Մանվել Գրիգորյանի գործն ուղղորդվում է իշխանական բուրգի կողմից.ովքեր են հրահանգներ տվողները.փաստաբանի ակնարկները

Հարցազրույց փաստաբան Լևոն Բաղդասարյանի հետ:/Մաս 2-րդ/

-Ինչով է պայմանավորված այդ պրոցեեի փգփգումը,արհեստական ինչ-որ բան կա,թե՞ ոչ:

-Նախաքննությունը ավարտվել է ,հաշվի առնելով գործի ծավալը,վկաների չափը,մի քանի հարյուր վկայի են հարցաքննել,գործը արդեն դատարանի տիրույթում է,ուղղակի պայմանավորված վերջինիս հիվանդությամբ,վերջին նիստը չկայացավ:

-Այսօրվա իշխանությունը մեծ ազմուկ բարձրացերեց,որ այսօրվա դատական համակարգը շարունակում է ծառայել հին համակարգին,համաձա՞յն եք այս մոտեցման հետ:

-Լինելով իրավապաշտպան 2001-ից ,1990 –ականներից իրավաբան,ես տեսել եմ խայտառակ դատական համակարգ,և եթե համեմատենք այսօրվա դատական համակարգը նախկինի հետ,մեծ տարբերություն կտենենք :Դա ոչ թե տեղի ունեցավ իշխանափոխությունից հետո,այլ աստիճանաբար:Եթե 90-ականներին կային ռայոնական գործադիր կենտրոններ և ուղղակի ,անուղղակի ենթարկում էին իշխանիկներին …ես մի դեպք պատմեմ.գործկոմի նախագահներից մեկը զանգում է տվյալ շրջանի դատարանի նախագահին և ասում է՝գողություն է կատարվել,դատարանի նախագահը մինչև վերջ չի լսում,մտածում է,որ գողություն կատարողը վերջինիս հարազատը կարող է լինել, կամ մոտիկը,ասում է՝կարդարացնեմ:Ասում է՝այ եղբայր,իմ հարազատիս տունն են թալանել,պատասխանում է՝շեֆ ջան,ամենամաքսիմալ պատիժը կտամ,ուղղակի կախված էր ռայոնական իշխանիկներից:Տարիների ընթացքում այն սկսեց ուղղորդվել մի կետից՝նախագահական և այլն,այսօր ճիշտ է վարչապետը հայտարարեց,որ չկա նման բան…

-Խոսվում էր այն մասին,որ փաստաբանները համագործակցում են դատավորների,դատախազների հետ և հաջողված է այն փաստաբանը,ով ճարպկորեն կարողանում է իրենց հետ համագործակցել:

-Լավ իրավապաշտպանը համագործակցելու խնդիր չունի,նա փաստում է իր գործառույթները և մինչև իրավունքի խախտման գործառույթը ,ինքը դառնում է սկզբունքային:Ա1+- հեռուստաընկերությանը եթերազրկեցին, և փաստաբանը մինչև վերջ գնաց նաև Եվրապական դատարան:Գրողների միության 50-60 տարեկան պոլիկլինիկան կառավարությունը որոշեց տալ մի բիզնեսմենի շատ էժան գնով,փաստաբանների աղմուկ բարձրացնելուց,իրավական դաշտում պայքարելուց հետո այդ պոլիկլինիկան այժմ գտնվում է գրողների միության տիրույթում:Այդպիսի նեգատիվ պահեր կան,կլինեն,բայց որքան համակարգը ուժեղ է,այնքան այդ բարքերը դառնում են զրոյական:Իրեն հարգող իրավապաշտպանը բացարձակ նման խնդիր չունի՝վստահ է ,որ եթե հաջողության չհասնի առաջին ատյանում,կա վերաքննիչ փուլ,վճռաբեկ ,ինչու չէ նաև միջազգային ատյաններում կարող է բարձաձայնել:Հավատում եմ,որ վարչապետին չեն զանգում,կամ ինքը չի զանգում ,ցուցում տալիս, բայց միևնույն ժամանակ շատ տարօրինակ է ,երբ տեսնում ես ընտրովի արդարադատությունը,բարձաձայնում ես և իշխանությունը դրա դեմը չի առնում:Թեպետ վարչապետը չի ուղղորդում,բայց կան որոշակի պետական լիազոր մարմիններ,որոնք ուղղորդում են:

-Ո՞վ է շահագրգիռ Մանվել Գրիգորյանի դեմ քերական գործ հարուցելու հարցում:

-Մանվել Գրիգորյանի գործով վարույց իրակացանող մարմին կար,որ մենք միշտ ասում էինք ընտրովի նախաքննութություն է տանում և ամեն անգամ ,երբ այդ վարույթ իրականացնող մարմինը կալանքի ժամկետը տանում էր երկարացնելու,դատարանում ընդամենը մի բան էր պաշտպանական կողմը ասում՝ցույց տվեք մի փաստ ,մի ապացույց ,որ անձը,մնալով ազատության մեջ կխոչընդոտի ,կխուսափի կամ կթաքնվի ,մենք ներողություն կխնդրենք ,ասենք թող մնա կալանքի տակ:Նման բան չի եղել,միայն վերացական դատողություններwv դատարանը կայացրել է իր դատական ակտի՝կոպիտ կատարելով վարույթ իրականացնող մարմնի բերած որոշումը:Նման պայամաններում կարող եմ ենթադրել,որ վարույթ իրականացոնղ մարմինը տոտալ ճնշում է գործադրել և իր լծակները օգտագործել է,որ դատարանը անկախ չլինի:

-Վերևից հրահանգ չկա՞:

-Միանշանակ դա իշխանության բուրգում է կատարվում,թե որ հատվածում,ինչ կապով,չգիտեմ:Ես հավատում եմ վարչապետի խոսքին,որ չի ուղղորդում,բայց միևնույն ժամանակ դա քիչ է,նա պետք է տոտալ քաղաքականություն տանի,որ իր նազիր- վեզիրները,պետական լիազոր մարմինները,ղեկավարները չուղղորդեն:Նախկինում քաղաքացին դժգոհ էր պետական լիազոր մարմիններից,այժմ ևս իրավամբ դժգոհ է,մենք իրավապաշտպաններս ,երբ խորանում ենք այդ չինովնիկական գոծառույթների մեջ,տեսնում ենք,որ ամեն ինչ արվում է,որ քաղաքացին իրեն անհարմար զգա երկրում, որտեղ ցանկանում է ապրել:Բոլոր ոլորտներում:Մանվել Գրիգորյանի պահը մի դրվագ է.վերջերս Հյուսիս- Հարավի բանվորները փակել էին ճանապարհը,քանի որ մի քանի ամիս աշխատավարձ չէին ստացել,հետաքրքիր թեմա է, և այո խրոնիկ է ամբողջ Հայաստանի մաշտաբով:Ինչ արեց պետական լիազոր մարմինը.բարձրաձայնեց,ասաց ՝մենք այդ փողը տվել ենք ձեր գործատուին,գործատուն ձեզ չի տվել:Իրավամաբ վերցունում ես նորմալ իրավական պատասխան է տվել, բայց արդյո՞ք այդ չինովնիկը չգիտի,որ Հայաստանի սահմանադրությամբ Հայաստանը սոցիալական պետություն է, պոզիտիվ պատասխանատվություն է կրում տվյալ դեպքում գործատուի անօրիանական գործառույթների դեմ:Մեծ գումար չէր,պետք է իր արտաբյուջետային միջոցներից այդ գումարը տար,վարույթ սկսեր և հասկանար ,որն է եղել պատճառը,որ աշխատողին գումարը չեն տվել, տույժ տուգանք սահմաներ,և եթե հանցակազմ կար,ենթարկեր պատասխանատվության :Այդ ձևով միայն կարող են կատարել աշխատանք և այդ ձևով քաղաքացին իրեն կբռնի այն գիտակցության մեջ,որ ինքը ապրում է այն երկրում,որը սոցիալական երկիր է:

-Ի՞նչ էր նշանակում վարչապետի՝դատարանների հետ կապված հայտարարությունը և արդյո՞ք դա ինչ-որ բան տվեց:

- Վարչապետի տիրույթում հարցը մի փոքր դժվար կլինի մեկնաբանել,բայց իմ կարծիքով բոլոր գործիքակազմը կա կառավարությունում և ներպետական կառույցներում ,որպեսզի այդ համակարգը խելքի բերեն,այո կան խնդիրներ,ինչու չենք խոսում դատական համակարգի ծանրաբեռնվածության մասին,ավելի քիչ վտանգավոր է կոռուպցիոն դատարանը,ավելի մեծ վտանգավոր է այն դատարանը,որը ծանրաբեռնված է աշխատում:Մարդ է ,կարող է սխալվել,չի կարող դատավորը վարույթում լինել 2500 հատ քաղաքացիական գործ ունենալ և նա այդ բոլոր գործերը հանուն ՀՀ-ի արդարադատություն իրականացնել:Հասկանալի է,որ պետությունը ունի սուղ միջոցներ,այլ խնդիր է ,թե ինչու են գործերը հավաքվում,դրա կրողը նաև գործադիրն է իր նախարարություններով,որ դիմում են մարդիկ դատական պաշտպանության,կարող են դատավորին մի ավել օգնական,գործավար տրամադրել, որոնք ավելի քան կթեթեևացնեն այդ բեռը:

-Հայտարարության մեջ նաև նշվեց,որ այն դատավորները ,որոնց գործերը պարտվել են Եվրոդատարանում,անելիք չունեն դատական համակարգում:

-Ասածի տրամաբանություն ես տեսնում եմ,բայց սոցիալական պետություն կոչվող երկրում դա անթույլատերլի է,դատական իշխանությանը պետք է տալ այնպիսի հնարավորություն,որ ազատ գործի:Դնել դա դատավորի ուսին,նշանակում է խաչ քաշել արդարադատության վրա:

-Հիմա փաստաբանները ավելի ազատ են գործո՞ւմ:

-2001 թվականից ,երբ ես իրավապաշտպան ոլորտում էի,մի հնչեղ գործ էի սպասարկում,հարկային տեսչությունը գալիս էր ինձ ստուգելու:Նույն Ա1+-ի գործով, այդ ժամանակ այդպես էր,տոտալ ճնշում էին գործադրում,որ քեզ ունեզրկեին:Ավելին՝փորձում էին ազդել ,երբ կորպորատիվ փաթեթե էին սպասարկում,որ քո ծառայություններից չօգտվեին:Հիմա նման բան չկա,միանշանակ դրական դինամիկա կա,ասել,որ ամեն ինչ նորմալ է,այս փողոցային ադարադատությունը,իրար չհանդուրժելը,քթները խոթելը դատական իշխանության գործերի մեջ,անընդունելի է:

-Կառավարության մասին եք խոսո՞ւմ:

-Եվ կառավարության ,և քաղաքացիների:Փողոցային արդարադատություն եղել է Քրիստոսից առաջ,Քրիստոսը իր արյունով ցույց տվեց ,որ փողոցային արդարադատության վերջը եկել է, դա խորհուրդ է,որը պետք է հասկանալ,գիտակցել:Հասարակության վերաբերմունքը այն փաստաբանների նկատամաբ,ովքեր այս կարգի հնչեղ գործեր են սպասարկում,ատելության քարոզները ահռելի են:

-Դա մարել է ,թե՞ ոչ,որովհետև իշխանափոխությունից հետո,առաջին փուլում,ես գիտեմ,որ սոցցանցերում փաստաբանները տոտալ հարձակումների էին ենթարկվում :

-Ես տեղեկացնեմ,որ հարաբերական է,մթնոլորտ կա,և դրա կրողը և պատասխանատում դա գործադիրն է:

-Դա ինչ ճնշում է,կազմակերպված է,թե ՞հանրային տրամադրվածոթյունն է այդպիսին:

-Կդժվարանամ ասել ,բայց վստահաբար կարող եմ ասել,որ թողտվությունը կա գործադիրի կողմից,որովհետև նման պայամաններում գործադիրը տոտոլ վերահստկողություն պետք է իրականացնի: Միգուցե իրենք են խրախոուսում,բայց գործադիրը որպես սոցիալական պետություն կոչվող երկրում պետք է բացառի:Քաղաքակիրթ,սոցիալական երկրում դա պետք է բացառել ,հակառակ պարագայում նույն գործողությունը վաղը անելու են նախարարների և ավելի բարձր անձանց նկատմամբ:

-Ինֆորմացիա տարածվեց,որ Մանվել Գրիգորյանի խափանման միջոցը փոխելու հետ կապված ստորագրահավաք է կազմակերպվում, տեղյա՞կ եք ,կա՞ նման բան:

-Չկա նման բան:

-Կոնկրետ մարդկանց գիտեմ,որ իրենց դիմել են:

-Պաշտոնապես հայտարարում եմ՝չկա նման բան,եթե ինչ-որ անձնավորություն փորձում է ինչ-որ գործառույթ,շարժում սկսել,վաղը կարող են հկ-ներ բացել,դրամաշնորհներ ստանալ,դա չի վերաբերվում Մանվել Գրիգորյանին,նրա գործին, պաշտպանները դրա մասին տեղյակ չեն:Գրավի միջնորդույթուն ենք մենք արել…

-Նման մի բան կար,որ արդարացված մարդիկ պետք է փոխհատուցում ստանան.կա՞ նման բան:

-Դրան ես կանդրադառնամ,Մանվել Գրգհորյանի հետ կապված պատգամավորները երաշխավորել են,այս փուլում նման բան չկա:Շատ հրատապ և տեղին հարց էր,որովհետև իմ վարույթում ևս կամ արդարացվածնեը,որոնք օրենքի ուժով ենթակա են փոխհատուցման:Այն մարդկանց ,որոնց նկատմամբ մեղադրանք է առաջադրվել ,այնուհետև արդարացվել են,կամ հանցակազմի բացակայության պատճառով գործը կառճվել է և իրենք արդարացվածի կարգավիճակ են ստանում և օգտվում են օրենքով սահմանված կարգով վնասի փոխհատուցումից,դա կուլտուրա է ,որ մենք այսօր պետք է կարողանանք ձևավորել:Նախկինում ,ինչպես պետական չինովնիկները,ֆինանսական սեկտորի աշխատողները աշխատել են,ամեն ինչ անել,որպեսզի ունեզրկել քաղաքացուն,նույն գործառույթը կատարվում է հիմա:Պատկերացրեք ,անձը տանը քնած,40 օրական երեխան տանը,դիմակներով,շներով մտնում են,գործողություն են իրականացնում,ձերբակալում են,կալանավորում , 2.5 տարի մեղադարյալի կարգավիճակում,կալավայրում է գտնվում և այդքան ժամանակ հետո պարզվում է,որ այդ ծանր ,զազրելի հանցագործությունը նա չի կատարել և գործը կառճում են:Փոխարենը կանչի ներողություն խնդրի,օրենքով նախատեսված փոխահատուցումը տա,բացարձակ ոչ մի գործառույթ չի իրականացնում ,և պատկերացրեք քաղաքացու կարգավիճակը,իմ վստահորդը գիշերները ինչ-որ մի ժամի վեր է թռչում,այդ վախը դեռ մեջը կա,թողենք ,որ հոգեբան պետք է աշխատեր ,իր քաղաքցին է ,սարքում են հաշմանդամ,մարդ,որը պիտանի չէ երկրին:Դրանից հետո այդ քաղաքացին որպես կանոն հիմանկան մասսան գումար չունի,դիմում է իարվապաշտպանի ,ով իր հերթին դիմում է դատական պաշտապանության,դատարանը հանուն ՀՀ դատական ակտ է կայացնում,պարտավորեցնում,որպեսզի վճարեն, ֆինանսական մարմինը դիմում է Վերաքննիչ,պատկերացրեք դատարանների ծանրաբեռնվածությունը,մարդու հոգեվիճակը,կարգավիճակը,դատավորի տեսակ էլ կա,որ վախենում է,սարասփում,պետական բյուջեից փող է գնում:Մի հատ էլ դատավարական հիմքով բեկանում,հետ է ուղարկում:Սրա կրողը,պատասխանատուն,պետք է լինի կառավարությունը:Դրա համար էլ դատարանները ծանրաբեռնված են աշխատում, այս կարգի գործերը,որ չպետք է հանգրվանեն դատարանում, մեր քաղաքացին և պետության սխալի հիմքով արդարացվել է :Կարող են կանչել ասել՝քեզ մի հոգեբան տանք,թող քեզ հետ աշխատի,փորձեն քեզ աշխատանքով օգտակար լինել, մեր պետությունն էլ աղքատ է,այս 1000 դրամը վերցրու,այդմարդը իրեն կզգա բավարաված:Նման մարդիկ այսօր հարյուրներով,հազարներով են:

-Ի՞նչ եք ակնկալում Մանվել Գրիգորյանի գործից ,ունե՞ք որևէ կոչ կապված առողջության հետ:

-Կոչ անելու ցանկություն չունեմ,Մանվել Գրիգորյանի գործը կալանքի և հիվանդությունների դրվագով արդեն գտնվում է ՄԻԵԴ-ի տիրույթում և ցավոք որպես պատասխանող արդեն հանդես է գալու ՀՀ-ն: Ցանկալի կլինի,որ գիտակցեն,որ պետք չէ,որ պետական չինովնիկը ապրի անսխալականության բարդույթով ,առավել ևս այն ժամանակ ,երբ նժարի վրա դրված է անձը իր առողջությունով, իր կյանքով և տվյալ պայմանաներում,եթե կառավարությունը անի համապատասխան գործառույթներ,մենք կարող ենք նաև այդ պահանջից հրաժարվել,եթե անօրինականությունը կանխի և դրանից հետո պատասխանատվության ենթարկի դրա կատարողներին,կհրաժարվենք:

-Ոչինչ չի խանագրում ,որ խափանման միջոցը փոխեն և դատավարությունը շարունակեն:

-Մեր հայրենի կառավարությունն է ,այն գաղափարները ,որ այսօր դրված են,սիրով պատրաստ ենք կատարել:

Առաջին հատվածն՝այստեղ

Հարցազրույցը՝Նաիրա Բաղդասարյանի