշներ են, մեր հավակնություններն ավելին են: Մենք կարծում էինք, որ կկարողանայինք ավելի լավ ցուցանիշներ ունենալ, բայց ավաղ, ներկայումս այս զարգացումների հաշվառմամբ մեր կանխատեսումները վերանայել ենք: Եվ, ինչպես ասացի, մոտ 169 մլրդ դրամ նույնիսկ ծրագրված եկամուտների ցուցանիշից ծրագրվում է ավելի պակաս ստացում»,- նշել է նա:
Դրան զուգահեռ` ծախսերի ցուցանիշը գրեթե չի կրճատվելու: Կառավարությունը մտադիր է ծախսերը նվազեցնել ընդամենը 5 մլրդ դրամով: Համեմատության համար նշենք, որ
նախորդ տարի ծախսերը 130 մլրդ դրամով թերակատարվել էին: Ըստ Ջանջուղազյանի՝ բացի նոր պարտք ներգրավելուց, կառավարությունը ծախսերը ֆինանսավորելու այլընտրանք չունի: 324 մլրդ դրամ պակասուրդը լրացնելը անգամ պարտքով հեշտ չէ: Հետևաբար, ըստ նախարարի, ողջամիտ մոտեցումն այն է, որ այնքան ծախսեր ծրագրավորվեն, ինչքան կարող են իրականացնել, և տնտեսությունը կարող է կլանել:
Ատոմ Ջանջուղազյանի ասելով` դիտարկվում են բոլոր տարբերակները, այդ թվում՝ միջազգային գործընկերներից ու պարտատոմսերի տեղաբաշխման միջոցով պարտքի ներգրավում: «Անխուսափելի է պարտքի մեծության փոփոխությունը, բայց ստեղծված իրավճակը հենց այն իրավիճակն է, որ պարտադիր է դարձնում այդ ճանապարհով միջոցառումներ իրականացնելը՝ հակազդելու համար հնարավոր բացասական զարգացումներին»,- ասել է նա:
Նախագծով ԱԺ-ին առաջարկվում է կառավարությանը հնարավորություն տալ ճկունության ավելի մեծ աստիճան ունենալ՝ համարժեք արձագանքելու ստեղծված իրավիճակին: Հայաստանն, ըստ Ջանջուղազյանի, շարունակում է մնալ ցածր պարտքի բեռ ունեցող երկիր, հետագայում ևս այն կմնա կառավարելիության մակարդակում:
Բայց սա կարծես թե միայն սկիզբն է` ընդամենը մեկամսյա արտակարդ իրավիճակ, և կառավարությունը շուրջ 160 մլրդ դրամով կամ, որ նույնն է, 90 տոկոսվ ավելացնում է պակասուրդը: Դժվար է լինելու:
Հայկ Դավթյան