Ինձ հետ չեն հանդիպել,չեն զրույցել,ինչու պետք է ես ձեռնարկեմ,նվաստացուցիչ է.Արամ Սիմոնյան

Հարցազրույց ԵՊՀ ռեկտոր Արամ Սիմոնյանի հետ:/Մաս 1-ին/

-Հեղափոխությունից հետո ԵՊՀ-ն և հատկապես դուք հայտնվել եք ուշադրության կենտրոնում, վերջերս էլ մի քանի հայտարարություններ եղան,որոնք էլ ավելի սրեցին լարվածությունը,դրանք անուղղակի կապված էին ձեզ հետ:Ավելի վաղ, դուք հայտարարեցիք ,որ հրաժարական չեք տա,որովհետև դա համալսարանի, ղեկավարության և անձամբ ձեր հեղինակության խնդիրն է, ասացիք՝ գնալու եմ մինչև վերջ: Ասացիք՝այդ պայքարի մեջ իրենք են ներքաշել ինձ և իրենք էլ պետք է պատասխան տան հետևանքների համար: Ի՞նչ հետևանքների մասին էիք խոսում:

-Համալսարական ինքնավարության ոտնահարման մասին է խոսքը,որովհետև համալսարանը ինքնավար հաստատություն է:Ճիշտ է՝ պետական կառույց է ,աշխարհի բոլոր քաղաքակիրթ երկրների համալսարանները ինքնավար են և իրենք են որոշում իրենց ներքին կյանքի բոլոր կողմերը,թե ինչպես շարժվել,ինչպես կազմակերպել գիտակրթական գործընթացները,այդ թվում ՝ում ընտրել ,ինչպես ընտրել:Դրա համար գոյություն ունեն հոգաբարձուների և գիտական խորհուրդներ:Բնականաբար դրսից խառնվել,միջամտել այս խնդիրներին և փորձել ուժի միջոցով լուծումներ տալ, հարիր չէ ոչ համալսարանին,ոչ էլ համալսարական աշխարհում ընդունված է:Համալասրանի ինքնավարությունը չհարգելը ,նշանակում է նախ և առաջ հարված հասցնել համալսարանին,նրա ապագային,նրա գործունեությանը և դրա հեռևանքները ծանր կարող են լինել:

-Կենտրոնացե՞լ են համալսարանի վրա,որը բոլոր ժամանակներում եղել է թիվ մեկը,թե՞ կոնկրետ ձեր անձով է պայմանավորված:

-Երևանի պետական համալսարանը ավանդույթներ ունեցող կառույց է ,այդ կառույցի ղեկավարի դեմ ինչ-որ գործողություններ իրականցնել,որոնք օրենքով սահմանված կարգով չեն,կամ նույն համալսարանի այս կամ այն կառուցվածքային ստորաբաժանման դեմ, դա նշանակում է,որ համալսարանի դեմ գործել,էլի ասեմ ,դա կարող է ունենալ անցանկալի հետևանքներ:Ինքնավարության կորուստը կարող է անմիջականորեն ազդել գիտակրթական գործընթացների վրա,կարող է առաջ բերել մեր միջազգային համագործացության խաթարմանը,կարող է անվստահության մթնոլորտ ձևավորել համալասրանի շուրջ ,հատկապես մեր արտասահմանցի գործընկերների կողմից,որոնք կտեսնեն,որ համալսարանը ինքնավար չէ:Դա բնականաբար վնասելու մեր,որպես Բոլոնիայի գործընթացների անդամի,որպես համաշխարհային եվրոպական համալսարանական ասոցիացիաների անդամության վրա:

-Դուք ասացիք,որ չեք պատրաստվում դիմել:

-Ես չեմ դիմի,բայց դա հայտնի է դառնում, մենք հո մեկուսացված վիճակւմ չենք,տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացման այս դարաշրջանում, նման լուրերը անմիջապես հայտնի են դառնում:Շատ դեպքերում հաշվի չենք առնում,որ երկրի մշակութային,գիտական հեղինակությունը կապված է այն բանի հետ,թե ինչպես են վարվում նման հաստատությունների հետ:ԵՊՀ-ն սովորական բուհ չի,մեր մայր բուհն է,դրոշակակիրն է և ամնեամեծը,այն տալիս է հանրապետության գիտական արդյունքի 1/3-ը,գիտակրթական խոշոր կենտրոն է,ունի 250-ից ավելի գործընկերներ աշխարհի տարբեր երկրներում:Մեր գործընկերները տեսնում են այս ամենը:

-Դուք հայտարարել եք,որ քրեական հետապնդման եք ենթարկվում և վարկաբեկվում :

-Ոչ միայն իմ անձի դեմ է ուղղված,այլ քրեական գործը հարուցվել է համալսարանի դեմ, և այդ ստուգումները ընթացան բազմաթիվ ժամկետների խախտումներով և էթիկայի խախտումներով:Հուլիսի 30-ից մինչև հունվարի վերջը և բնականաբար այդ ստուգումների արդյունքների հետ մենք համաձայն չենք և համալսարանը իր առարկությունները ներկայացրել է:

-Ասել եք՝շատ հարցերում ակնհայտ փոլիսոփայական մոտեցում կա:

-Մենք վիճարկել ենք և էթիկայի հանձնաժողովը համարել է,որ մեր կռվանները ճշմարտացի են,իր որոշումը ունի:Ես ինչու եմ այդ ստուգումները փիլիսոփայական և զգայական մարկարդակի որակել ,փաստացի նյութը ինչ կա, և այն մեկնաբանությունները որ արվել են,շատ դեպքերում իրար չեն համապատասխանում:Մենք մեր կարծիքը ուղարկել ենք համապատասխան մարմիններին:

-Հստակություն կար ,800 միլիոն չարաշահումների մասին էին խոսում:

-Դավիթ Սանասարյանը հայտարարեց 800 միլիոնի մասին,հետո իջավ,դրա կեսն էլ չի մնացել և ասեմ,որ նման հայտարարությունները երբ արվում են մինչև նախաքննական գործի ավարտը կամ մինչև մեր կողմից համապատասխան բացատարություններ ստանալը,ոչ մի օրենքի սահմաններում չեն տեղավորվում:

-Նույն իրավիճակում հայտնվեց Դավիթ Սանասարյանը և իր ղեկավարած կառույցը,սակայն ինքն ասաց՝եկեք սպասենք ,քանի դեռ նախաքննությունը չի ավարտվել:

-Մենք ժամանակին ամեն ինչ էլ ասել ենք,այդ էջը արդեն շրջել ենք,գոյություն ունի և ընթանում է նախաքննություն,կպարզի ճշմարտացիությունը,թե արդյո՞ք համալսարանն է ճիշտ դիրքորոշման եկել,թե այդ ստուգող մարիմինները:Մենք, և անձամբ ես խորապես համոզված ենք,որ համալսարանում այդպիսի քրեական նշանակության ,քրեածին խախտումներ տեղի չեն ունեցել:Մեծ հիմնարկ է,կարող է եղել են առանձին խախտումներ,որոնք վատ վարչարարության կամ թերի կազմակերպվածության արդյունք են, բայց որ համալասարանում կատարվել են այդպիսի հանցագործություններ,դա համալսարանի և ղեկավարությունը, և ամբողջ համալսարանը մերժում են:

-Սովորաբար մարդկանց աշխատանքից ազատելուց առաջ կանչում են ,զրույցում,ներկայացնում իրավիճակը: Կարելի է ենթադրել,որ Տնտեսագիտական համալսարանի,կամ Կինոյի և թատրոնի ինստիտուտի ռեկտորների հանգիստ հրաժարականը նման զրույցների արդյունք էր:Ձեզ հետ որևէ տեսակի զրույց տեղի ունեցե՞լ է:

-Ինձ հետ ոչ մի զրույց տեղի չի ունեցել,այլ եղել են գործողություններ ,հայտարավել է,որ պետք է ստուգել համալսարանը,եկել ստուգել են…

-Դուք նախաձեռնե՞լ եք հանդիպում..

-Ոչ ,այդպիսի հանդիպումներ չեն եղել, եթե կառավարությունը,համապատասխան մարմինը որոշել է ստուգել, ես ինչու պետք է գնամ և սկսեմ բանակցել ինչ-որ պայմաններ առաջարկել:Դա նվաստացուցիչ բան է:

-Իրենց պետք էր լրացուցիչ հնչեղություն տալ՞ այս հարցին:

-Հավանաբար, և այստեղ նաև իմ անձի հետ կապված,համալսարանի և համալսարանականների ունեցած դերի և նշանակության հետ կապված,իհարկե այս բոլորը նշանակություն ունեն:Նման խոսակցությունները նման կլինեին առևտրի,որը երկու կողմին էլ պետք է չէ:Առաջին հայտարարությունը եղել է դեռ հունիսի սկզբին,որ անպայման ստուգումներ կանցկացվեն պարոն Սանասարյանի կողմից,ստուգումները ավարտվել են ,արդյունքերին մեզ չեն էլ ծանոթացրել ,այլ ուղղակի ուղարկել են դատախազություն,որը նույնպես էթիկայի կաննոնների և օրենքի խախտում է:Պարտավոր էին մեզ ներկայացնել,որպեսզի մենք մեր պատասխաննեը,դիտարկումները ներկայացնեինք, նոր դրանից հետո կուղարկեին դատախազություն:

-Ինչպես նշեցիք ,մի քանի խախտումներ են տեղի ունեցել,դուք պատրաստվո՞ւմ եք վիճարկել որոշումը:

-Մենք դիմել ենք էթիկայի հանձնաժողովին,որը գտել է,որ մեր դրույթները ճշմարտացի են և այսքանով մեր խնդիրը ավարտվել է,հիմա խնդիրը կառավարությանն է և վարչապետինը:Էթիկայի հանձնաժողովը հստակ իր որոշումը կայացրել է: Ինչ վերաբերվում է նախաքննությանը կամ հետագա քննչական գործողություններին,դա պատկան մարմինների խնդիրն է ,մենք անելիք չունենք այդտեղ: Մենք կողմ ենք այդ նախաքննական պրոցեսներին և բնականաբար, որը մեզ օրենքով է հասնում,ներկայացնել համապատասխան փաստաթղթեր կամ ամբողջ նյութը:Նախաքննության նյութը,որն անհրաժեշտ է համապատասխան քննչական մարմիններին,համալսարանը մի մասը ներկայացրել է,մյուս մասը ներկայացման գործընթացի մեջ է:

- Քննադատաության արժանացաք այն բանի համար,որ վաճառեցիք համալսարանի հյուրատունը, նաև այն ,որ համալսարանում հետազոտական բաղադրիչը քիչ է,սակայն ամենագխավորը հոգաբարձուների խորհրդի հարցն է,ինչն առավել շատ է քննարկվում :

-Հյուրատան մասով ասեմ ՝ մեր հյուրատունը կիսավեր վիճակում էր,վերևի հարկերն ընդհանրապես չէին օգտագործում,դա բաղդադի շինություն էր,բավականին հին ,մենք անհրաժեշտություն ունեինք այն հիմնովին վերանորոգելու,դա համալսարանի ուժերից վեր էր:Եթե պետությունը օգներ,գումարներ տար,ավելի արդիականցնելու,ինչու պետք է հրաժարվեինք:Խնդիրը բարձրացրեցին մեր ուսանողական ներկայացուցիչները հոգաբարձուների խորհրդում հոգաբարձուների խորհրդի նախագահի առաջ,որ մենք ուզում ենք վերակառուցել և վերանորոգել բուհի սպորտհամալիրը, այդ միջոցները պետությունը չհատկացրեց,որովհետև չուներ: Հղացավ այդ ծրագիրը,վաճառքի հանել հյուրատունը,ընդ որում համալսարանը չի սկսել այդ գործունեությունը,կառավարության որոշմամբ հյուրատունը պետական գույքի կառավարման մարմնից տրվել է համալսարանին՝վաճառելու նպատակով,ընդ որում ,վաճառքի գին,մնացած բոլոր փաստաթղթային մասը սահմանվել է կամ պետական գույքի կառավարման մարմնի կողմից,կամ համապատասխան պետական լիցենզիա ունեցող մարմնի կողմից:

-Հնարավո՞ր չէր գտնել այլ ճանապարհ:

-Որտեղի՞ց,ներդրողներ չկան ,որ գան և նման մեծ քանակությամբ ներդրումներ անեն,որովհետև մեր հարկային դաշտը չի նպաստում:Մրցույթը հայտարարվել է,ներկայացել է մեկ մարդ,որը առաջարկել է որոշակի գումար,որ գնի և դարձնի հյուրանոց:Դրանից հետո ԵՊՀ-ն որոշում է կայացրել իրեն հասանելիք գումարով ,ի դեպ մենք մեծ չափի հարկ ենք մուծել պետությանը, հին շինության վրա կառուցել նոր հյուարտուն ,որը շատ ավելի լավն է ,բոլոր ստանդարտենրին համապատասխան,համալսարանի ներսում է,մեր սպորտ համալիրին կից,մեր հյուրերը գալիս տեղավորվում և շատ գոհ են:Կառուցվել է նոր մասնաշենք երկու ամբիոնների համար՝քաղպաշտպանության և ֆիզիկական կուլտուրայի ամբիոնների ,հիմնովին վերանորոգվել է մեր սպորտհամալիրը,որն այնքան լավն է,որ Եվրոպայի պատանիների սուսերամարտի առաջնությունը նախորդ տարի այնտեղ անցկացրեցին:

-Փաստորեն չեն կարող ասել ,որ բուհը հյուրատունը կորցրեց և ձեռք չբերեց:

-Մենք ունենք հյուրատուն ,ունենք ժամանակակից սպորտհամալիր,որը ժամում կարող է սպասարկել իր լոգարաններով մինչև 300 ուսանողի,ունենք միջազգային չափանիշներով լեռնագնացության պատ,լավ կահավորված դահլիճներ,ցանկացած խաղային մրցումներ անցկացնելու համար ունենք չտեսնված պայմաններ:

-ԳԱԱ-ում վարչապետը հայտարարեց,որ կարևորը փողը չի,կարևորը գաղափարն է: Հետազոտական բաղադիչը երբ քննադատում են,ես կարծում եմ,որ այս հայտարաությունը ուղղակիորեն կապված է դրա հետ:

-ԵՊՀ-ն, ակադեմիայի 32 ինստիտուտների ամբողջությունից հետո, իր գիտական արդյունքով գրավում է հանրապետությունում երկրորդ տեղը,մեր մնացած բոլոր բուհերը միասին այնքան գիտական արդյունք չեն տալիս, ինչքան ԵՊՀ-ն:1/3- տալիս է մեր բուհը:Մեր հանրապետության առաջադեմ,ակտիվ աշխատող 105 գիտնականներից 27 –ն այսօր համալսարանում են աշխատում,երիտասարդ գիտնականների մի որոշակի թիվը աշխատում է մեզ մոտ,որը կազմում է մնացած բուհական համակագում 71 տոկոսը:Սրանք թվեր են,որոնց կողքով չես կարող անցնել:Արտասահմանյան դրամաշնորհների թվով ոչ մի բուհ չի կարող մեզ հետ մերցել:Վերջին 10 տարում շահում ենք մեծ թվով դրամաշնորհներ,ունենք գերազանցության մի քանի կենտրոններ,որոնք ունենք ժամանակաից սարքավորումներ, ինչպիսիք կան եվրոպական երկրներում,օրինակ կենսատեխնոլոգիաների,մանրէաբանության և կենսաէներգետիկայի մեր կենտրոնները,տեղեկատվական տեխնոլոգիաների մեր երկու կենտրոնները,հայ-հնդկական համատեղ կենտրոնը և այլն:Ունենք ժամանակակից սարքավորումներով հագեցած ֆարմացիայի ինստիտուտ,որը մեր հպարտությունն է :

-Ճարտարագիտական ,Բժշկական համալսարանները այլ երկրներից բազմաթիվ ուսանողներ են ունենում, ԵՊՀ-ն կարծես զիջում է:

-Մենք զիջում ենք միայն Բժշկական համալսարանին,դա էլ այն պատճառով ,որ չունենք հանրակացարան:

-30 տարին բավարար ժամանակ չէր,որ հայկական դիպլոմները արտերկրում ևս ճանաչելի լինեին:

-Այդ խնդիրը դրված չէ:Այլ երկրներում ճանաչել կամ չճանաչել հայաստանյան բուհերի դիպլոմները, խնդիր չէ,նման խնդիր կար դրված խորհրդային Միության ժամանակ:

-Խնդիր դրված չէ,բայց դրված է այն,թե Հայաստանի դիպլոմը որերորդ տեղում է: Արժե համեմատել Ադրբեջանի,Թուրքիայի հետ: Տասնամյակներ շարունակ զվարճացել ենք Ադրբեջանի գիտության վրա:

-Այդպիսի վիճակագրություն չկա:Մեր ամբողջ գիտության բյուջեն այսօր 30 միլիոն դոլար է,Ադրբեջանինը 125 միլիոն դոլար ,բայց չնայած այդ հսկակայան տարբերությանը ,մեր գիտությունը դեռևս կարողանւմ է մրցունակ լինել:

-Գոնե չպետք է համեմատե՞նք ռուսական ,կամ նախկին Խորհրդային միության երկրների հետ:

-Իհարկե ոչ, մենք Ռուսաստանի հետ ինչպե՞ս կարող ենք համեմատվել:

Շարունակությունն՝այստեղ

Հարցազրույցը՝Նաիրա Բաղդասարյանի