Վեթթինգի հարցով Վենետիկի հանձնաժողովը նախազգուշացրել է` հանգիստ նստեք տեղներդ
Նիկոլ Փաշինյանը նամակ է ստացել Վենետիկի հանձնաժողովի նախագահ Ջաննի Բուքիքիոյից, որում բավականին ուշագրավ գնահատականներ են տրված Հայաստանում ընթացող դատաիրավական գործընթացների վերաբերյալ: «Արմենպրես»-ը հրապարակել է նամակի ոչ պաշտոնական թարգմանությունը, որոտեղ մասնավորապես նշված է.
«Հարգարժան պարոն վարչապետ,
Ես գրում եմ Ձեզ ի շարունակումն ս.թ. ապրիլի 11-ին Ստրասբուրգում կայացած մեր հանդիպման, որի ընթացքում մենք վերահաստատեցինք Հայաստանի և Վենետիկի հանձնաժողովի միջև սերտ համագործակցություն ծավալելու մեր շահագրգռվածությունը: Ես վերջերս տեղեկացա դատական համակարգում վճռական բարեփոխումների և անգամ «վեթթինգի» իրականացման վերաբերյալ Ձեր կոչերի մասին: Դուք ափսոսանքով նշում եք, որ դատական համակարգը չի վայելում բնակչության վստահությունը, և համարում եք, որ կաշառված ու անընդունակ դատավորները պետք է հրաժարական տան կամ հեռացվեն:
Արդարադատության համակարգի նկատմամբ հանրության վստահությունն, անշուշտ, արդյունավետ կերպով աշխատող ժողովրդավարական երկրի կարևոր հատկանիշներից է, և ես տեղյակ եմ, որ դատական համակարգի նկատմամբ այդպիսի վստահությունը ցավալիորեն չի բավարարում Հայաստանում: Վենետիկի հանձնաժողովը արդեն իսկ ընդունել և աջակցել է բովանդակային բարեփոխումների ու անգամ «վեթթինգի» ընթացակարգի իրականացումը նման իրավիճակում գտնվող եվրոպական այլ երկրներում:
Սակայն, ես պետք է ընդգծեմ, որ Վենետիկի հանձնաժողովը նաև հաստատում է, որ դատական համակարգի բարեփոխումներն անհրաժեշտ է մշակել և իրականացնել իրավական միջոցներով, համաձայն Սահմանադրության, և հաշվի առնելով օրենքի գերակայության և մարդու իրավունքների հարգանքի վերաբերյալ եվրոպական չափանիշները: Այդպիսի բարեփոխումները կարող են հասնել օրենքի գերակայության ամրապնդմանն ուղղված իրենց նպատակին և կարող են նպաստել ձեր երկրի ժողովրդավարական ձգտումների իրականացմանը, միայն եթե այդ չափանիշները հարգված են:
Վենետիկի հանձնաժողովը պատրաստակամ է օժանդակելու Ձեզ՝ Հայաստանի դատական համակարգի նկատմամբ վստահության վերականգնման նպատակով իրականացվելիք բարեփոխումների մշակման հարցում՝ հարգելով Հայաստանի սահմանադրությունն ու համապատասխան միջազգային չափանիշները»:
Պետք է միանգամից նկատել` նամակի ոճի ու հռետորաբանության մեջ քաղաքական մեսիջները գերազանցում են իրավական ստանդարտ ձևակերպումներին և ըստ էության նախազգուշացման տարրեր են պարունակում Հայաստանի հեղափոխական իշխանության համար: Վենետիկի հանձնաժողովը, մարդու իրավունքի եվրոպական չափանիշների տեսանկյունից, դատավորների նկատմամբ կիրառվող վեթթինգը չի կարող ընդունելի համարել, եթե այն ի կատար է ածվելու հեղափոխական կամայականությամբ` միտում ունենալով վերաճելու փողոցային դատաստանի, որի վառ օրինակն էր դատարանները շրջափակելու Նիկոլ Փաշինյանի նախաձեռնած ակցիան:
Վենետիկի հանձնաժողովի նամակի ենթատեքստը այս առումով բավականին պարզ ու հստակ է` հանգիստ նստեք տեղներդ, առանց մեզ հետ քննարկելու և մեխանիզմներ համաձայնեցնելու, առանց ՀՀ սահմանադրության ու համապատասխան միջազգային չափանիշների` ոչ մի վեթթինգ էլ չեք կարողանալու իրականացնել: Սա այն դեպքում, եթե իհարկե հեղափոխական իշխանությունները չեն որոշել հրաժարվել մարդու իրավունքների միջազգային կոնվենցիաներով ստանձնած պարտավորություններից:
Հայկ Դավթյան