Իսկ ո՞ւմ է հետաքրքրում ԵՏՄ-ն
Մեկ տարուց ավելի գործող Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկրները դեռևս չեն կարողանում փոխհամաձայնության գալ առանցքային փաստաթղթի՝ մաքսային միասնական օրենսգրքի ձևավորման շուրջ: Օրերս Երևանում կայացած միջազգային համաժողովին Ռուսաստանի արդյունաբերողների և գործարարների միության փոխնախագահ Ալեքսանդր Մուրիչևը լրագրողներին ասել է, որ հիմնական հակասությունները Ռուսաստանի և Ղազախստանի միջև են․Մոսկվան ցանկանում է ներդնել միասնական համակարգ, իսկ Աստանան ընդդիմանում է՝ ձգտելով պահպանել իր ազգային մաքսային ռեժիմը: «Այժմ բախվել ենք մի խնդրի՝ կապված մաքսային օրենսգրքի ներդրման առնչությամբ մեր դիրքորոշումների ներդաշնակեցման հետ: Այս հանգամանքը փոքր-ինչ դանդաղեցնում է միության ներսում ապրանքների, ծառայությունների շարժը: Մաքսային օրենսգրքի ընդունման հետ կապված կան ճշգրտման ենթակա հարցեր, ու դեռևս այդ օրենսգիրքը չի ընդունվել, չնայած պայմանավորվել էինք, որ 2016-ի հունվարից պետք է աշխատենք մաքսային միասնական օրենսգրքի ռեժիմով», - նշեց Մուրիչևը: Նրա փոխանցմամբ՝ ռուսաստանյան գործարար հանրությունը սպասում է, թե ի վերջո երբ պատրաստ կլինի ԵՏՄ մաքսային օրենսգիրքը, ինչը կարող է դյուրացնել առևտուրը ոչ միայն միության ներսում, այլև երրորդ երկրների հետ. «Ռուսաստանյան կողմը պնդում է, որ լինեն տնտեսական միասնական կանոններ, մեկ պատուհան, [իսկ] ղազախական կողմը կարծում է, որ պետք է կիրառվի ազգային ռեժիմը: Մենք կարծում ենք, որ պետք է լինեն միասնական կանոններ, ինչը հասկանալի ու թափանցիկ կլինի շուկայի բոլոր մասնակիցների համար: Այլապես, եթե սկսենք աշխատել մեր ազգային օրենքներով ու ստանդարտներով, հատկապես այնպիսի զգայուն ոլորտներում, ինչպիսիք են մաքսային և տեխնիկական կարգավորումները, առաջ, իհարկե, կշարժվենք, բայց ավելի դանդաղ քայլերով»: Ըստ Մուրիչևի, միության անդամ մյուս երկրների՝ Բելառուսի, Հայաստանի և Ղրղըզստանի դիրքորոշումները մոտ են Ռուսաստանի դիրքորոշմանը, «ինչը երաշխիք է, որ ի վերջո պայմանավորվածություն ձեռք կբերվի»: Այն, որ Եվրասիական տնտեսական միությունում կան հակասություններ, նորություն չէ: Նորություն չէ այլևս այն, որ միությունը անգամ կարող է գործել ձեռք բերված պայմանավորվածություններին հակառակ, և վերջին աղմկահարույց օրինակը այն քաղաքացիների ապօրինի հարկումն էր, ովքեր ԵՏՄ երկրներից ավտոմեքենաներ էին ներմուծում Հայաստան: Փոխվարչապետ Վաչե Գաբրիելյանը, ով կառավարությունում համակարգում է ԵՏՄ-ի հետ աշխատանքը, բերեց Եվրամիության օրինակը «Եթե դուք նայեք այն էվոլյուցիան, ինչ որ ապրել է Եվրոպական միությունը, դա տևել է տասնամյակներ: Հիմա նույնպես Հայաստանի Հանրապետությունը Եվրասիական տնտեսական միության իր գործընկերների հետ քննարկումներ է իրականացնում, որի ընթացքում կամաց-կամաց մենք գնում ենք առավել ինտեգրացման ճանապարհով»: Խնդիրն իսկապես միայն այն չէ, որ ԵՏՄ-ում ներգրավված երկրները, օրինակ` Ղազախստանն ընդդիմանում է Մոսկվայի այս կամ այն որոշմանը: Արդեն մի քանի անգամ թե Ղազախստանը, թե Բելառուսը ցույց են տվել Մոսկվային «իր տեղը»: Առհասարակ, եթե մի կառույց հետաքրքրություն չի ներկայացնում անգամ անդամ երկրների համար, շահագրգռվածության աստիճանը զրո է, ինչպես կարող է կայանալ այդ կառույցը: Ի վերջո, հարցը ժամանակի մեջ չէ, այլ` արդյունավետության: Ընդհակառակը, եթե չկա արդյունավետության, կենսունակության գործոնը` ժամանակն ավելի կնպաստի այդ կառույցի փլուզմանը: Բացի այդ, ի՞նչ աշխարհաքաղաքական նշանակություն ունի ԵՏՄ-ն, միջազգային հանրությանը հետաքրքրո՞ւմ է այն առհասարակ: Երբեմն լսվում են այս կամ այն երկրի` ԵՏՄ-ի հետ հնարավոր համագործակցության մասին ինչ-որ հայտարարություններ, և ընդամենը այդքանը, ոչ ավելին... Ու ընդհանրապես, եթե ԵՏՄ-ականների պարբերաբար հանդիպումների և դրանց մասին տարածած մամլո հաղորդագրությունները չլինեն, ապա շատերը կմոռանան անգամ, որ ստեղծվել է նման կազմակերպություն: Հավանաբար, հենց այդ նպատակով էլ, ԵՏՄ-ն մամլո հաղորդագրություններ է տարածում, որ անդամ պետությունների հասարակությունները չմոռանան այս կառույցի անիմաստ գոյությունը: Կառույց, որը որևէ նվաճում ու հաջողություն չի գրանցել, բացի, թերևս, քաղաքականից` Ռուսաստանի և անդամ երկրների հետ ունեցած երկկողմ հարաբերություններում այդ երկրներին իրենից կախվածության մեջ դնելը: Մետաքսյա Շալունց