Պատերազմն ու ռուսական տեղեկատվական նրբերանգները
Միջազգային լրատվամիջոցներն ակտիվորեն` «թոփ» ռեժիմով լուսաբանում են ղարաբաղյան բախումների թեման: The Washington Times պարբերականը գրում է. «Բռնության ամենավատ պոռթկումն ավելի քան 20 տարի վիճարկվող Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում, որը նախկին խորհրդային երկու հանրապետությունների միջև է գտնվում, ծայրահեղ լարում է առաջացրել Եվրոպայից մինչև Վաշինգտոն, քանի որ մտահոգություններ կան, թե բախումների նոր ալիքը կարող են հրահրած լինել Ռուսաստանը կամ Թուրքիան»: Բրիտանական Guardian-ը ուշադրություն է հրավիրում 1994թ. հրադադարը հարգելու՝ միջազգային հանրության կոչերին, վկայաբերում է Եվրամիության միասնական արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Ֆեդերիկա Մոգերինիի, Միացյալ ազգերի կազմակերպության գլխավոր քարտուղար Բան Կի-մունի, Միացյալ նահանգների պետքարտուղար Ջոն Քերրիի կոչերը: «Երեքն էլ Հայաստանին և Ադրբեջանին հորդորում են ցուցաբերել հավատարմություն Մինսկի խմբի գործընթացին, որը վերահսկում է Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպությունը», - նկատում է պարբերականը և արձանագրում, որ այդ կոչերն արդյունք չեն տվել: Ըստ Guardian-ի՝ Լեռնային Ղարաբաղը այն սառը հակամարտություններից է, որն ունի ամեն պահի պոռթկալու ներուժ: Reuters գործակալությունը հրապարակել է կադրեր մարտադաշտից՝ հաղորդելով. «Այս կադրերում վերջին երկու տասնամյակների ամենակատաղի մարտերն են Լեռնային Ղարաբաղում»: Reuters-ը հաղորդում է, որ ՄԱԿ-ի տվյալներով՝ անցած օրերին Լեռնային Ղարաբաղում զոհվել է առնվազն 30 զինծառայող երկու կողմից, երեք քաղաքացիական անձ, իսկ տուժածների ընդհանուր թիվը հասնում է 200-ի: BBC-ն հրապարակել է ֆոտոռեպորտաժ, որտեղ պատկերված լուսանկարին կից մեկնաբանության տեքստում նշված է. «Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի կտրուկ սրումը վերջին օրերին շատերին է ստիպել խոսել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև լայնածավալ պատերազմի մասին»: Ֆոտոռեպորտաժը ներառում է նաև ադրբեջանական դրոշով ծածկված մարմին՝ մեկնաբանությամբ․ - «Բաքվից և Երևանից հաղորդագրություններ են տարածվում տասնյակ զոհերի մասին: Հիմնականում զոհվում են զինծառայողներ, բայց կան զոհեր նաև խաղաղ բնակչության շրջանում»: Երիտասարդ տղաների պատկերող մեկ այլ լուսանկարի մակագրությունն է․ - «Ղարաբաղում մարտերը հայրենասիրական ալիքի են մղել երկու կողմերին: Կամավորականները պատրաստ են մեկնել՝ կռվելու, ինչպես այս երիտասարդ մարդիկ՝ Երևանում»: Ուշագրավ էր CNN-ի երեկվա անդրադարձը: CNN-ի հայտնի հաղորդավարուհի Բեկի Անդերսոնը հեռուստաալիքի ուղիղ եթերում «խեղճացրել է» Ադրբեջանի արտգործնախարար Էլմար Մամեդյարովին՝ անընդհատ վերջինիս համար տհաճ հարցադրումներ անելով: Հաղորդավարուհին, անդրադառնալով Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցող բախումներին, Ադրբեջանին անուղղակի մեղադրել է նախահարձակ լինելու մեջ. «Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը 1994թ.-ից սկսած «իր գլխի տերն է եղել», ինչու՞ հարձակվել հիմա»։ Մամեդյարովը փոխել է թեման և ադրբեջանական քարոզչությանը հատուկ ձևով, սկսել մեղադրել է Հայաստանին: Առաջատար հեռուստաալիքը անդրադարձել է նաև Ալիևների ընտանիքի օֆշորային սկանդալին: Հարցին, թե ինչ կասի Մամեդյարովը Իլհամ Ալիևի կնոջ` Մեհրիբան Ալիևայի և նրանց դուստրերի՝ օֆշորային կազմակերպություններում ունեցած մասնաբաժիների մասին, Ադրբեջանի արտգործնախարարը ասել է, որ այդ մասին տեղեկություն չունի: Դրան ի պատասխան հաղորդավարուհին «հեգնանքով» արձագանքել է. «Դա էլ է պատասխան»։ Սակայն հայաստանցիներիս, իհարկե, առավելապես հետաքրքրում է ռուսաստանյան ԶԼՄ-ների պահվածքը: Այս դեպքում մենք ականատես են դառնում կարմիր գծով անցնող մտքի` «Թուրքիան է հրահրել պատերազմը Ղարաբաղում»: Ռուսաստանյան առաջատար հեռուստաալիքներն անդրադառնալով Լեռնային Ղարաբաղում առկա իրավիճակին, շարունակաբար հաղորդում են, թե` «Հայաստանից և Ադրբեջանից ստացվող իրարամերժ տեղեկություններ են ստացվու», կամ` «Հայաստանն ու Ադրբեջանը միմյանց մեղադրում են իրավիճակը սրելու մեջ»: Այսինքն` ի՞նչ...Հայաստանի ռազմավարական դաշնակիցը չգիտի՞, որ Ադրբեջանն է սկսել պատերազմը... Օրինակ, «Պերվիյ կանալ»-ի «Վրեմյա պոկաժետ» հաղորդման ընթացքում մի քաղաքագետ հայի ազգանունով` Գևորգ Միրզայանն էլ հանդես է եկել Ադրբեջանին ռուսական զենքի վաճառքը շարունակելու օգտին, ասելով` «Ոչ մի դեպքում չենթարկվել Հայաստանի պահանջներին»... Հետաքրքիր էր Կրեմլի քարոզչամեքենայի աստղ` Դմիտրի Կիսելյովի կիրակնօրյա «Վեստի նեդելին»: Նա ևս արձանագրում էր, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը միմյանց մեղադրում են, «դժվար է հասկանալ, թե ով է սկսել», բայց ինչպես երևում է, Թուրքիային էր ձեռնտու իրավիճակի սրումը: Հետո հիշեցնում է, որ Հայաստանը ՀԱՊԿ-ի անդամ է, բայց ՌԴ-ն ամուր կապեր ունի Ադրբեջանի հետ, իսկ ահա Ղարաբաղը ոչ մեկի կողմից ճանաչված չէ, նույնիսկ Հայաստանի կողմից: Դե ինչ, ռուսական քարոզչամեքենայի «նուրբ» դիտարկումներն ու «զգուշությունը»` Ադրբեջանին չնեղացնելու հարցում, շարունակվում է նույնիսկ այսօր, երբ Ղարաբաղում դաժան մարտական գործողություններ են ընթանում: Թուրքիային ղարաբաղյան պատերազմի բռնկման համար մեղադրելը Ռուսաստանի համար ամենահարմար տարբերակն է այսօր, քանի որ Մոսկվան «ատամ» ունի Թուրքիայի վրա: Բայց այդ դեպքում ի՞նչն է խանգարում Ռուսաստանին Թուրքիայի ձեռքում խաղալիք դարձած Ադրբեջանից օրինակ պահանջել, որպեսզի ռուսական զինտեխնիկան ողջ ուժով չօգտագործվի Ղարաբաղի նկատմամբ: Թե՞ միայն այն պատճառով, որ Ղարաբաղը ճանաչված չէ` ռուսները աչք են փակելու հայերի արյունահեղության համար: Թամար Բագրատունի