Սասնա ծռերը ինչ-որ տեղից կառավարվում են,որ ասում են,թե Արցախը մարզ է.Սամվել Բաբայան

Հարցազրույց Արցախի հերոս Սամվել Բաբայանի հետ:/Մաս 1-ին/

-Մեր Սահմանադրության մեջ ասվում է,որ ՀՀ-ն ինքնիշխան,ժողովրդավար,սոցիալական,իրավական պետություն է,իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին,իսկապես մենք այդպիսի երկի՞ր ենք :

-Ես մեր Սահմանադրության վերջին փոփոխված տարբերակին դեմ եմ եղել, և դեմ լինելը ոչ թե ձևական է որպես քաղաքական գործիչ ,այլ չեմ տեսնում մեր Սահմանադրությունում այն հնարավորությունը,որ քաղաքացին կարողանա իրեն ամբողջովին դրսևորել:Երբ նայում ենք մեր Սսահամանդրությանը ,տեսնում ենք ,որ սահմանափակում ենք անձի իրավունքները և հնարավորություն չենք տալիս,որ մարդը ստեղծի,ստեղծագործի,արարի և ծավալի գործունեություն իր ուղեղի չափով:Այն պետք է սահամանփակի կոնկրետ անձի չարությունը և օրենքով կարգավորի,մնացածը բոլորը պետք է լինի ազատություն:Ես նման Սահմանադրություն կցանկանայի ունենալ,շնորհավորում եմ տոնը:

-Փաշինյանը շնորհավորել է ,մի քանի կետ է նշել ,հետո գրել՝մտքով ,աշխատանքով և դուխով,ձեզ համար հասկանալի՞ է սա:

-Մտքով և աշխատանքով հասկանալի է,թե ինչ է ասում:Երբ մեր քաղաքացին մեր երկրից դուրս է աշխատում, կարողանում է ստեղծել,ստեղծագերծել,արարել,բարիքներ ստանալ,և դրանից օգտվում է այն պետությունը,որտեղ նա աշխատում է:Մեր երկրում սահմանափակված են հնարավորությունները ,որ նա ստեղծագործի և դրանից շահի մեր պետությունը:Մենք սահմանափակել ենք մեր հասարակության հնարավորությունները ,մենք ստեղծագործող ,արարող անձ ենք,պետք է հնարավորություն տանք ,որ յուրաքանչյուր անհատ աշխատի:Քանի որ մեր օրենսդրությունը սահմանափակ է ,նեղացրել ենք այդ միջանցքը օրենսդրությամբ,չենք կարողանում կայանալ,հնարավորություն չենք տալիս ժողովրդին կայանալ,ամեն ինչով սահմանափակում ենք,խանգարում:

-Փառահեղ ,հերոսական անցյալ ունեցող մարդ եք,դուխով բառը ձեզ համար ի՞նչ է նշանակում:

-Չգիտեմ,թե ինչ նկատի ունի Փաշինյանը կամ նրանք ,ովքեր այդ բառը օգտագործում են,դուխը քո մեջ է լինում,արտահայտել պետք չէ,եթե ճիշտ որոշումներ ես կայացրել,դու ընթանում ես այդ ճանապարհով և գիտես,որ քո ժողովրդի օգտին է,կայացնում ես այդ որոշումները և հետևողական գնում ես հաջողությունների ուղով:Դուխով կամ առանց դուխի ,սա է ճիշտ ճանապարհը,դուխով կարող է գնալ գլուխը պատին խփել,հետո՞:

-Վազգեն Մանուկյանն ասել է՝մի տեսակ նոր սերունդ է եկել՝անհասկանալի:

-Չգիտեմ,թե ինչ նկատի ուներ,որ ասում էր անհասկանալի,նոր սերնդի մեջ էլ խելոք ,գրագետ,նորմալ ,հասկացող երիտասարդներ կան,Մանուկյանը ի՞նչ նկատի ունի,չգիտեմ:

-Մարդիկ,ովքեր անգամ բանակում չեն ծառայել ,այսօր կարևոր պաշտոնների են,կարևոր որոշումներ են կայացնում նման բարդ իրավիճակում,կարո՞ղ եք նման մարդկանց վստահել:

-Ես չեմ համարում,թե կարևոր է,որ այդ ճանապարհը անցած լինեին,կցանկանայի ձեզ հիշեցնենել,որ դեռ 90-ականներին բարձր պաշտոն զբաղեցրած մարդկանցից եղել են,որ բանակում չեն ծառայել,բացեք թղթերը,կտեսնեք:

-Ո՞վ:Կարևոր դերակատարում ունեցած մարդի՞կ :

-Չէի ցանկանա դրա մասին բարձրաձայնել,ուսումնասիրեք ,կտեսնեք:

-Դուք ծառայե՞լ էիք:

-Ես ծառայել եմ Գերմանիայում:

-Կարևոր է,թե՞ ոչ:

-Բանակը հղկում է տղամարդուն,կոփում է,կարող է նաև առանց դրան ղեկավարել,դա այնքան էլ էական չէ,մենք ունեցել ենք հրամանատարներ գնդի տարբեր ոլորտներում,ովքեր բանակում չեն ծառայել,բարձրագույն կրթություն են ունեցել, գնացել են ձևական ծառայության սովետի ժամանակ,էական չեմ համարում:

-Արցախում տեղի են ունենանլու ընտրություններ,խոսել ենք սրա մասին,դուք ևս որոշում
ունեք մասնակցել,ստորագրահավաք եք նախաձեռնել,մնու՞մ եք նույն կարծիքին,մասնակցելո՞ւ եք:

-Ես նույն կարծիքն եմ,կմասնակցեմ,թե ոչ,դա ստորագրահավաքից հետո պարզ կդառնա,մեր պառլամենտի որոշումից հետո:

-Դուք ձեր քայլերով տանում եք դրան:

-Գնում ենք այն ճանապարհով ,որ օրենքի շրջանակում հասնենք այն բանին,որ ես մասնակցեմ,ինչքանով կհաջողվի կամ ոչ,ժամանակը ցույց կտա:

-Ինչ ընտրությունների եք մասնակցելու,նախագահական՞:

-Եվ նախագահական, և պառլամենտական :Արցախում նույն օրն է կայանալու և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունները:

-Կա մի ուժ՝Սասնա ծռերը,որոնք մերժում են Արցախ պետությունը և հայտարարում են,որ սա մարզ է,հիմա սա մարզի,թե՞ մարզպետի ընտրություն է,ի՞նչ կարող եք իրենց ասել:

-Ես բազմիցս արտահայտել եմ իմ կարծիքը,որ մինչև Ղարաբաղի խնդրի վերջնական քաղաքական լուծումը,նման քայլեր չպետք է անեն քաղաքական լուրջ գործիչները:Սասնա ծռերը ինչի՞ համար են,ի՞նչ նպատակ են հետապնդում, ինձ համար անընդունելի է,և բազմիցս արտահայտել եմ,բայց չեմ էլ ուզում իրենց պատասխան տալ,որովհետև չեն գտնում ,որ պետք է իջնեմ այդ մակարդակի:

-Ինչու են պնդում,որ մարզ է,մարզպետի ընտրություններ են,մերժո՞ւմ են նախագահին,նախագահական ընտրություննե՞րը :

-Երբ Ժիրայր Սեևֆիլյանին մեկ ու կես տարի առաջ հարցրել եմ ,ի դեպ դա եղել էվերջին հանդիպումը,մտադիր էլ չեմ հանդիպել,որևէ պատասխան չեմ ստացել,թե իրենք ինչ նպատակ են հետապնդում:

-Իրենք երկար-բարակ բացատրում են:

-Ինձ ոչինչ չեն բացատրել,ես իրենց հարցրել եմ,որ եթե վաղը պատերազմ սկսվի ու մենք մեր հարցերը լուծում ենք,ի՞նչ ենք պատասխանում ՄԱԿ-ի նիստում,եթե մենք Հայաստանի մի մաս ենք,որևէ պատասխան դեռևս ոչ մեկից չեմ ստանում:Ես համարում եմ,որ ճիշտ չեն, ես իրենց խնդրել եմ,որ պատերազմի տարիների ՄԱԿ-ի բոլոր որոշումները ընթերցեն,երբ ընթերցեն,կհասկանան:

-Հատկապես ի՞նչը:

- Արցախի հանրապետության մասին է խոսքը, և Արցախի հանրապետության զինված ուժերի մասին ,այլ ոչ թե Հայաստանի,իսկ Հայաստանի իշխանությանը կոչ են անում ,որ գործուն ներդրում ունենա և հնարավորության չափ ազդի,որ Արցախը դուրս բերի իր զինվորական ուժերը օրինակ Քյալբաջարից ,Աղդամից և այլն: Սա ամեն ինչի պատասխանն է հասկացողների համար,Հայաստանը անմիջապես չի մասնակցում այդ պատերազմին,նա երաշխավորում է և դրա համար Արցախի Հնարապետության ուժերի վրա կարող է ազդեցություն ունենալ,խնդրել և ՄԱԿ-ը խնդրում է,որ այդ ուժերը դուրս բերվեն:Իսկ Արցախի ուժերը ղեկավարությունը դուրս չի բերել .բոլորս հասկանում ենք,ինչու և ոնց ,իսկ եթե լինի մարզ և պատերազմը սկսվի և մենք հասնենք Քուռ գետ,ՄԱԿ-ի նիստով Հայաստանը կընկնի պատժամիջոցների տակ,որոնց Ռուսաստանի նման հզոր պետությունը չի կարող դիմակայել:Ի՞նչ ենք առաջարկում մեր ժողովրդին,ասենք՝մի խումբ մարդիկ ցանկացել են նման բան անել, մենք պետք է հասկանանք մեր ցանկացած առաջարկի պատասխանատվության աստիճանը:Դրա համար եմ ասում՝այս փուլում Արցախը առանձին միավոր է և վերջ:

-Դուք չգիտեք,թե իրենք ինչ նպատակ են հետապնդում:

-Եթե իրենք այդ հարցին պատասխանեին,ես կասեի:Իրենք շարունակում են պնդել,հնարավոր է ինչ-որ տեղից կառավարվում են,հայ մարդը իրավունք չունի այս փուլում նման բան ասել:

-Երբ ուրիշներն են իրենց պատասխանում,թիրախովորում են,հարձակվում,բայց երբ դուք եք ասում,լռում են ,ինչո՞ւ:

-Որևէ բան չկա,որ չգիտենք,բոլորի մասին էլ և լավը գիտենք և վատը,իրենք մեզ էլ են թիրախավորում և բոլոր հոդվածների տակ գրում են,ունեն իրենց թևերը տարբեր տեղերում,անընդհատ քարոզում են,որ պարոն Բաբայանը վտանգ է,հին է,չպետք է գա:

-Սասնա ծռերի կողմի՞ց:

-Այո,շատ ակտիվ աշխատում են:Կարող եմ կայքերի անուններ տալ,որ դուք ծանոթանաք:Թիրախավորում են ոչ ուղղակի:

-Սասնա ծռերից կան մարդիկ,որ ձեր կողքին են:Ինչո՞ւ նրանք նման որոշում կայացրեցին ,զրուցե՞լ եք,գիտեք,ինչն է պատճառը:

-Ովքեր ազգային են մտածում,բացատրում ես իրավիճակը,հասկացել են, եկել իմ կողքն են կանգնել,ովքեր չեն ցանկացել և անգամ ցանկություն չունեն հասկանալու ,չեն եկել:

-Հայտնի է,որ ավտոշարասյունով գնացին Արցախ,կո՞ղմ եք նման քայլերին:

-Ոչ կողմ եմ,ոչ դեմ,ոչ մի բանից տեղյակ էլ չեմ,չեն հետաքրքրվել:

-Վտանգավոր բան կա՞:

-Իրավունքի հարց է,կարող են գնալ,իրենք ոչ մի վտանգ չեն ներկայացնում:

-Ինչ իրավիճակ է Արցախի խնդրի լուծում հարցում,շատերը այսօրվա իշխանություններին քննադատում են,ասելով,որ վերալակային դիվանագիտության արդյունքնում մենք տեսնում ենք,որ Նախիջևանից մոտ 1000 հեկտար առաջ են գալիս,դիրքեր են վերցնում,Արցախի սահմանին ինժեներական աշխատանքներ են տարվում,ամրանում են,ամրապնդվում,ինչ վտագներ եք տեսնու՞մ:

-Գլխավոր վտանգը միշտ եղել է,որ մենք դեռ շարունակում ենք Մադրիդյան սկզբունքերի շուրջ բանակցել, սա է վտանգը:Ես բազմիցս դրա մասին ասել եմ,որ մի փոքր կածանով չի կարելի երկիր կառուցել և դա բերելու է բախումների,պրոբլեմների և որևէ մեկը չի կարող դա իրականացնել:Մինչև մենք ՝ ՀՀ-ի և Արցախի իշխանություները չհայատարարեն, որ Մադրիդյան սկզբունքների շրջանակում ոչ մի բանակցություն չեն վարում,ոչինչ չի փոխվի:Մենք շարունակում ենք հին ճանապարհով ընթանալ,ինձ համար անընդունելի է:Ղարաբաղի ժողովուրդը,որոնց հետ բազմիցս հանդիպել եմ,ասում է,որ եթե անգամ վաղը Ադրբեջանը ճանաչի Արցախի հանրապետություն իր հին տարածքներով ,ժողովուրդը չի մնալու այնտեղ,պետք է հասկանալ ,որ բանակցել հանուն բանակցությունների մի այլ խնդիր ենք լուծում,թե բանակցում ենք,որ իրոք քաղաքական լուծում գտնենք:Այն շրջանակը ,այն սկզբունքները,որոնք միջնորդները ներկայացրել են ,այդ շրջանակում քաղաքական լուծում գտնելը անհնար է,ես դրան դեմ եմ:Եթե Ղարաբաղի ժողովուրդը ընտրի և հանություն ուզենա մասնակցել,նման բանացություններ չեն կարող ընթանալ՝անմիջական,թե ուղղորդված:Կապ չունի,թե ով է Հայաստանում ղեկավար,նման բանակցություններով չի կարող սեփական ժողովրդին ստորացնել:

-Այսօրվա իշխանությունը դա շարունակու՞մ է,եթե նկատի ունենանք Մամեդյարովի հայտարարությունը :

-Մամեդյարովի հայտարարության մասին. եթե նկատի ունենանք,որ միջնորդները դա չեն հերքում և Հայաստանի և Արցախի արտաքին գործերի նախարարները բարձրաձայն չեն ասում,որ իրենք դուրս են գալիս այդ բանակցություններից, Մադրիդյան սկզբուքներից,ապա համարենք ընթանում են նույն ճանապարհով,որն անընդունելի է,դա մեր ժողովրդի համար որևէ ձևով լուծում չէ,դա նույնն է,որ մենք Ադրբեջանը հանձնենք Ադրբեջանին,էլ ինչի ենք չարչարվում,զոհեր տալիս,ներդրումներ անում ռազմական ոլորտի վրա , հանձնենք ,պրծնենք:Ինձ համար դա անգամ քննարկման էլ չէ :

-Հայաստան-Արցախ լարվածությունը արհեստական է,թե՞ հիմքեր կային,միտունավոր էին:

-Անկեղծ չէի ցնականա մտնել այդ ոլորտ,թե ինչ խնդիրներ են,ես մի կողմից տեսնում եմ հակասություններ,մյուս կողմից տեսնում եմ,որ Հայաստանի իշխանության կադրային քաղաքականություն կամ ինչ-որ մի ձև գործում է համաձայնեցված:Եվ այն ժամանակ ,և հիմա ասում եմ,որ ինձ համար դեռ պարզ չէ ՀՀ իշխանության դիրքորշումը կամ Արցախի իշխանությունը ինչքանով է համաձայն,դրա համար էի ասում,որովհետև այլ հարց է ,թե ինչ ենք հայտարարում,այլ հարց է,թե գործնական ինչ քայլեր ենք անում:

-Այնուամենայնիվ համագործակցություն կա՞:

-Այո:

-Հայտարարությունները,դավադիներ փնտրելը ինչի՞ համար են:

-Կարող է ինչ-որ անձերի հետ խնդիրներ ունեն:

-Նկատի ունենալով այս իրավիճակը,նման հայատարություններ հնչելու իրավունք ունե՞ն:

-Պատերազմական իրավիճակը չշահարկենք,մենք պետք է քաղաքական ,իրավական երկիր կառուցենք,իրավունք ունի ցանկացած տեսակետ արտահայտելու,վաղը որ պատերազմ լինի,Ադրդեջանը չի նայելու,թե դուք ինչ-որ հայտարարաություն արել եք ,թե ոչ:Ադրբեջանը հստակ պատրաստվաում է պատերազմի,կամ ինքը ստանում է շատ կոնկրետ այդ Մադրիդյան սկզբունքներում իր ուզած ձևով ,ստանում է Ղարաբաղը ,կամ գնում է պատերազմի:Մենք պարտավոր ենք անել ամեն ինչ, պատրաստ լինել,թույլ չտալ պատերազմի վերսկսկման:Միայն այն դեպքում կլինի,երբ մենք ունենանք պրոֆեսիոնալ,հզոր բանակ,որ Ադրբեջանը իմանա,որ սկսելու դեպքում Քուր գետի վրա ավարտվելու է պատերազմը:Միայն այդ դեպքում կարող է պատերազմ չլինել,իսկ մնացած փոքր խաղերը,չեմ կարծում հիմք լինի:

-Դրանք փոքր խաղե՞ր են՝դավադիրներ,հանցագործներ,առաջին էշելոնի մասին է խոսքը:

-Ես համարում եմ անձնական խնդիրներ,երկու կողմն էլ անձնական խնդիրների շրջանակում են իրար վիրավորում,ոչ թե պետական,պետության շահերից բխող: Փաշինյանը ղարաբաղյան թևին դավադիրներ է համարում, կարող է հիմքերը ունի,չգիտեմ,բայց եթե մյուս թևը իրոք պարզ է ու հստակ,կարող է փորձել այդ հարցը հարթել և ապացուցել,որ դա շփոթմունք է,չէ որ լռությամբ տանում են,դրա համար ինձ համար անհասկանալի է,եթե ինչ խնդիր են լուծում երկու կողմն էլ:

-Ոմանք ասում են,որ ինչպես Արայիկ Հարությունյանը,այնպես էլ դուք, Հայաստանի այսօրվա իշխանության թեկնածուներն եք:

- Ես որևէ իշխանական թևի հետ չեմ հանդիպել Հայաստանում բանտից հետո,որևէ մեկի հետ որևէ խոսակցություն չեմ ունեցել դրա մասին,որևէ խոսակցություն չեմ ունեալու մինչև այնտեղ խնդիրը չլուծվի:

-Դուք այստեղ էլ խնդիր ունեք,Իգլայի գործը դեռ փակված չէ: Սա արդո՞ք հաղթաթուղթ չէ այսօրվա իշխանությունների ձեռքին,որ նորից կարող են ճնշել պարոն Բաբայանին:

-Դուք շփոթվում եք,փորձեք ճշտել, երբ եղել է համաներում ,այդ երկու հոդվածն էլ համաներմամբ փակված է,իսկ պարոն Բաբայանը դիմել է,որ արդարանա, պարոն Բաբայանը կապ չունի,այդ գործը փակված է:

-Կարո՞ղ ենք հանգիստ լինել,որ այսօրվա իշխանությունը ձեզ ճնշել չի կարող :

-Վաղն էլ կարող եմ դիմում ներկայացնել,որ ես ընդունում եմ համարներումը,գործը փակվի:Բայց ես մեղք գործե՞լ եմ,ոչ,ես ապացուցելու եմ,որ ես որևէ կապ չունեմ դրա հետ,բողոքը իմ կողմից է,դատը իմ կողմից է շարունակվում:

-Որ պահին ուզեք,կփակե՞ք:

-Ոմանք Ղարաբաղում են տարածում,որ շուտով իրեն Հայաստանում կփակեն,իրեն Հայաստանի իշխանությունը չի ցանկանում Ղարաբաղում իշխանության գլուխ տեսնել…նորից եմ ասում,պարոն Փաշինյանին ՀՀ ժողովուրդը ընտրել է,Ղարաբաղի ժողովուրդը ինձ կընտրի,դրանով վերջ,կաշխատենք:

-Համակագործակցություն պատկերացնո՞ւմ եք:

-Հայաստանում ցանկացածի հետ համագործակցելու եմ. աշխատելու եմ,այնքանով ,որքանով մեր ազգային շահը կպահանջի:

-Տեսակետ կա,որ այսպես ,թե այնպես պետք է այսօրվա իշխանության սրտով լինել,քանի որ հետագայում համագործակցելու բազմաթիվ քայլեր կան, որպեսզի խնդիրներ չառաջանան:

-Ես չեմ ուզում մտնել այդ դաշտ,որևէ խնդիր չի կարող լինել ,Ղարաբաղի խնդրի լուծման հարցում Մադրիդյան սկզբունքն ինձ համար անընդունելի է ,իմ ներակայության դեպքում նման բանակցություններ չեն լինելու:

Շարունակությունն՝այստեղ

Հարցազրույցը՝Նաիրա Բաղդասարյանի