Հայ-ռուսական նոր սկանդալի սպասելիս
Հայ-ռուսական հարաբերությունների առնչվող իրադարձություն է տեղի ունեցել, որը կարող է ազդել Հայաստան-Ռուսաստան միջպետական հարաբերություններին։
Հայաստանի միգրացիոն ծառայությունը ռուս ընդդիմադիր, հասարակական-քաղաքական գործիչ Վիտալի Շիշկինին ճանաչել է փախստական ու ապաստան տրամադրել: Փաստաթղթում նշված է, որ «առկա է իրական ու հիմնավոր վտանգ, որ նա Ռուսաստանի Դաշնություն վերադառնալու դեպքում իր քաղաքական հայացքների պատճառով կենթարկվի այնպիսի վերաբերմունքի, որը կհակասի «Փախստականների և ապաստանի մասին» օրենքի 9-րդ հոդվածի առաջին մասով սահմանված պահանջին, այն է՝ չվերադարձելիության սկզբունքը այն տարածքների սահմանները, որտեղ նրա կյանքին կամ ազատությանը կարող է վտանգ սպառնալ ռասայական, կրոնական, քաղաքական հայացքների կամ մի շարք այլ հիմքերով:
«Հայաստանում ես ստացել եմ փախստականի կարգավիճակ՝ այն հիմնավորմամբ, որ Ռուսաստանում հետապնդվում եմ քաղաքական հայացքների համար: Փախստականների տարբեր տեսակներ կան՝ կրոնական, զինվորական, և ես ի սկզբանե ցանկանում էի փաստաթուղթ ստանալ քաղաքական հիմքով, որովհետև ես նախկին քաղբանտարկյալ եմ», - ասել է Շիշկինը: «Իմ ճամփորդական անձնագրի ժամկետները լրացել էին, և երբ ես գնացի անձնագրային բաժին, ինձ ծանոթ աշխատակիցներն ասացին, որ իմ անվան դիմաց կա նշում, որ անձնագիր տրամադրեն բացառապես ԱԱԾ աշխատակիցների հետ միասին: Հետևաբար ես ուրիշ ոչ մի տեղ չէի կարող գնալ, բացի Հայաստանից, որտեղ մեկ տարի առաջ հրաշալի իրադարձություններ էին տեղի ունեցել», - ասել է Շիշկինը:
Շիշկինի տեղեկություններով, ինքը հիմա Ռուսաստանում հետախուզման մեջ է: Մինչդեռ ՀՀ դատախազության հանրային կապերի բաժնի պետ Արևիկ Խաչատրյանը «Ազատությանը» փոխանցեց, որ քանի որ Շիշկինը որևէ պետության կողմից հետախուզման հիման վրա չի հայտնաբերվել կամ ձերբակալվել, հետևաբար հանձնման վերաբերյալ միջնորդություն ևս չի ստացվել: Շիշկինը պնդում է, թե Հայաստան գալու հաջորդ օրն իսկ իրեն Ռուսաստանում վերագրել են մի քանի հոդվածների խախտում․ - «Սա անհասկանալի ինֆորմացիա է: Նրանք իմ նկատմամբ հետախուզում են հայտարարել, ասում են, որ ես Ռուսաստանից անօրինական եմ հեռացել: Բայց անօրինական ոչ մի փաստաթուղթ չի եղել»:
Հայաստանի միգրացիոն ծառայության լրատվության բաժնից Նելլի Դավթյանը «Ազատությանը» փոխանցել է, որ Շիշկինին տրամադրված փաստաթղթի վերաբերյալ մանրամասներ չեն կարող հաղորդել, քանի որ դա անձնական տվյալների գաղտնիք է, բայց պնդեց, որ «Քաղաքական ապաստանի մասին» ՀՀ օրենքը երբևէ չի կիրառվել: Ինչ վերաբերում է «Փախստականների և ապաստանի մասին» օրենքի համաձայն ապաստանի շնորհմանը, Դավթյանը նշեց, որ դա Հայաստանի միջազգային պարտավորությունների շրջանակում է:
Շիշկինն ասում է, որ հայաստանյան օրենսդրությունը և հեղափոխությունից հետո Հայաստանում եղած իրավիճակը հաշվի առնելով է որոշել հենց Հայաստան գալ․ - «Ես գիտեմ, որ Հայաստանի համար Ռուսաստանի հարցը շատ ցավոտ է: Հարաբերությունների հետ կապված պետք է ինչ-որ բան անել, շատ բաներ պետք է փոխել, քանի որ Ռուսաստանը դիկտատորական երկիր է, իսկ Հայաստանը արդեն մեկ տարի է ժողովրդավարական հասարակություն է կառուցում»:
Ի դեպ, Ռուսաստանում Շիշկինին ֆաշիստական հայացքներ ունենալուց բացի, վերագրվում է նաև հակահայկական տրամադրություններ տարածելու մեղադրանք․ - «Եթե տեսնեք, թե իմ մասին ինչ են գրում ՖՍԲ-ի աշխատակիցները, դուք կարող եք անգամ ենթադրել, որ ես բացառապես հայ մանուկներով եմ սնվում: Պարզապես երբ դու Ռուսաստանում կոռուպցիայի դեմ ես պայքարում, քո դեմ բազմաթիվ կոմպրոմատներ են սկսում օգտագործել»:
Ինչևէ, Հայաստանի կողմից ռուս ընդդիմադիր, հասարակական-քաղաքական գործիչ Վիտալի Շիշկինին փախստական ճանաչելն ու ապաստան տրամադրելը դիտարկվում է որպես Ռուսաստանի կողմից Հայաստանի նկատմամբ իրականացրած քայլերի պատասխան։ Օրինակ ամենաաքննարկվող ու բազմաչարչար հարցը՝ հայ վարորդների վարորդական իրավունքը չճանաչելն է։ Թվում է թե մի փոքրիկ հարց, բայց տարիներ շարունակ այս հարցը մնում է օդում կախված։
Իհարկե, Հայաստանը ռուս գործչին ապաստան տրամադրելով կարող է արդարանալ, որ դրսևորել է բացարձակ հումանիզմ, և չի կարող մարդկանց՝ խնդրանքի դեպքում ուղղակի մերժել միայն այն պատճառով, որ դա Ռուսաստանի իշխանությանը կարող է դուր չգալ։
Թե իրականում ինչ հետևանքներ կունենա վերջին իրադարձությունը հայ-ռուսական հարաբերությունների վրա՝ ցույց կտա ժամանակը։ Բայց արդեն իսկ կարելի է արձանագրել, որ ռուս գործչին քաղաքական ապաստան տալը կարող է դառնալ նոր սկանդալի առիթ՝ բարդացնելով առանց այն էլ ոչ այնքան հարթ ու հանդարտ հարաբերությունները։
Թամար Բագրատունի